Rambunctious Garden Saving Nature in a Post-Wild World

Geschreven bij Rambunctious Garden

Ik ben dankbaar voor dit boek, omdat het een aantal mistanden over de natuur ontkracht, en het durft te kijken naar alternatieve manieren om de natuur te behandelen. Een mythe waarmee Marris afrekent is bijvoorbeeld dat de natuur, of ecosystemen, in een statische balans zijn. In plaats daarvan zijn ze constant in beweging, ofwel de flux van de natuur. Dit idee van een natuur in balans, lijkt nog volhardig te zijn. Wellicht is het een soort artifact van het Christelijk denken.

Een andere mythe, is dat van de ongerepte natuur. De liefde voor dit soort natuur, ongerept en onbetast, komt voort uit de stroming van de Romantiek. Dit vind ik toch iets typisch Amerikaans. In Noord-Amerika, en andere gebieden, is dan ook vaak de basislijn voor natuur dat van voor de Europese kolonisatie. Maar dat negeert dat er daarvoor ook al invloed werd uitgeoefend op de natuur, in Australië waren het de aboriginals die bijvoorbeeld vuur gebruikten om het landschap naar hun hand te zetten. Marris stelt dus, dat deze ongerepte natuur er nauwelijks is geweest, en dat eigenlijk alle natuur wel beinvloed is geweest door de mens.

Nederland, en Europa, was de invloed op de natuur wat intensiever. In Nederland is de ongerepte natuur vrijwel verdwenen en is het dan ook voor een groot deel cultuur-historische natuur die men wil behouden, zoals bijvoorbeeld de - ooit - vogelrijke weide of de heide. Overigens hebben we in Nederland wel een equivalent van een basislijn naar een oorspronkelijke natuur, zoals de oernatuur. Interessant is, dat Marris - als ik het goed heb begrepen - de oernatuur ala Oostvaardersplassen juist als iets nieuws ziet. Het aan de kaak stellen van oorspronkelijke natuur, vind ik dus iets typisch Amerikaans, ik zou als Nederlander graag een kritiek willen zien op de cultuur-historische visie. Deze visie gaat namelijk ook uit van een soort niet veranderende en in balans -natuur, heeft ook een historische basislijn, terwijl de ondertussen veranderde elementen in de natuur grotendeels worden genegeerd.

Marris bekijkt ook naar exotische diersoorten, waarbij een bepaalde cultuur van aversie is ontstaan bij natuurbeschermers - terecht en onterecht. Juist deze exotische soorten, zouden ook het begin van iets nieuws kunnen zijn en delen van de oorspronkelijke natuur kunnen herstellen. Misschien zouden we in verband met bijvoorbeeld klimaatverandering, wel soorten moeten verplaatsen naar andere plekken. Ook stelt Marris, dat we de kleine stukjes natuur om ons heen, noem het onkruid, de verlaten hoekjes en plekjes en zo voort en zo voort, ook zouden moeten waarderen en niet alleen die mythische ongerepte en onbetaste natuur.

Marris heeft nogal wat kritiek gekregen op het boek, omdat het binnen bepaalde groepen het in het verkeerde keelgat schoot. Het geeft naar mij aan dat er binnen het natuurbehoud toch een soort van dogma is, en daarom is het goed dat iemand daar een andere visie tegenover stelt of althans bekijkt. Zo zou het boek bijvoorbeeld anthropocentrisch zijn, maar in mijn ogen is het willen herstellen van ongerepte natuur en het zien van menselijke invloed als grotendeels negatief misschien juist wel anthropocentrisch, omdat het zo impliciet de nadruk legt op anthropogene invloeden. Overgens is Marris niet zozeer tegen het herstellen van oorspronkelijke natuur, ze zet er gewoon vraagtekens bij en is juist voor verschillende manieren van natuurbehoud.

Daarom een goed boek.

Geschreven bij Rambunctious Garden

Rambunctious Garden (vrij vertaald: Tuin vol leven) gaat diep in op de mogelijkheden en onmogelijkheden voor natuurbehoud in de 21e eeuw. Rijk aan voorbeelden en goed gedocumenteerd, vindt Emma Marris in levendige taal een blijmoedige toon en weet toch stevige noten te kraken. Vergeet die misverstanden over natuurlijk evenwicht en ongerepte natuur. de enige constante in de natuur is verandering en de menselijke invloed is van alle tijden en blijvend. En soms moet je de natuur wel degelijk een handje helpen om bijvoorbeeld de opwarming van de aarde aan te kunnen.
Maar ze wordt negens cynisch, integendeel. Tal van voorbeelden van al dan niet geslaagde pogingen om soorten, landschappen en ecosystemen te redden komen aan bod. Ook voor natuur in onze directe (verstedelijkende) omgeving heeft ze een scherp oog. Ze slaagt er, zelf Amerikaanse, aardig in om dat wereldwijd te doen. Dus ook het experiment met nieuwe natuur in onze Oostvaardersplassen ontbreekt niet. Dit boek is geen paniekerige alarmroep. Het is een stimulerende zoektocht naar doeltreffende (wetenschappelijke) inzichten en acties om ook in de verdere toekomst biodiversiteit te behouden.
En het lukt Emma Marris daarbij een veel groter publiek te bereiken dan alleen haar vakbroeders en -zusters.