Rekenen-wiskunde en didactiek De rol van de leerkracht in het basisonderwijs

Om kinderen rekenen te leren is meer nodig dan het doorlopen van een rekenmethode. Er is een leerkracht nodig met enthousiasme voor het vak en bovendien een grondige basis van kennis en vaardigheden van zowel het rekenen als de didactiek.

In Rekenen-wiskunde en didactiek staat het leerkrachtgedrag in het rekenonderwijs op de basisschool centraal. Zo zijn niet de tafels een onderwerp in dit boek, maar de stappen die een leerling moet zetten en de activiteiten die een leerkracht uitvoert om ervoor te zorgen dat de leerlingen de tafels (gaan) beheersen. Om dit te kunnen, moet de leerkracht weten wat de achterliggende theorieën zijn over het leren rekenen voor kinderen tussen vier en twaalf jaar. Deze theorieën komen in het eerste deel van dit boek uitvoerig aan de orde. In het tweede deel staat de rol van de leerkracht centraal in relatie tot het curriculum van de verschillende onderwijsfasen. Rekenen-wiskunde en didactiek biedt veel voorbeelden, opdrachten, tips en verwijzingen naar materialen en achtergrondliteratuur.

Op de website die bij het boek hoort, staan links naar digitale bronnen voor verdiepende of aanvullende informatie, de antwoorden bij de opdrachten uit dit boek, en een extra hoofdstuk, waarin de behandelde didactiek wordt toegepast op lessen over het zestallig stelsel.

Rekenen-wiskunde en didactiek is bedoeld voor pabostudenten en leerkrachten in het basisonderwijs. Samen met de uitgave Rekenen en wiskunde uitgelegd behandelt dit boek de gehele kennisbasis rekenen en wiskunde.

Deze tweede druk van Rekenen-wiskunde en didactiek is uitgebreider dan de vorige, omdat er is ingespeeld op de ontwikkelingen in het onderwijs en omdat de auteurs het boek nog bruikbaarder wilden maken voor beginnende pabostudenten. Daarom is deze druk aangevuld met concrete voorbeelden en is er een hoofdstuk toegevoegd waarin wordt geschetst hoe een rekenles tot stand komt en hoe deze wordt uitgevoerd (hoofdstuk 1). Het is een kennismaking met het geven van een rekenles.

In hoofdstuk 2 leggen de auteurs de verbinding met de theorie en de didactiek. Het vooraf gegeven inkijkje in de dagelijkse rekenpraktijk (hoofdstuk 1) wordt hierdoor gekoppeld aan de theorie die eraan ten grondslag ligt. In hoofdstuk 2 blijft de ontwikkeling van visies op het rekenonderwijs een belangrijke rol spelen, maar worden ook de nieuwe ontwikkelingen rond Curriculum.nu, de inhoudskaarten van de SLO en de digitalisering behandeld. De auteurs gaan bovendien in op onderwijsmodellen als het (expliciete) directe-instructiemodel en het handelingsmodel van het Protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie (ERWD). Een aspect dat eveneens aandacht krijgt in deze nieuwe druk is Opportunity to Learn (OTL), een belangrijk onderwerp als het gaat om het beoordelen van methoden en aanvullende onderwijsleermiddelen.

In hoofdstuk 3 tot en met 5 wordt per bouw besproken hoe deze ontwikkelingen invloed hebben op het functioneren van de leerkracht. De voorbeelden uit methoden in deze hoofdstukken zijn geactualiseerd, omdat er inmiddels veel nieuwe reken-wiskundemethodes (en apps) beschikbaar zijn. Dit geeft een goed beeld van hoe methoden en ander educatieve rekenmaterialen eruitzien. Het boek is bovendien voorzien van foto’s uit praktijksituaties, die ook te zien zijn in de filmpjes die beschikbaar zijn voor lerarenopleiders die het boek verplicht voorschrijven.

Ook het materiaal op de begeleidende website is aangevuld. De links naar digitale bronnen voor verdiepende of aanvullende informatie zijn geactualiseerd. Een extra hoofdstuk waarin de behandelde didactiek wordt toegepast op lessen over het zestallig stelsel staat nu op de site en alleen nog in verkorte vorm in het boek (in de vorige druk was dit hoofdstuk 5 van het boek).

Peter Ale was lerarenopleider rekenen-wiskunde aan de Hogeschool van Amsterdam en de Universitaire Pabo van Amsterdam. Martine van Schaik is verbonden aan de Marnix Academie als lerarenopleider rekenen-wiskunde en onderwijsadviseur rekenen-wiskunde.