Russisch Nederlands Woordenboek Russisch-Nederlands

De rol die de Russische taal in Oost-Europa tot voor kort speelde heeft sinds Gorbatsjov een aanzienlijk andere inhoud gekregen. Als lingua franca is deze rol daar ongetwijfeld beperkter dan voorheen. Echter vanuit ons perspectief is het belang van het Russisch daarmee omgekeerd evenredig geworden. Wie met enige kans van slagen deel wil hebben aan de wetenschappelijke ontwikkelingen of snel wil inspelen op de zich ontsluitende markten in Rusland, zal de taal van zijn werkterrein min of meer moeten beheersen.

De eerste druk van dit woordenboek verscheen in 1979. Vijftien jaar taalaanwas en betekenisverschuivingen, waarbij het vele nieuwe dat na de ‘tweede Russische Revolutie’ ook op lexicaal gebied ontstond, waren voldoende aanleiding om tot een algehele herziening te besluiten.

Alle vertalingen zijn opnieuw getoetst aan de hand van de laatst beschikbare Russische bronnen. Het aantal trefwoorden is sterk uitgebreid. Wat in deze nieuwe uitgave aan extra materiaal is opgenomen, omvat niet alleen elementen uit het modernste Russisch maar ook uit het taalgebruik van de negentiende eeuw teneinde het werk van de zogenaamde Russische klassieken beter dan voorheen toegankelijk te maken.

Om op het spoor van recente ontwikkelingen binnen het Russisch te komen moesten we vooral een eigen weg zoeken in de vele soorten schrijfsels die sinds het midden van de jaren tachtig op de markt kwamen en deze thans overspoelen.

Weliswaar verschijnen regelmatig werkjes van het type Hosoe B [lekcukKe maar daarin wordt niet duidelijk of een gegeven woord een ‘inventieve kronkel’ van een plaatselijke journalist is of een woord dat reeds enig bestaansrecht heeft verworven.

In de inleiding op eerdere drukken meende ik nog te moeten verantwoorden dat onder andere kamptaal, inclusief vulgarismen, rechtmatig deel uitmaken van taalbeschrijving. Uit een aantal verklarende woordenboekJes met kampen boeventaal dat kort na de omwenteling in Rusland verscheen, blijkt dat lexicografen druk doende zijn achterstanden in te lopen. Echter, ook zij wagen zich er nog niet aan de zo hoogfrequente taal van de straat op schrift te stellen.

In vergelijking met vorige drukken is in de opzet van artikelen veel veranderd. Voorheen werd de omvang ervan goeddeels bepaald door ordening

VI van het materiaal naar wortelovereenkomst. In deze nieuwe uitgave is voornamelijk gekozen voor groepering naar betekenisverwantschap, zodat minder omvangrijke artikelen konden ontstaan. Ik ben erkentelijk voor de zorg waarmee dr. V.O. Beloöesov, neerlandicus en lexicograaf aan de universiteit van Moskou, het manuscript kritisch heeft doorgenomen en voor de inzet, vooral ook het geduld, waarmee drs. G. Alleman, drs. A. Erhardt en Chr. van den Boom de omvangrijke en vaak moeilijk toegankelijke kopij op de computer hebben ingevoerd. Dit volledig herziene woordenboek dankt zijn verschijning vooral aan uitgever Dick Coutinho die ook nu, zoals in 1979, andere dan commerciële belangen heeft laten prevaleren en aan drs. N. van der Sijs, directeur van SOVI te Utrecht die de totstandkoming ervan weer deskundig heeft begeleid. Dank ben ik ten slotte verschuldigd voor de open aanmerkingen die mij in de afgelopen jaren hebben bereikt. Vooral de heer O. Gooiker uit Den Haag wil ik hier noemen voor zijn vele kritische bijdragen. Ook in de toekomst blijven reacties van gebruikers niet alleen welkom, maar vooral onontbeerlijk.

Harderwijk, 7498-7503 volgens het Byzantijnse wereldjaar

De rol die de Russische taal in Oost-Europa tot voor kort speelde heeft sinds Gorbatsjov een aanzienlijk andere inhoud gekregen: als algemene omgangstaal is haar rol ongetwijfeld beperkter dan voorheen. Vanuit Nederlands perspectief echter is het belang van het Russisch daarmee omgekeerd evenredig geworden, Wie immers — met enige kans van slagen — deel wil hebben aan de wetenschappelijke ontwikkelingen of snel wil inspelen op de zich ontsluitende markten in Rusland, zal de taal van zijn werkterrein redelijk moeten beheersen. Deze zesde en volledig herziene druk van het RussischNederlands woordenboek van Van den Baar zal daarbij van anischatbare waarde blijken te zijn. Niet alleen zijn alle vertalingen opnieuw getoetst aan de hand van de laatst beschikbare Russische bronnen, ook werd het aantal trefwoorden sterk uitgebreid. Wat in deze nieuwe uitgave aan extra materiaal is opgenomen, omvat niet alleen elementen uit het modernste Russisch maar ook uit het taalgebruik van de negentiende eeuw zodat het werk van de Russische klassieken beter dan voorheen toegankelijk wordt.

“Dit woordenboek is sinds het verschijnen in 1978 een

betrouwbare gids gebleken voor allen die zich met de

studie van het Russisch bezighielden. Deze sterk uit

gebreide druk zal evenzeer aan de eisen van deze tijd voldoen.

De samensteller was hoogleraar Slavische taalkunde aan de Universiteit Utrecht.