Stille aarde Hoe we de insecten van de ondergang kunnen redden

Stille aarde van Dave Goulson heeft op de omslag de tekst Hoe we de insecten van de ondergang kunnen redden. Een tekst waar je van schrikt. Ondergang? En waarom is dat erg? Insecten vinden we over het algemeen niet fijn. Ze steken (bijen, wespen, muggen), ze zitten in je groente (luis, rupsen). Kortom waarom moeten we ze beschermen?
Dave Goulson legt dat in Stille aarde haarfijn uit. Niet alleen het nut van de insecten, maar ook de vele bijzondere eigenschappen van de verschillende insecten komen aan de orde. Tussen de soms zeer negatieve beschouwingen door, licht hij een speciaal insect uit en beschrijft de soms zeer gewelddadige manier van voortplanting van een soort. Zo leren we bijzondere eigenschappen van onder andere de orchideebijen en Jekyll-and-Hyde sprinkhanen. Soorten waar je normaal nooit van hoort.
De gevolgen van onkruidbestrijdingsmiddelen worden duidelijk uitgelegd en ook de veranderende leefgebieden van insecten. Zo ook waar wij mensen denken dit te verbeteren door soorten in gebieden te brengen en wat voor gevolgen dat heeft. Niet altijd gunstig.
Ook invloeden als lichtvervuiling. De aarde die vanuit de ruimte een kerstbal is. Wat voor effect heeft dat op insecten.
Zo weten wij dat wij veel nog niet weten zegt Dave Goulson, maar ook weten wij dat wij heel veel nog niet weten.
Verder schetst Goulson een beeld van de toekomst als we de teruggang in de insecten niet voorkomen. Een toekomstbeeld waarbij we zelf met een kwastje aan de gang moeten om ons voedsel te bestuiven. Niet echt een fraai toekomstbeeld dus.
Wat iedereen kan doen om dat te voorkomen….daar heeft de auteur tal van voorbeelden van.
En ja, dat moet ik toch als agrariër ook even kwijt….. Goulson legt de schuld gelukkig niet alleen bij de landbouw neer, waar ik wel bang voor was.
Stille aarde is niet altijd even gemakkelijk om te lezen. Soms gaat de wetenschappelijke benadering best wel ver voor de doorsnee lezer. Maar als je de moeite neemt om door te lezen zul je zien dat het zeker de moeite waard is en dat je intussen ook heel veel over onze mooie zeer uitgebreide insectenwereld geleerd hebt.
Met Stille aarde heeft Dave Goulson een boek geschreven wat eigenlijk iedereen op de wereld zou moeten lezen. Insecten zijn overal en moeten ook overal beschermd worden tegen de ondergang in het belang van ons eigen voortbestaan. Het was een hele openbaring om over de verscheidenheid aan insecten te lezen en hun belang voor de mensheid.

Een boek waar je boos en verdrietig van wordt, maar wat ook hoop geeft. Dave Goulson, hooglelaar biologie, neemt je mee in de wereld van de insecten. De verschillende soorten, hun leefgebied en vooral het feit dat het toekomstbeeld er niet rooskleurig voor ze uitziet, of beter gezegd de ondergang van de insecten. Op een makkelijke en vlotte schrijfwijze weet Goulson je als lezer te boeien, zelfs zo dat ik tijdens het lezen van dit boek om me heen keek in de tuin om eens goed naar de verschillende insecten te kijken. Deze man heeft enorm veel passie voor insecten en dat weet hij heel goed over te brengen.

Dat het hoog tijd is voor verandering, maakt Goulson in dit boek meer dan duidelijk. Het uitsterven van één insectensoort, zal waarschijnlijk niet heel veel impact op ons en de wereld hebben, maar wanneer dit met veel soorten gebeurt, is het een ander verhaal. En dat is waar we op af stevenen. Goulson beschrijft in dit boek niet alleen de insecten, maar ook hun leefgebied en hoe wij als mensen dit leefgebied meer en meer verwoesten. Wat een enorme impact landbouwbestrijdingsmiddelen hebben, of de lichtvervuiling. Hoe wij met ons consumptiegedrag allemaal bijdragen aan de verwoesting van de (insecten) wereld. Soms wordt het wat technisch, maar desondanks toch zeer goed te begrijpen.

Hij zet je aan tot denken en tijdens het lezen voel je al de behoefte om zaden in je tuin te gaan zaaien en insectenhotels te plaatsen. Ondanks de treurige feiten en de toch wel zeer verdrietige boodschap, geeft Goulson ook veel bruikbare tips en hoop, want het is nog niet te laat!

“Ik wil dat je insecten ziet zoals ik: als mooie, verrassende soms ongelooflijk vreemde, soms sinistere en verontrustende,
maar altijd wonderlijke dieren die onze waardering verdienen.”

De passie en liefde van Dave Goulson voor insecten spat echt van elke bladzijde in Stille aarde. De auteur is hoogleraar biologie en gespecialiseerd in de hommel, toch wel bijzonder. In een vlotte en aangename schrijfstijl neemt Dave Goulson de lezer in vijf uitgebreide hoofdstukken mee in de insectenwereld.

Heel boeiend vond ik de geschiedenis van de insecten, een ongelooflijke evolutie. Vanaf hun prille ontstaan is meteen duidelijk hoe belangrijk die kleine diertjes voor het voortbestaan van onze planeet zijn. “We hebben insecten namelijk nodig om gewassen te bestuiven, mest, bladeren en dode dieren te recycleren, de bodem gezond te houden, plaagdieren te bestrijden en nog veel, veel meer.”

Maar jammer genoeg gaat het steeds minder goed met onze insecten. De auteur schetst heel uitgebreid de oorzaken van die achteruitgang. De onderzoeken die hierbij van belang zijn, worden wel zeer uitvoerig besproken. Cijfers, percentages, tabellen,… het deed me soms een beetje duizelen. Maar op deze manier dringt de conclusie zeer goed door. Het is echt verontrustend hoe slecht het met de insecten gaat. Verandering in landbouw, giftige bestrijdingsmiddelen en kunstmest, het wegkappen van bomen, ziekten en parasieten,… De samenhang tussen zoveel verschillende problemen is nefast voor die kleine kriebelbeestjes.

Het gaf me toch wel een triestig gevoel om te lezen dat we absoluut niet goed omspringen met Moeder Aarde. Die confrontatie kwam soms best hard aan. Maar er is gelukkig nog hoop. Dave Goulson sluit het boek af met enorm veel tips voor zowel instanties en de overheid, als voor ieder individu.

Wat kan jij bijvoorbeeld doen? Het gras minder maaien, een composthoop aanleggen, een bijenhotel voorzien, plaatselijke en duurzame producenten steunen, minder vlees eten,… Ja, samen kunnen we er echt iets aan doen!

Stille aarde is zeer overtuigend geschreven. Het enthousiasme van de auteur en zijn gedrevenheid, zijn zo voelbaar. En Dave Goulson verwent de lezer ook graag met zeer korte intermezzo’s over zijn favoriete insecten. Leuke wist-je-datjes over bijvoorbeeld vuurvliegenverleidsters, bladsnijmieren, elektrostatische hommels en zoveel meer. Fijne tussendoortjes!

Hoewel ik soms werd overladen met een overvloed aan informatie, heb ik zeker genoten van dit boeiende en overtuigende boek. Graag 3,5 sterren voor Stille aarde.

“We moeten in harmonie met de natuur leren leven, onszelf beschouwen als een onderdeel ervan, haar niet proberen te overheersen en met ijzeren hand te dwingen.”

Stille aarde. Hoe we de insecten van de ondergang kunnen redden. Door: Dave Goulson.

Goulson heeft een missie: de wereld er van overtuigen dat het alarmerend slecht gaat met de insectenwereld én in één klap aantonen hoe wij daar zelf iets aan kunnen doen. Hij is hoogleraar biologie, geeft lezingen én schrijft boeken. Zijn laatste boek is Stille aarde, wederom een indrukwekkend boeiend boek.

Ik las De tuinjungle en werd daar enorm door gegrepen: door de hoeveelheid informatie in verband met wat er fout gaat én door de tips hoe we zelf aan de slag kunnen gaan om de catastrofe iets minder groot te laten worden. Stille aarde is eenzelfde soort boek. Het staat boordenvol weetjes die je met iedereen wil (moet) delen. Het is interessant, urgent, actueel, wetenschappelijk, filosofisch, angstaanjagend én vlot geschreven (belangrijk om al die informatie leesbaar te houden). Goulson heeft de gave om bergen informatie duidelijk, overzichtelijk voor ons samen te vatten, af en toe met humor. En die is broodnodig.

Want het gaat niet goed met de insectenwereld. Hoe slecht het écht gaat, daar is soms discussie over. Niemand weet het echt, jammer genoeg. Er zijn niet genoeg cijfers van heel vroeger om mee te vergelijken. En een groot deel van de insectensoorten is nog niet eens ontdekt. Wat wil zeggen dat er soorten uitsterven voor we ze ooit gekend hebben, hoe triest is dat!? Over de oorzaken van het verdwijnen bestaat ook onenigheid, wat wél al vaststaat is dat de mens er een belangrijk aandeel in heeft. De insecten hun leefgebied krimpt, we gebruiken te veel gif en kunstmest, de klimaatopwarming heeft effect, net als lichtvervuiling en gronduitputtende landbouw. Die factoren hebben elk an sich een negatief effect en werken dan nog eens op elkaar in.

Tijdens het lezen van Stille aarde voelde ik wanhoop, boosheid, verontwaardiging, angst. Maar naar het einde toe, als Goulson met tips komt, voelde ik ook hoop en goesting en enthousiasme.

Mijn emmer vol potgrond met bloemenzaad staat klaar om stiekem een kaal stukje grond te gaan ‘versieren’. En ik wil iedereen oproepen om dit boek te lezen én weetjes te delen. Het is nog niet (helemaal) te laat! Er is zo veel dat jij, dat ik kan doen. Laten we samen aan de slag gaan en de (insecten)wereld redden!

De aarde is te stil en dat is omdat het niet goed gaat met de insectenwereld. Het is jammer genoeg niet glashelder hoe slecht het nu echt gesteld is maar wat zeker is, is dat er reeds duizenden en duizenden soorten insecten niet meer bestaan. Insecten die de aarde en dus ook de mens broodnodig hebben. Goulson beschrijft op een duidelijke manier waarom insecten zo belangrijk zijn. Neen, je zal dat vliegje dat je komt storen tijdens het lezen van dit boek echt niet wegslaan vanaf nu. Hij vervolgt het boek met duizelingwekkende cijfers over hoe slecht het gaat met de populatie van de insecten en doet ook de (menselijke) oorzaken van deze ondergang uit de doeken. Het boek bevat geen eenvoudige materie: indrukwekkende cijfers, wetenschappelijke termen en een hele resem aan chemische benamingen van kunstmest en ga zo maar door. Toch slaagt Goulson erin om de lezer mee te nemen in zijn verhaal. Soms bleef ik verontwaardigd of boos achter na het lezen van een hoofdstuk. Het boek eindigt echter met motiverende tips hoe we het tij nog kunnen keren...

Zeer gefundeerd en schokkend, maar blijft boeiend en leesbaar, ondanks dat het nog erger is dan ik al dacht. Gelukkig ook met praktische tips wat iedereen, de overheid, politici en docenten op scholen kunnen doen om het tij te keren. Dit boek zou door iedereen gelezen moeten worden, niet alleen de mensen die toch al affiniteit met insecten of het klimaat hebben.

In Stille Aarde probeert Dave Goulson het insectenrijk voor de lezer te openen. Hij wisselt het geven van informatie over diverse soorten insecten af met het schetsen van het algemene beeld over hoe het met de insecten gaat. Zoals we eigenlijk allemaal wel weten, is dit laatste geen positieve boodschap. Desondanks overheerst het gevoel van verwondering na het lezen van dit boek. Het is fascinerend hoeveel soorten insecten er zijn en hoe weinig we ervan weten. Als je een specifieke interesse voor insecten hebt, is dit boek een absolute aanrader. Als deze specifieke interesse ontbreekt, dan zal het boek van de meeste lezers een 7 krijgen maar niet veel meer. De omslag heeft mij niet uitgenodigd om het boek te lezen. Dit is jammer. De omslag en de titel geven immers op het eerste gezicht geen goede indicatie van de inhoud van het boek.

Uitgebreide en heldere uiteenzetting van de teloorgang van de insecten en de onheilspellende gevolgen daarvan voor mens, dier en natuur. Goulson begint met de evolutie van insecten en hun cruciale rol in het ecosysteem: als bestuivers van de meeste plantensoorten, afbrekers van het organisch materiaal, bestrijders van plaagdieren en hun onmisbare plek in de voedselketen. Vervolgend een overzicht van de diverse onderzoeken die gedaan zijn naar de afname van de insecten en welke oorzaken hieraan ten grondslag liggen. De intensieve landbouw, met haar toepassing van insecticiden, herbiciden en kunstmest zijn bekend, maar ook de sterke afname van hun leefgebied, klimaatverandering, uitheemse ziektes, invasieve soorten en zelfs stedelijke lichtvervuiling hebben er aan bijgedragen. Het hoeft niet gezegd te worden dat dit allen door de mens veroorzaakte veranderingen zijn, met het neoliberalistisch beleid en kapitalisme als ultieme aanjagers van vele hiervan.

Goulson besluit met wat de politiek en iedereen zelf kan doen. Van de (helaas vele) oplossingen die hij aanvoert, is het vooral goed om te zien dat hij hamert op meer en beter natuuronderwijs, te beginnen bij de jongsten en hun leraren. Ondanks alle aandacht die er is voor de klimaatcrisis, is meer fundamentele kennis en bewustzijn onontbeerlijk voor de radicale omslag die nodig is.

Ik mocht het boek recenseren van uitgeverij Atlas Contact.
Ik moet bekennen dat ik nog niet had gehoord van deze auteur, hoogleraar biologie en insectenbeschermer (specialisatie de hommel). Daarom wilde ik dit boek graag lezen. Sinds kort heb ik een volkstuintje en de laatste jaren maak ik me grote zorgen over onze mooie planeet.
Mijn verwachting van het boek was verkeerd, omdat ik dacht dat het zeer wetenschappelijk zou zijn, maar daar ben ik op teruggekomen. De verteltrant is prettig en enthousiast. Hij legt alles goed uit en hij maakt dat je direct aan de slag wilt gaan met deze informatie en anders gaat denken over bijvoorbeeld het onderhouden en indelen van je tuin. Wat je zelf allemaal kunt doen om je steentje bij te dragen aan de teloorgang van de insecten en onze planeet. Er is namelijk geen plan(eet) B.
Ik heb niet lang over het boek gedaan want mijn interesse is zeker gewekt. Dit boek ga ik ook zeker nog een keer lezen, omdat er veel dingen in staan die je kunt gebruiken bij het nadenken over de tuin, bijvoorbeeld als handboek.
Voordat ik het boek ben gaan lezen heb ik recensies gelezen over de boeken die hij geschreven heeft en meer informatie opgezocht over Dave Goulson.
Het boek is zeker aan te raden, zowel voor de leek als voor de professional.
Persoonlijk ga ik nog veel plezier aan dit boek beleven en wil de boodschap ook doorgeven aan mijn studenten. Het is een zeer actueel boek en er zal nu echt actie moeten komen wat betreft de mensheid!
Leer om van de insecten te houden en zoals E.O. Wilson, Amerikaanse bioloog zegt: ‘Als de mensheid zou verdwijnen, zou het volmaakte evenwicht van tienduizend jaar geleden op aarde terugkeren. Als de insecten zouden verdwijnen, zou het milieu teloorgaan en een grote chaos worden.’

Stille aarde. Afwenden van de ondergang van de insecten
Dave Goulson, professor voor evolutie, gedrag en omgeving aan de universiteit van Sussex in UK, heeft in detail beschreven over de bedreigingen waaraan de insecten zijn bloot gesteld op onze planeet.Er wordt uitgebreid stil gestaan bij de waarden van de insecten voor onze samenleving en meer specifiek voor de voedselketen. Vervolgens maakte hij duidelijk wat de oorzaken zijn van de achteruitgang. Hij schets de toestand in 2080 als we ons gedrag nu niet aanpassen. Het leest als een actueel boek voor toegepaste ecologie en bio-diversiteit van de insectenwereld ook voor de leek, die met het voortbestaan van onze aarde begaan is en bewust een bijdrage wil leveren om het tij te keren.