Vlucht uit Renkum - oorlogsdagboek van Ko van der Vooren september 1944 – juni 1945

September 1944. Operatie Market Garden is begonnen: de strijd van de Amerikanen en de Britten om de bruggen over de Nederlandse rivieren in handen te krijgen zodat de troepen het Ruhrgebied in konden trekken. Als de geallieerde troepen het Duitse industriegebied konden veroveren, kon de Tweede Wereldoorlog snel beëindigd worden.

De operatie bestaat uit luchtlandingen bij diverse bruggen (operatie Market) en een grondoffensief (operatie Garden) om de door de parachutisten gevestigde bruggen-hoofden te ontzetten en de route naar Duitsland veilig te stellen. Amerikaanse luchtlandingstroepen opereren in de omgeving van Eindhoven en Nijmegen, terwijl Britse troepen de bruggen bij Arnhem als doel hebben. Naar later blijkt een brug te ver.

In deze context speelt het boek zich af. De schrijver (1899-1960) was tijdens de oorlogsjaren slager in het dorp Renkum. Hij hield destijds in twee schriften een dagboek bij over de strijd om Renkum en alles eromheen. Zijn familie heeft het dagboek bewerkt, in chronologische volgorde gezet en herschreven in hedendaags Nederlands. En uiteindelijk ruim 70 jaar na dato in eigen beheer uitgegeven.

Het boek bestaat uit vijf delen en begint met een korte samenvatting. Het tweede deel van het dagboek gaat over het begin van de gevechten op 17 september 1944 tot en met de gehele evacuatie van het dorp op 1 oktober 1944. Het derde deel gaat over de tocht vanuit Renkum tot aan het tijdelijke verblijf in Ede tot en met 21 oktober 1944.

In het vierde deel gaat het over het vervolg van de tocht vanuit Ede naar Montfoort gedurende de periode tot aan het einde van de oorlog en de terugkeer op 18 juni 1945. De wederopbouw tot aan de opening van het nieuwe pand op 5 mei 1949 komt aan bod in het vijfde deel.

Het boek sluit af met een kort nawoord van de familie. Ook heeft het een alfabetische namenlijst waardoor je snel namen aan een bepaalde locatie kan koppelen. In het boek zijn ook enkele foto’s opgenomen die het verhaal goed illustreren.

Het is een goed en makkelijk leesbaar boek geworden. De emoties van de schrijver zijn goed merkbaar en verwoord. Je kunt je erg goed inleven in wat hij en zijn familie en de andere bewoners uit Renkum hebben meegemaakt en moeten doorstaan tijdens bombardementen: vernieling van woning en de zaak, bang zijn voor je leven en alle obstakels en ellende tijdens de evacuatie. Als je leest en kijkt naar de foto’s waan je je soms in hedendaagse oorlogsgebieden.

Bijzonder is het om te lezen over de wederopbouw. De soms oneerlijke en onbegrijpelijke keuzes die gemaakt moesten worden uit financieel of politiek motief, zoals de aanleg van een weg op de plek van het voormalige woonhuis, de armoede die er ondanks de bevrijding heerste en dat het uiteindelijk vijf jaar duurt voordat de situatie enigszins genormaliseerd was. Iets wat onze generatie zich niet kan indenken of beseffen.