Woorden van heil van een kleine mens Commentaar op de Vermaningen van Franciscus van Assisi

Het tweede deel van de reeks commentaren op de franciscaanse bronnen bevat een commentaar op de Vermaningen van Franciscus en op De echte vreugde. Al eerder is een commentaar op de Vermaningen van Franciscus gepubliceerd in verschillende afleveringen van Franciscaans Leven, in de jaargangen 62 (1979) tot en met 67 (1984). Wij hebben de tekst van ons commentaar opnieuw bewerkt en aangepast aan de nieuwe vertaling van de Geschriften van Franciscus van 1982. Bovendien hebben wij ze aangevuld met nog niet eerder verschenen commentaren en ze tot één geheel gemaakt, in de volgorde van de Vermaningen. In een toegevoegd Nawoord worden de samenhang en de zin van alle Vermaningen toegelicht.
In dit tweede deel van de reeks hebben wij ook een commentaar opgenomen op De echte vreugde. Daarbij gaat het niet over "De volmaakte vreugde", zoals dat in de Fioretti, hoofdstuk 8 voorkomt, maar over een getuigenis van broeder Leonardus over "De echte vreugde". Dit getuigenis is door Benvenutus Bughetti ofm in 1927 gevonden in een handschrift uit het begin van de 14e eeuw. Dit getuigenis is meer oorspronkelijk en ook anders van aard dan het verhaal in de Fioretti. De woorden van Franciscus volgens dit getuigenis van broeder Leonardus komen sterk overeen met de Vermaningen. Ook in De echte vreugde gaat het om de echtheid en de toetsing daarvan in het leven van Franciscus en zijn broeders. Franciscus heeft deze woorden waarschijnlijk gesproken in de laatste jaren van zijn leven, na 1220. Meer in het bijzonder hebben de woorden van Franciscus over "De echte vreugde" verwantschap met de 5e Vermaning: "Niemand mag hoogmoedig zijn, maar men moet roemen op het kruis van de Heer", en met de 19e Vermaning: "De nederige dienaar van God". Dit commentaar op De echte vreugde, van de hand van André Jansen ofm, is al eerder gepubliceerd in Franciscaans Leven 65 (1982) 174-188.
De vertaling van de Vermaningen en van De echte vreugde is ontleend aan De geschriften van Franciscus van Assisi, Haarlem 1982, 102-117 en 120-121. Evenals het commentaar op het Testament verschijnt ook dit tweede deel in een reeks die verzorgd wordt door een werkgroep waarvan deel uitmaken: Gerard Pieter Freeman, André Jansen, Peter van Leeuwen, Henk Loeffen, Hans Sevenhoven, Sigismund Verheij en Theo Zweerman.