Antisemitisme actualiteit van een historische ontwikkeling

Het boek ‘Antisemitisme - Actualiteit van een historische ontwikkeling’, geschreven door Prof. Dr. Klaas A.D. Smelik’ is een genoegen om te lezen. Als hooggeleerde wetenschapper laat Smelik onnodige emoties achterwege en bepaalt zich tot de verschillende vormen van Jodenhaat, anti-judaïsme, antisemitisme en antizionisme; begrippen die (deels) in elkaars verlengde kunnen liggen. Smelik neemt de lezer mee op een boeiende reis, van een ver verleden naar het heden. Daarbij is zijn kennis van de geschiedenis en godsdiensten een verademing tussen veel boeken over dit beladen onderwerp.
Zonder al te veel over de inhoud prijs te geven kan men stellen dat Smelik - naast geschiedkundige - ook visionair is. Hij waarschuwt voor de wederopkomst van het moderne antisemitisme, in een vorm waarvan men meende dat deze, na de Shoah, voorbij was.
Hij waarschuwt ook voor de verguizing van de Joden en de Joodse staat. ‘Van haat die zich vertaalt in handelingen, is in het verleden gebleken hoe gevaarlijk en noodlottig deze is,’ zo wordt gesteld. Met de handelingen worden wij bijna dagelijks geconfronteerd. Jodenhaat en antisemitisme grijpen in elkaar. ‘Een ieder heeft het recht om een hekel aan Joden te hebben (dat is het probleem van de hater), de vertaling naar handelingen is ontoelaatbaar.’
Smelik ziet een taak voor de overheid om erger te voorkomen. ‘[] Deze mensen zullen niet uit zichzelf stoppen - daarvoor zijn hun haatgevoelens te sterk en tegelijk latent. [] Van educatie zijn de resultaten meestal niet op de korte termijn merkbaar.’ Educatie moet worden ondersteund door een strikte en strenge bestraffing van alle uitlatingen van antisemitisme, ook de meer banale of zogenaamd humoristische. ‘Laat de humor maar aan de Joden over,’ zo stelt Smelik.
Hij eindigt zijn boeiend boek met een knipoog. Een fragment uit een interview met een oorlogsvervolgde, die wilde blijven leven om te zien hoe het de Duitsers na de oorlog zou vergaan. Zijn constatering: ‘Welnu, ik heb het gezien, het gaat ze goed!’

Hopelijk wordt dit boek gelezen door overheidsdienaren, locaal en nationaal, door rechters, Kamerleden, journalisten maar ik vrees dat dit prachtig geschreven en uitgegeven boek door studenten en beter geschoolden met overmatige interesse wordt verslonden en dat ‘de overheid’ het te druk heeft met zaken waarmee op de korte termijn electoraal gewin zichtbaar is.

Dit boek is - evenals zijn werken over Etty Hillesum - een absolute aanrader.

Prof. dr. Klaas A.D. Smelik (Hilversum, °1950) studeerde theologie, Semitische talen, oude geschiedenis en archeologie in Utrecht, Amsterdam en Leiden. In 1977 promoveerde hij aan de Universiteit van Amsterdam op een proefschrift over koning Saul. Van 1978 tot 1990 was hij verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Utrecht voor Oude Testament, Hebreeuws en Aramees. Van 1990 tot 2005 was hij hoogleraar aan de Universitaire Faculteit voor Protestantse Godgeleerdheid in Brussel voor Hebreeuws, Oude Testament en Judaïca; van 1995 tot 2003 was hij daarnaast gasthoogleraar aan de Letterenfaculteit van de Katholieke Universiteit Leuven voor Oude Nabije Oosten en Jodendom. Sinds 2005 is hij professor Hebreeuws en Joodse Studies aan de Universiteit Gent. Hij is daarnaast directeur van het Etty Hillesum Onderzoekscentrum van de Universiteit Gent.