Magdalena Consort - Recreation For The Soul: Bach Cantatas (Super Audio CD)

Bachs ambitie om een corpus van ‘goed geregelde kerkmuziek’ – liturgische muziek voor de hele kerkkalender – te componeren, leverde een rijkdom aan gewijde cantates op. Ongeveer tweehonderd daarvan zijn bewaard gebleven en zijn een welsprekende uitdrukking van zijn opvatting dat ‘ware muziek tot eer van God en tot ontspanning van de ziel moet zijn’. Die opmerking – gemaakt met betrekking tot de kunst van het realiseren van een becijferde bas (waarbij de harmonie wordt aangegeven door getallen) – lijkt toepasselijk op deze verzameling, aangezien de keuze van deze glorieuze werken werd beïnvloed door een overweging van getallensymboliek en andere buitenmuzikale hulpmiddelen. Dat deze uiterst cerebrale muziek de emoties zo sterk beroert, lijkt een paradox, maar als uitvoerder brengt het analyseren van de mogelijke gedachtegang achter Bachs muzikale beslissingen de componist dichterbij.Achter de ongeëvenaarde contrapuntische complexiteit van Bachs muziek gaan nog meer lagen van complexiteit schuil, waarbij zijn compositorische keuzes werden ingegeven door de eisen van symboliek van verschillende aard, retorisch en numerologisch. Sinds de oudheid was men ervan doordrongen dat eenvoudige verhoudingen de kern vormden van de muzikale klank. Middeleeuwse musici, die perfectie vonden in de Drie-eenheid, ontwikkelden dienovereenkomstig notatiesystemen, met als resultaat dat de drietijd als tempusperfectum werd beschouwd; de tweevoudige tijd als imperfectum. Aangezien het metrum zo'n evident kenmerk is van alle muziek, en aangezien de drietijd voor ons tweevoeters altijd een dans zal blijven, had dit centrale beginsel van de christelijke leer aanzienlijke (en mogelijk onbedoelde) gevolgen voor het karakter van de gewijde muziek. Bach gaf, naast verwijzingen naar de Drie-eenheid (3 en de machten 9 en 27) en Christus' leeftijd (33), ook betekenis aan getallen die van zijn eigen naam waren afgeleid (BACH=14,41=JSBACH, waarbij A=1, B=2 etc.). Aangezien het componeren hem kennelijk relatief weinig moeite kostte, schijnt ‘recreation’voor Bach’s ziel gelegen te hebben in een genoegen in dergelijke kronkels; maar of dit nu als compositorische aansporing, als teken van devotie of voor zijn particuliere bevrediging was, kunnen we slechts speculeren.