HBS en gymnasium ontwikkeling, structuur, sociale achtergrond en schoolprestaties , Nederland, circa 1800-1968

Deze studie behandelt de geschiedenis van het gymnasiaal en middelbaar onderwijs en hun leerlingen in Nederland vanaf ongeveer 1800 tot 1968, het jaar waarin de Mammoetwet in werking trad. Centraal staat de vraag naar de oorzaken en de gevolgen van de groei die dit onderwijs in Nederland gedurende deze periode doormaakte. Na beschrijving en analyse van de institutionele en kwantitatieve ontwikkeling van het secundaire onderwijs in genoemde periode, wordt in het eerste deel die ontwikkeling geconfronteerd met bestaande theorieën en ontwikkelingen in het buitenland. In het tweede deel van het boek wordt het perspectief verlegd naar de leerlingen. Door middel van een vergelijking van drie dwarsdoorsneden in de tijd – 1880, 1920 en 1965 – worden de veranderingen in de sociale en culturele achtergronden van de leerlingen beschreven en geanalyseerd. Ook is gekeken naar de samenhang tussen deze milieu-aspecten en de individuele schoolprestaties en de veranderingen die hierin plaatsvonden. De dwarsdoorsneden bestaan elk uit ongeveeer1750 leerlingen, samengesteld door middel van een steekproef in de archieven van toenmalige scholen. De reconstructie van het sociaal en cultureel milieu was mogelijk door de opname van aanvullende gegevens uit de bevolkingsregisters, zoals het beroep van de vader, godsdienst en gezinssamenstelling. De interdisciplinaire opzet, de comparatieve benadering en de aansluiting bij de onderwijssociologische discipline en onderzoeksmethoden, maken deze studie richtinggevend binnen de moderne historische wetenschappen.