Inleiding tot de express private trust

Regelmatig verschijnen er in de (financiële) pers publicaties over de trust en over internationale bedrijven en (zeer) vermogende particulieren die door middel van deze enigmatische Anglo-Amerikaanse rechtsfiguur jaarlijks vele miljarden aan belastingheffing weten te besparen. Het in trusts e.d. ondergebrachte vermogen waarbij Nederlandse belastingplichtigen zijn betrokken, bedraagt naar schatting ruim 9 miljard. Echter op basis van extrapolatie van de beschikbare informatie wordt verondersteld dat het totaal in de Nederlandse heffing te betrekken vermogen zelfs ca. 30 miljard bedraagt. Een in tijden van internationale financiële crisis significant bedrag. Tot deze vermogens, welke zijn ondergebracht in ca. 2500 trusts, 2500 "special purpose funds" en 400
overige doelvermogens (Stiftungen, Foundations, Anstalts en stichtingen), behoren enkele afgezonderde particuliere vermogens die méér dan 1 miljard bedragen. Schattingen - in rapporten uitgebracht door o.a. OESO, het IMF, Boston Consulting Group - over vermogen in belastingparadijzen en gemiste belastingopbrengsten doen echter vermoeden, dat de gemiste Nederlandse opbrengsten een veelvoud bedragen van hetgeen wordt geschat (Bron: M.v.T., Kamerstukken II 2008/09, 31 930, nr. 3, onderdeel "Budgettaire effecten, verdelingseffecten en nalevingseffecten").

Het is dan ook niet verwonderlijk dat de trust vanwege het in omvangrijke mate ontgaan van belastingheffing doorgaans negatieve associaties oproept.
Echter, aan de vraag "Wat is een trust?" wordt in publicaties geen of nauwelijks aandacht besteed.

Dit boek tracht deze vraag te beantwoorden en daarmee recht te doen aan een rechtsfiguur die in het Anglo-Amerikaanse rechtsgebied reeds eeuwenlang bestaat en aldaar een wezenlijke functie in het financieel/economisch verkeer vervult. Opdat het verschijnsel "trust" beter in zijn volle omvang wordt begrepen, wordt in dit boek de rechtsfiguur in een zodanig breed kader geplaatst dat daardoor een beeld ontstaat van de diverse aspecten die de trust als Anglo-Amerikaanse rechtsfiguur kenmerken. Hopelijk wordt daardoor bereikt dat de trust wordt ontdaan van het imago per definitie "dubieus" te zijn.

Allereerst wordt de historische ontwikkeling van de rechtsfiguur beschreven, waarna aandacht wordt besteed aan hetgeen de trust naar Engels recht inhoudt. Daarbij komen aan de orde de doeleinden die een trust kan hebben; de verschillende omschrijvingen van de trust en de kenmerken van de trust. Het
begrip trust wordt mede bepaald door de trust te kwalificeren naar de wijze waarop deze ontstaat; naar de obligatoire aspecten van de trustverhouding; naar de aard van het trustfund en de bij de trust betrokken belangen. Voorts wordt enige aandacht besteed aan international trusts in off shore financial centres.
Vervolgens komt de kwalificatie van de trust naar Nederlands privaatrecht aan de orde, waarbij wordt ingegaan op de betekenis van het Haags trustverdrag. Ten slotte wordt onderzocht hoe een verdragstrust in het Nederlands privaatrecht kan worden ingepast en of de verdragstrust als een juridisch zelfstandige
entiteit naar Nederlands privaatrecht is te kwalificeren.

De auteur (1948) studeerde fiscaal recht aan de Rijksuniversiteit te Leiden (1966-1972). Hij was vervolgens (adjunct-)inspecteur van 's Rijksbelastingen (1972-1981) en partner van PWC (1981-2003). In 2012 promoveerde hij aan de Tilburg University op het proefschrift "De express private trust. Fiscaalrechtelijke beschouwingen over kwalificatie en gevolgen".