Liegen op een hoger plan de 100 beste gedichten uit de Turing Gedichtenwedstrijd 2014

Was het Gerrit Komrij die zei: “Iedereen in Nederland schrijft gedichten, maar niemand leest ze”?
Als dat zo is, dan lijkt hij wat betreft het eerste gedeelte van zijn uitspraak gelijk te hebben gekregen. Want voor de zesde Turing Gedichtenwedstrijd in 2014 werden in totaal 10.355 gedichten ingezonden, waarvan er uiteindelijk 3.319 mochten meedingen naar de top honderd om vervolgens voor de hoofdprijs van € 10.000 euro te gaan, de tweede prijs van € 1.500 en de derde van € 1.000.

De wedstrijd werd voor het eerst georganiseerd in 2009 door de Poeziëclub, opgericht door dezelfde Gerrit Komrij, en de Turing Foundation, een goededoelenfonds. Tot aan de vastgestelde einddatum mag iedereen vanaf zestien jaar zoveel gedichten insturen als hij/zij wil; per gedicht moet 4 euro inschrijfgeld worden betaald. De gedichten moeten in het Nederlands of in een dialect geschreven zijn en mogen niet eerder gepubliceerd zijn. De jury beoordeelt de gedichten zonder te weten wie de dichter is, De honderd gedichten die zij als beste hebben uitgekozen, worden in alfabetische volgorde van de naam van de auteur gebundeld en gepubliceerd. En alsof dat nog niet genoeg is, werd in de afgelopen jaren in de weken voor de uitreiking elke dag een gedicht uit de top 100 in het radioprogramma “Met het oog op morgen” voorgelezen en besproken door de juryleden. Er wordt ook via andere media voor nog meer publiciteit en promotie gezorgd: wat kan een aankomend dichter zich nog meer wensen?

Het niveau van de bloemlezing van de zesde wedstrijd ligt heel hoog. Tot mijn genoegen mocht ik constateren dat veel dichters het onverstaanbare en onverklaarbare gestamel dat een tijdlang voor poëzie werd aangezien, achter zich hebben gelaten. Een groot aantal gedichten is vormvast, vertoont een strak metrum en bezit eindrijm. Er zijn zelfs verschillende sonnetten bij! De inhoud hoeft gelukkig ook niet meer 'groots en meeslepend' te zijn of de 'allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie' te beduiden: het mag weer over kleine alledaagse dingen gaan, die helder en origineel verwoord zijn. De meeste aandacht lijkt naar de taal te zijn gegaan, en minder naar de boodschap. Hoewel er niet een echt nonsensgedicht bij staat of 'light verse', is de humor in de gedichten zelf wel aanwezig, zoals in het gedicht “De hond en mijn oma” van André Degen, dat van mij ook had mogen winnen: “Onbeweeglijk ligt zij/ in haar graf./ Hoeveel wormen ook/ vraten aan haar/ de worm der wroeging/ zat daar niet bij.”

Een enkel gedicht persisteert nog in onbegrijpelijkheid en ondoorzichtigheid als een verward kluwen van woorden, waarin je kop noch staart kunt vinden en waarvan de diepere betekenis alleen de schrijver bekend zal zijn, hoewel ik ruiterlijk wil toegeven dat het ook aan mij kan liggen. Maar het merendeel van de gedichten die in deze bloemlezing zijn opgenomen is zeer de moeite waard en hoeft niet onder te doen voor het werk van gerenommeerde en welbekende dichters. Dit jaar zijn er zelfs twee winnaars, die de eerste prijs delen: “Witlof” en “De zotte Charlotte”. Het eerste gedicht kon mij niet bekoren, het tweede daarentegen raakte me zeer. Als iedereen die gedichten schrijft, het niveau van deze bundel weet te halen, zal het aantal lezers van gedichten vanzelf wel groeien.

Tot en met 15 november 2015 kunnen de gedichten worden ingediend voor de Zevende Turing Gedichtenwedstrijd. Ik kijk nu al uit naar die bloemlezing.