Meer ik, meer moraal persoonlijk leiderschap in de georganiseerde samenleving

Een helder geschreven boek dat voor mij het mens-zijn in deze tijd prachtig in perspectief plaatst. In historisch perspectief en in het perspectief van hoe het denken over mens-zijn zich heeft ontwikkeld. Daarnaast schetst Frank Verborg heel helder welke ontwikkelingen zich in dit tijdsgewricht voltrekken en wat dat van ons als mensen vraagt. Een inspirerend boek, een aanrader.

Zelfontplooiing is een ideaal waarop onze wereld gebouwd is. Toch is dit ideaal redelijk jong. Frank Verborg schrijft pakkend en bedrieglijk simpel over de geschiedenis van de moderne hang naar zelfontwikkeling. Die gaat haar weg vanaf de Renaissance, via de Verlichting en de Franse Revolutie en heeft haar eindpunt vast nog niet bereikt. Verborg bespreekt tal van denkers die dit ideaal een extra zwieper gaven dan wel van kanttekeningen voorzagen. Zelfontplooiing heeft immers een keerzijde. Ongebreidelde zelfontplooiing botst op de solidariteit en hulpvaardigheid die onze samenleving humaan maken. Waar het kapitalisme onderlinge competitie aanprijst om ‘het beste uit jezelf’ te halen en aldus voor iedereen de beste wereld te creëren, kennen we wereldwijd de verliezers. Mensen die niet aan de bak komen, achter het net vissen en in de steek gelaten worden. Maar ook de maatschappelijk geslaagden voelen zich meer en meer ongemakkelijk. Eigen initiatief wordt vaak niet op prijs gesteld. Tegenover de gepredikte zelfontplooiing staat onze maatschappij namelijk bol van arbeidsprotocollen om de winst te maximaliseren. De zogenaamde Macdonaldisering leidt tot uniformiteit en efficiëntie maar ook tot verlies aan persoonlijkheid. Dwang en gereguleerde sturing van bovenaf verstikken persoonlijke vrijheid en slaan alles ‘dood’. Verborg laat met aansprekende voorbeelden zien wat er gebeurt als mensen hun ik dienstbaar maken aan een groter verband. Wanneer zij even buiten de gebaande en verplichte wegen gaan. Oog hebben voor anderen en respect vragen maken het echte verschil. Dit is geen slap verhaal, maar een visie die moed vraagt. Durf, integriteit, respect zijn waarden waarop een beroep gedaan wordt. Hier komt de moraal om de hoek kijken, zonder dat het boek ergens moralistisch wordt. Ondanks de diepgravende kost en de beschouwende toon, leest dit boek bijzonder vlot.