Ooit roman

De dag dat ik Ooit, het nieuwste boek van Miriam Guensberg (Poolse tranen, De portiekvrijer, Saternacht), begon te lezen, was de dag van een grootse scheepsramp met vluchtelingen. Voor wie het mogelijk heeft gemist:
‘De scheepsramp werd veroorzaakt doordat de mensensmokkelaars de vissersboot veel te vol hadden geladen met vluchtelingen. Die betaalden tussen de 1000 en 7000 euro om de tocht van Libië naar Europa te maken. Het ging fout toen een Portugees vrachtschip hulp wilde bieden aan het overvolle schip. De Tunesische verdachte ramde per ongeluk enkele malen het vrachtschip, waarna de vissersboot omsloeg. Waarschijnlijk zijn de vluchtelingen naar een kant van het dek gerend, waardoor het schip kapseisde. Naar schatting 800 mensen zijn om het leven gekomen. Slechts 28 mensen konden uit het water worden gered. Er werden 24 lichamen uit het water geborgen.’

Ooit gaat niet over mensensmokkelaars, maar over bewustwording. Over de bewustwording van de ontreddering van een vluchteling, over de pijn die zo onzichtbaar is voor wie opgroeit in een veilige wereld waarin mishandeling en minachting geen vaste plaats innemen in het dagelijks bestaan. Het is overbodig om te zeggen, maar toch kan het niet vaak genoeg benadrukt worden dat iedere ramp, iedere oorlog – groot of klein – onnoemlijk meer leed met zich meedraagt dan een mens buiten oorlogstijd zich ooit zal kunnen indenken. Al zijn de wonden van de oorlog nog altijd voelbaar. De dood van ieder mens heeft invloed op een kring van levens om zich heen.

Verbonden levens
‘Escalatie van geweld kun je als individu niet keren, je kunt wel slachtoffers die je pad kruisen bijstaan.’
Dat is wat hoofdpersoon Ben Salomon in Ooit leert nadat hij na de dood van zijn grootmoeder een enveloppe vindt in haar kluis. De enveloppe bevat het levensverhaal van Ewa Kosinksy, opgesteld in een voor hem onbekende Slavische taal. Ewa en har zusje Zofia hebben deel uitgemaakt van het Poolse ondergrondse leger. Bij de tweede opstand van Warschau zou Zofia om zijn gekomen en kwam Ewa als krijgsgevangene in strafkamp Oberlangen terecht waar ze de gruwelijkste beelden op haar netvlies geprojecteerd krijgt.

Maar dat weet Ben op dat moment nog niet…

Hij laat de documenten vertalen en zodoende lezen we naast zijn eigen leven, het leven van Ewa. Ze ademen weliswaar in een ander tijdsgewricht, maar qua beleving van bepaalde essentiële levenskwesties zoals de liefde, zouden ze naast elkaar hebben kunnen bestaan. De verhalen van Ewa die Ben om de zoveel hoofdstukken van de vertaler per mail krijgt toegestuurd, doen hem beseffen hoe veilig zijn leven tot nu toe is geweest. ‘Hij had het allemaal zo voorspelbaar gevonden: zijn rijkdom, zijn veiligheid, zijn Nederland. (…)’

Ik doe het verhaal geen eer aan door het hier in een notendop te vertellen. Dat zal ik dus ook niet doen. Wat ik hierboven schrijf is slechts een introductie. Wel wil ik nog zeggen dat het soms doet denken, op een bepaalde manier qua rauwheid, barbaarsheid, aan Het dikke schrift van Agota Kristof, over een naamloze tweeling in een door de oorlog verwoest land, die zich door oefeningen in doofheid, blindheid en wreedheid leren op niemand meer te rekenen, mensen te manipuleren en fysieke en emotionele pijn te verdragen.

Net als Ooit is het een schitterend verhaal dat nooit verloren mag gaan.

Zoals alle verhalen, groot en klein, over het leed dat oorlogen, verstoorde maatschappelijke denkbeelden en onverdraagzaamheid ons nog altijd dagelijks overspoelen. Alle verhalen die ons vertellen hoe een klein beetje aandacht en een klein beetje toewijding het verschil kunnen maken.

Gelukkig zijn er nog altijd schrijvers die ons die verhalen vertellen.

Prachtig boek. Ga dit boek lezen.

Prachtig boek, leest prettig. Korte hoofdstukken, deels in briefvorm. Knap geschreven.
Verbindt nadagen van de 2e wereldoorlog in een familieverhaal met de huidige tijd.

Na het overlijden van zijn moeder en grootmoeder vindt onderzoeksjournalist Ben Salomon in een kluis brieven van Ewa Kosinsky. De brieven zijn vlak na de oorlog geschreven en bevatte informatie over het lot van Poolse joden, het ondergrondse leger, de dood van Ewa’s zus Zofia , het leven in strafkamp Oberlangen en de geboorte van een meisje. Wie is deze onbekende vrouw? Waarom bewaarde Ben’s oma deze brieven 70 jaar lang in een kluis? En wat voor relatie had deze Ewa met Bens oma?

Ooit zal er vrede zijn.Tot het zover is moeten we ons het lot van vluchtelingen aantrekken...... Dit boek is het tweede deel van Miriam Guensberg drieluik over het leven van haar Poolse vader. In dit deel staat het vluchtelingen probleem centraal. Miriams vader diende als arts bij de 1e Poolse Pantserdivisie. Samen met de Canadezen, Amerikanen en Engelsen bevrijdden ze ons land. Na de oorlog konden deze Poolse militairen niet meer naar huis terugkeren. Stalin had de macht gegrepen en beschouwde de militairen, die aan westerse zijden gevochten hadden, als hun vijand. De dappere Poolse bevrijders werden stateloos, het werden vluchtelingen….Guensberg zet haar lezers met dit boek aan het denken. Verschilt het verhaal van haar vader met dat van onze huidige vluchtelingen?

Ooit zal Ben niet meer eenzaam zijn..... Ben had geen groot sociaal leven, na de dood van zijn moeder viel hij in een gat. Hij logeerde daarom enkele maanden bij zijn grootmoeder. Samen werkten ze dagelijks vele Kwekkebooms en Bokma’s naar binnen. Ze rouwden samen en begrepen elkaar zonder woorden. Hoewel het verhaal van de Poolse vluchtelingen zich meer dan 70 jaar geleden afspeelde is het (helaas) nog steeds actueel. In tegenstelling tot zijn oma had Ben nooit aandacht voor vluchtelingen. Dit veranderde toen hij zijn familiegeheim ontrafelde. Net als zijn oma zette hij zijn hart en huis voor hen open. Voortaan deelt Ben de Bokma’s en Kwekkebooms met de Syrische Dinar en Yasmin, de Armeense Carine en Bella uit Eritrea.

Het is een ontroerend verhaal over familiegeheimen, oorlog, vriendschap, adoptie, vluchtelingen en de zoektocht naar liefde.

Een boek over een periode die we nooit mogen vergeten , een boek met een boodschap .
In Ooit neemt de auteur je afwisselend mee tijdens de Tweede Wereld oorlog en naar het heden in Polen. Ben Solomon de hoofdpersoon vind op een dag een stapel brieven in een kluis. De brieven zijn in voor hem onbegrijpelijke taal geschreven en hij besluit ze te laten vertalen. Die vertaling zal zijn leven op zijn kop zetten,maar uiteindelijk ook antwoorden geven op zijn vragen over zijn verleden. Wie waren zijn ouders eigenlijk , en wie is de mysterieuze Ewa die overal weer opduikt, welke rol had zijn grootmoeder daarin ? En waarom kan hij zich nooit hechten aan iemand ? Altijd klaar staan voor anderen is de rode draad die door dit boek loopt .

Miriam Guensberg (1950) schreef boeken vanuit haar gevoel , om de lezers een boodschap mee te geven , je ogen open te houden en vooral niet weg te kijken , ook nu niet .

Toen ik in aanraking kwam met dit boek waren mijn verwachtingen groot. Of zoals het achterop het boek staat: " een geschiedenis die geen lezer onberoerd zal laten."
Dat is niet bewaarheid. Het is een mooi verhaal dat te fragmentarisch is opgeschreven. Er had veel meer uitgehaald kunnen worden en dan zou het boeiender zijn geweest. Vrij snel in het begin werd duidelijk waar het verhaal naar toe zou gaan waardoor de spanningsboog vlak was. De feiten zijn indrukwekkend maar hakken er niet in. Dat had anders gekund. Jammer, juist omdat ze ingrijpend zijn en meer zouden kunnen aanspreken, meer los hadden kunnen maken.
Kortom mijn verwachtingen waren hoog gespannen maar zijn niet uitgekomen.