Programmatisch creeren

Recentelijk is Programmatisch Creëren verschenen. De auteurs, Jo Bos, Anne Jet van Loon en Hans Licht, hebben allen veel ervaring in het adviseren van organisaties met programma's. Het doen van programma's is de laatste jaren enorm populair geworden. Vooral overheidsorganisaties lusten er wel pap van. Dit prettig ogende en leesbare boek zal dan ook vooral in dat soort organisaties aftrek vinden.

Boeken over programmamanagement zijn niet nieuw. In 2002 verscheen Programmamanagement Sturen op Samenhang van Gert Wijnen en Theo van der Tak. Daarna volgden Bert Hedeman en Gabor Vis van Heemst met Programmamanagement op basis van MSP in 2005. Dus best wel tijd voor een nieuwe benadering.

Nieuw?

Hoe nieuw is dit boek? De auteurs mijden het woord management en gebruiken het aantrekkelijker begrip "creëren". Dat klinkt wel goed, maar uiteindelijk bedoelen ze toch een programma vormgeven en tot realisatie brengen. Ook bij creëren is daarvoor planning en voortgangscontrole nodig, dus management. Mooier kan je het niet maken, wel aantrekkelijker, moeten zij gedacht hebben.

De auteurs zetten zich duidelijk af tegen MSP en een vergelijkbare Amerikaanse benadering van programmamanagement. Dat vinden zij te Angelsaksisch, en te formeel. Bos c.s. stellen duidelijk dat samenwerking en bezieling van het grootste belang is om een programma succesvol te kunnen doen. Daarmee laten zij de energie voor een programma duidelijk van mensen komen. Dat kan niet van MSP gesteld worden. MSP vertrouwt duidelijk op procedures, strak vastgelegde verantwoordelijkheden, documenten en controle. Daar zijn Bos c.s. wars van: zij vertrouwen op het gezamenlijk, door alle betrokkenen, bouwen en vasthouden van een gezamenlijke visie.

Uitwerking rolbegrip ontbreekt

Opvallend is verder het ontbreken van het begrip rol. Zeker omdat dit begrip uitdrukt dat je naast de reguliere organisatie een programma kan doen met gebruikmaking van functionarissen uit de lijn in een bepaalde rol. Dat is de ultieme flexibiliteit die programma’s nodig hebben. Daar zit ook één van de belangrijkste conflictpunten met die lijn. Dit begrip wordt alleen maar gebruikt om de vormen van sturing te schetsen en enkele andere taakgebieden aan te geven.

Tenslotte merk ik op dat het boek geschreven is voor geïnteresseerden in programmamanagement en vooral aanwijzingen geeft voor de programmamanager. De betekenis voor “gewone” programmamedewerkers komt minder over het voetlicht.

Het boek bevat daarbij veel nuttige beschouwingen en tips over teams, het hebben en ontwikkelen van een visie, over evaluatie, verandermanagement, de spanning met de lijnorganisatie,leiderschap en de ontwikkeling van het vakgebied programmamanagement. Niet om in één keer uit te lezen, maar om weer eens uit de kast te pakken als de situatie dat vergt of als je weer eens nieuwe inspiratie wilt opdoen.

Theo van der Tak

Geschreven bij Programmatisch creëren

Het boek voldoet aan de verwachtingen: het geeft een frisse kijk op programmamanagement en leest vlot.