Nietzsche & Het Nihilisme en het nihilisme

De Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900) constateert hoe wij ervoor staan: we weten niet meer waartoe wij op aarde zijn. ‘God is dood’, en alle hemelse houvast is ons ontvallen. We leven in een nihilistisch tijdperk, zonder vaste waarden, gegeven waarheden of een gefundeerde moraal. Dat geeft ook nieuwe mogelijkheden: wie geen houvast meer heeft, is vrij om het leven naar eigen inzicht vorm te geven. Maar wie kan die vrijheid aan? Wie kan alle houvast loslaten?
Paul van Tongeren, hoogleraar wijsgerige ethiek en hoofd van de Nietzsche Research Group, vertelt op meeslepende wijze over de persoon Nietzsche, zijn leven, zijn boeken en, vooral, zijn gedachten over het nihilisme. Wat betekent nihilisme bij Nietzsche eigenlijk, hoe hebben zijn ideeën doorgewerkt? Zijn wij nihilistisch?
Met fragmenten uit het door Nietzsche op 13-jarige leeftijd gecomponeerde pianostuk ‘Allegro’.

Inhoud: 7 cd’s * totale luisterduur: ca. 440 minuten + boekje

cd 1 79 minuten
Nietzsche: een biografische inleiding
1 Introductie Paul van Tongeren
2 Nietzsche: een kennismaking
3 De student Nietzsche
4 Kennismaking met Schopenhauer en Wagner
5 Hoogleraarschap in Basel
6 Het grote kunstwerk der mensheid:de Griekse tragedie
7 Publiekslezingen over het onderwijs
8 Wetenschap en filosofie
9 De Wandelboeken
10 Nietzsches dialoog met zichzelf
11 Twee kenmerken van Nietzsches werk
12 De laatste teksten

cd 2 61 minuten: Nietzsche : een overzicht van zijn werk
1 Periodisering van Nietzsches schrijverschap
2 Nietzsche over moraal
3 Nietzsche voert zichzelf ten tonele
4 De nagelaten aantekeningen
5 Postuum werk
6 De cultuur als patiënt
7 De filosoof als arts van de cultuur
8 De therapeutische werking van de teksten Nietzsche

cd 3 43 minuten: Nihilisme : een inleiding
1 Nihilisme: uitleg via eigentijdse citaten
2 Nihilisme historisch bezien
3 Verzet tegen de heersende orde
4 Nihilisme in de literatuur: Toergenjev,‘vaders en zonen’
5 Zijn er verschillende soorten nihilisten?

cd 4 62 minuten: Nietzsche & het nihilisme
1 Nietzsche over het nihilisme
2 Pessimisme in soorten
3 Zelfkritiek
4 Nihilisme een ziekte?
5 Twee soorten van lijden
6 Twee soorten verlangen: vereeuwigen vs. vernietigen
7 Vier vormen van nihilisme
8 Het leven dat lijden is uit overvloed

cd 5: 78 minuten: Atheïsme & nihilisme
1 Atheïsme en nihilisme
2 Nietzsche over de dood van God
3 God en de moraal
4 God en kennis
5 God en de zin van het leven
6 De parabel van de gevangenen
7 Zarathustra
8 Zarathustra: het spel van geven en nemen
9 De boodschap en de miscommunicatie
10 De boodschap in metaforen
11 Het onvermijdelijke misverstand Nietzsche

cd 6: 76 minuten: De geschiedenis van het Europese nihilisme
1 Geen theorie, maar losse notities
2 Het Europese nihilisme
3 De ontwikkelingsgeschiedenis van het nihilisme
4 De basis van het nihilisme
5 De werkelijkheid is chaos
6 De christelijke moraalhypothese
7 Ontmaskering
8 De wil tot waarheid
9 Het redden van God
10 Voorbeelden van het doorprikken van de schijnwereld
11 De ontmaskering van fase drie:God is dood
12 De eeuwige herhaling van hetzelfde

cd 7: 63 minuten: Verschrikking of bevrijding
1 Vernietiging
2 De haat van de vertwijfelde
3 Transformatie
4 Hoe de ware wereld uiteindelijk tot fabel werd
5 Incipit Zarathustra
6 Drie gedaanteverwisselingen
7 De eeuwige terugkeer van hetzelfde als test
8 Verschrikking of bevrijding
9 Epiloog

De muzikale fragmenten zijn delen uit Allegro, een compositie voor
piano, door Nietzsche op 13-jarige leeftijd gecomponeerd.