Vissen voor de keizer roman

Japan, rond het jaar 1000. Een visser die karpers vangt en de mooiste opkweekt om ze daarna te vervoeren naar het paleis van de keizer en los te laten in de keizerlijke vijvers. Hij overlijdt. Zijn weduwe neemt de taak over en onderneemt de zware tocht. Prachtig geschreven, sensuele beelden en geuren. Ontroerend en soms spannend. Hoewel de cultuur en tijd erg verschillen van de onze bleek het opvallend makkelijk om op te gaan in die vreemde wereld. Onbegrijpelijk dat dit boek niet veel meer aandacht krijgt.

Een schitterende roman over een jonge weduwe die met enkele karpers in manden op haar schouders een barre tocht onderneemt naar de keizer. Een moedige vrouw die treurt om haar overleden echtgenoot die bij het vissen naar deze zeldzame karpers omkwam. Een hartverwarmend boek van een schrijver die ooit nog de Prix Goncourt won.

Dit verhaal speelt zich af in Japan rond het jaar 1000 ten tijde van het Hōgen-tijdperk van de toen vijftienjarige Keizer Nijō-Tennō. De tijd dat er veel, heel veel tradities, rituelen en omgangsregels zijn. De zeventwintigjarige Amakusa Miyuki - verder wordt ze Miyuki genoemd, want naar Japans gebruik wordt eerst de achternaam en dan de voornaam geschreven - heeft het lichaam van haar verdronken man Katsuro gezuiverd volgens de geldende rituelen. Als karpervisser kreeg hij 3 à 4 keer per jaar het verzoek om twintig van de mooiste karpers te leveren voor de tempelvijvers van het keizerlijke hof in Heijō-kyō, waarvoor hij ruim werd betaald met cadeaus en belastingvrijstelling voor het armzalige gehucht Shimae. De directeur van de Dienst Tuinen en Vijvers is zeer ontstemd te vernemen dat hun leverancier 'deze wereld heeft verlaten voor het Zuivere Land van boeddha Amitabha', maar ziet wel degelijk de mooie kwaliteit van de laatste karpers die Katsuro nog had gevangen. Miyuki besluit ze zelf te leveren, maar dat ze niet meer dan acht stuks verdeeld over vier korven zal kunnen dragen. Ze laat de karpers wennen aan hun korven en drie dagen later gaat ze op pad. De korven aan een bamboe stok die ze draagt als juk. Zoals haar tocht meandert door het landschap en de bergen, nemen de meanderende - soms lange, - poëtische zinnen de lezer mee op haar lange, zware voettocht naar de keizerlijke stad. Onderweg moet het water regelmatig ververst worden, dus volgt ze de rivier. Ze overnacht in de Hut van de Eerlijke Beloning - en passant vist ze twee afgehakte hoofden uit een poel, omdat deze het water en het leven in de plas zouden ontheiligen - en vervolgt haar pad door cederbossen en bamboeplantages. Ze zoekt de veiligheid van de stroom pelgrims op en onderweg heeft ze alle tijd om over Katsuro en hun gelukkige, maar helaas korte huwelijk te mijmeren.Tijdens een overnachting in een klooster wordt ze bestolen van zes van haar karpers. Ze vindt bij toeval een nogal controversiële manier om geld te verdienen, zodat ze nieuwe karpers kan kopen. Ze wordt rijkelijk beloond en kan weer verder.
Onderweg doet de winter zijn intrede, met veel sneeuw en eindelijk in Heijō-kyō aangekomen kost het haar veel moeite om, tijdens de ceremoniële 'tewaterlating', afscheid van haar vissen te nemen. Dan wordt haar lichaamsgeur opgemerkt en de directeur vraagt haar zich te kleden met de jūnihitoe, 'het pronkkostuum. Haar gezicht wordt witgepoederd, haar tanden zwartgelakt en met de wapperende jūnihitoe flaneert ze langs de keizer tijdens de Takimono awase met al zijn verleidelijke wierookgeuren. Het lezen van de verdere ontwikkeling van deze wedstrijd laat ik aan de lezer over, want spoilers weggeven is natuurlijk niet wenselijk. Met een extra beloning in de vorm van rollen prachtige zijde, keert ze huiswaarts............
Het verhaal kent vele gedetailleerde beschrijvingen, waardoor het beeldend is en alles op het netvlies wordt geprojecteerd. Het is ook zintuiglijk te noemen, met name geuren zijn een belangrijk thema en de rijke kleurbeschrijvingen niet te vergeten. Temperatuur, zoals van de zon en de sneeuw maken ook deel uit van de beleving van de lezer. En dan moeten we het motief 'karper' natuurlijk ook niet vergeten. Deze vis - de koi-karper, waarbij koi het Japanse woord is voor karper - staat symbool voor vastberadenheid, onafhankelijkheid en doorzettingsvermogen.
Deze queeste van de hoofdpersonage is melancholiek en volgt langzaam haar weg, misschien zou 'traag' een beter woord zijn, ware het niet dat het zéker niet als minpunt mag worden gezien. Miyuki gaat immers te voet en niet met de trein.
De gedachten en emoties, maar ook de onderkoeldheid van Miyuki is mooi uitgewerkt. Ze handelt volgens de heersende regels en tradities, maar voelt niet de behoefte om zich voetstoots aan alle regels te conformeren.
Termen als meeslepend, opwindend, zinnelijk en zelfs filosofisch horen bij dit boek.
Dit is een boek dat me in zijn greep hield.

Het boek is vanaf het begin tot het einde spannend. Het staat vol met Japanse historie en als je daar fan van bent is het boek geweldig mooi.

Een prachtig boek, mooie kaft.
Het verhaal speelt in Japan, in de middeleeuwen.
De inhoud is verrassend meeslepend en sterk beeldend geschreven. Het is een boek dat ik direct weer wilde herlezen toen ik het uit had.

De schrijver is een meester in het vertellen met behulp van de beschrijving van beelden, geluiden, kleuren, geuren (die vooral!) en alle andere zintuigen die je nog kunt bedenken. Meer dan een leeservaring!

Voor wie zich weleens heeft afgevraagd hoe de Japanse keizers aan hun mooie vissen kwamen, geeft Vissen voor de keizer van Didier Decoin (1945) een antwoord. Volgens Decoin was het de eenvoudige visser Katsuro die rond het jaar 1000 de tempels van de keizerlijke hoofdstad Heian-kyō (het huidige Kyoto) van de schitterendste karpers voorzag. Ieder jaar reisde Katsuro samen met zijn karpers vanuit Shimae, een dorpje aan de oever van de rivier de Kusagawa, naar het machtige Heian-kyō. Een flinke onderneming die hem – niet zonder gevaar – door bossen, bergen en dalen leidt. Maar het lot (of de ironie) wil dat Katsuro op een dag zijn dood vindt in dezelfde rivier waarin hij zijn vissen ving. Verdronken.

Ondanks de tragische dood van Katsuro, wachten de ambtenaren van de Dienst Tuinen en Vijvers met smart op de nieuwe lading karpers uit de Kugasawa. Katsuro’s bedeesde weduwe, de 27-jarige Miyuki, besluit de stoute schoenen (geta, in haar geval) aan te trekken en vertrekt met een paar korven vol karpers vanuit Shimae naar de keizerlijke hoofdstad om haar man de laatste eer te bewijzen.

Didier Decoin is een Franse scenarist die zijn schrijfcarrière begon als journalist bij France-Soir. Hij debuteerde in 1965 met zijn roman Le Proces a l’amour en won in 1977 de prestigieuze Franse literatuurprijs Prix Goncourt voor zijn boek John L’Enfer. Decoin heeft inmiddels tientallen boeken geschreven. Vissen voor de keizer is zijn meest recente roman waar hij maar liefst twaalf jaar lang aan schreef. Het boek is door Martine Woudt op poëtische wijze vanuit het Frans naar het Nederlands vertaald.

Vissen voor de keizer zit vanaf de allereerste pagina vol Japanse cultuur, geschiedenis en mythologie. Als de consequenties rondom de dood van Katsuro zich ontvouwen, wordt ook de liefdesgeschiedenis van de visser en zijn vrouw Miyuki verteld. Het wordt duidelijk dat de jonge vrouw een stabiele – zelfs liefhebbende – relatie had met haar man, maar dat zij traditiegetrouw geacht werd om de huishoudelijke taken op zich te nemen terwijl Katsuro door het land trok met zijn karpers. Voor de naïeve Miyuki gaat er dan ook een wereld open als ze zelf op pad mag gaan. Door haar ogen bezien lijkt de wereld vol leven te zitten en het zijn deze momenten in haar avontuur dat de Japanse folklore als vissen uit het slib schieten. Zo is de weduwe vreselijk bang voor de boosaardige kappa (waterduiveltjes), maar lezen we ook dat Katsuro zich nuchter opstelde tegenover deze mythologische verhalen. Bijna alsof het reizen hem van zijn bijgeloof zou hebben genezen.

Decoin stopt zijn boek vol zorgvuldig geconstrueerde zinnen, Japanse termen en verwijzingen. Het is jammer dat de uitleg achter deze verwijzingen zich achterin het boek bevindt, waardoor het heen en weer bladeren een zekere vaart uit het verhaal haalt. Op het moment dat het verhaal daadwerkelijk lijkt te stranden, geeft Decoin zijn vertelling gelukkig zo een aardige wending, dat de lezer toch weer met de verhalenstroming mee kan drijven.

Het tweede vertelperspectief vanuit Nagusa, de directeur van de Dienst Tuinen en Vijvers, schept bovendien meer duidelijkheid over de heersende filosofieën in het middeleeuwse Japan. Deze verschuiving biedt een welkom tegenwicht voor Miyuki’s onwetendheid waar je als lezer niet wijzer van wordt. Ondanks dat de avonturenroman wat spanning mist, maakt de jonge vrouw tegen het einde een sterke karakterontwikkeling door; ze transformeert van een verlegen vissersvrouw in een onafhankelijke vrouw die ontdekt dat – het spreekwoord letterlijk genomen – de beste vis toch wel degelijk in de staart zit.

*Deze recensie van "Vissen voor de keizer" is ook te lezen op Hebban en elineschrijfthier.nl

Japan moet je interesse hebben