Watervrees

Na het lezen van Dealey Plaza ’s-Gravenhage, (de debuutroman van Jos de Gruiter), was het wachten op zijn tweede roman. Die kwam opmerkelijk sneller dan verwacht. Kan een schrijver na zo’n indrukwekkend debuut opnieuw een sterke roman produceren? Die vraag kwam in mijn op toen ik ‘Watervrees’ via de post ontving. Bij aanvang zet de schrijver me op het verkeerde been en weet ik niet waar het verhaal heen wil. Ik zoek krampachtig naar overeenkomsten met ‘Dealey Plaza’ en wanneer ik denk die gevonden te hebben neemt het boek een onverwachte wending. Het verhaal (of als u wilt, de schrijver), schilt de aanvankelijk sympathieke personages een voor een tot op het bot en er blijft weinig van hun mooie romantische inborst over. Een in coma geraakt kind lijkt een metafoor van een harde werkelijkheid en de pijnlijke tot mislukking gedoemde pogingen om die te ontkennen. Wanneer het verhaal de menselijke aard onontkoombaar bloot legt, gloort er toch iets van hoop, of troost, iets kleins een strohalm?. Of toch niet?
Jos de Gruiter heeft mij opnieuw verbaasd. Met zijn stijl, zijn verhaalopbouw en zijn woordkeus heeft hij me vanaf de eerste bladzijde weten te boeien en mijn aandacht weten vast te houden tot aan het subtiele innemende plot. Terwijl de literaire wereld lijkt te verdrinken in een zee van avonturen, romantiek en soft porno confronteert Jos de Gruiter ons met literatuur zoals literatuur bedoeld is. Geen sprookje maar een pijnlijk heldere spiegel. Een ‘gezellig met een kopje thee op de bank boek’ is ‘Watervrees’ niet, natuurlijk niet, goddank niet! Wel is het een aangrijpend mooi en bijzonder verhaal. Een boek dat ik u ten zeerste aanraad.

Mooi boek zal het wezen. "Zal" Want ik heb het niet gelezen. Sterker ik heb het nog niet in huis. Maar gezien mijn ervaringen met de schrijver en zijn vorige boek maak ik mij geen enkele zorg dat dit geen goed boek zou zijn.
Afwachten dus

Na Dealey Plaza 's-Gravenhage is dit de tweede roman van De Gruiter. Dealey Plaza vond ik een goed geschreven intrigerend verhaal dat onnodig gecompliceerd werd gemaakt door een paar zijlijnen die niet veel toevoegden aan het thema. Watervrees is anders. Compacter, simpeler, maar voor de liefhebber weer zeer de moeite waard. Er gebeurt in wezen niet veel. De hoofdpersoon adoreert zijn vader omdat die alles op orde heeft en een sterke persoonlijkheid is. Als vader overlijdt staat de hoofdpersoon met zijn handen in het haar. Gelukkig is er een tweelingbroer van vader, die als twee druppels op hem lijkt. In de hoop een deel van zijn vader terug te vinden, en daarmee het steunpunt in zijn leven, gaat de hoofdpersoon op zoek naar deze tweelingbroer. Dat leidt tot een mooi beschreven autotocht door Californië, een metafoor voor het zoeken naar identiteit, zoals Watervrees een metafoor is voor de vrees om te leven. De monologen met de zoon van de hoofdpersoon, die na een ongeluk in coma ligt, vormen een slimme stijlfiguur om een indruk te krijgen van de gedachtewereld van de hoofdpersoon. Uiteindelijk krijgt de hoofdpersoon nog de meeste waardering voor zijn halfbroer, die het leven laat komen zoals het komt. Wat ik heb overgehouden aan het verhaal is dat je je niet moet blindstaren op 'helden', want ook zij hebben zwakke kanten die ze proberen te verbergen. En uiteindelijk neemt het leven een loopje met je. Zelfs als je dat niet allemaal in het boek denkt te kunnen lezen is het een vlotgeschreven verhaal met soms stekelige, soms humoristische dialogen en korte maar treffende omschrijvingen van de omgeving, bijna een road movie op papier. Het zou me niet verbazen als het verhaal ooit wordt verfilmd. Eigenlijk vreemd dat zo'n boek in de marge van de literaire uitgaven meehobbelt en haast onzichtbaar blijft. Tien keer beter dan de Saskia Noorts en andere flutverhalen.

Watervrees van Jos de Gruiter is gepubliceerd bij uitgeverij PMA en verdient veel meer aandacht.
Ik heb het achter elkaar uitgelezen, geboeid en zonder me een moment te vervelen.
Het is een heel natuurlijk geschreven verhaal over echte mensen van vlees en bloed, zo lopen ze rond en achter die facade van aardig, vriendelijk en betrokken zijn gaan mensen schuil die anders denken dan de ander vermoed. Iedereen vindt wat van de ander, maar niemand luistert echt naar elkaar. Net als in het echte leven.
Het verhaal begint met een artikeltje in een Amerikaanse krant, dat neem je voor kennisgeving aan. Halverwege het boek las ik het per ongeluk weer en dat was eigenlijk jammer, toen wist ik de afloop.
Hoofdpersonage is de ik-figuur, de vader, Servaas, die tegen zijn zoontje spreekt, die in coma ligt. Maar ook de hij in de derde persoon. afgewisseld met zijn vader, Manne, en soms ligt het hij perspectief even bij iemand anders.
Ik ga verder niet in op de inhoud van het verhaal, dat staat al hierboven, maar wat ik knap vind is dat de relatie tussen de acht mensen die samen door Californië reizen in een minibus iets beklemmend echts heeft.
Mij spreekt het onderwerp over leven en dood ook erg aan, het vraagstuk euthanasie, (Eus) en het worden wie je wil zijn. De humor, de dialogen, de ruzies, alles klopt.
Kortom lees dit boek en dan wel in een ruk uit. Zal geen probleem zijn!