Zuiver lezen de bijbel gelezen op de wijze van de vroegchristelijke woestijnvaders

Alleen wie zuiver leeft, kan zuiver lezen.
Dat is de centrale gedachte van de lectio divina, de manier van bijbellezen zoals die werd beoefend door de woestijnvaders uit de vierde tot de zevende eeuw na Christus. Volgens de lectio divina is de betekenis van bijbelwoorden alleen te achterhalen door lezers die de tekst met een respectvolle, biddende houding benaderen. Sinds de verlichting werd deze vorm van omgang met de Schrift echter afgeschreven als methode. De lectio divina zou wel vroom maar niet wetenschappelijk zijn. Dit boek toont aan dat die gedachtegang niet klopt.

Zuiver Lezen verschaft ons nieuwe inzichten in de omgang met en de betekenis van de bijbel. Tegelijkertijd bekritiseert Reedijk de wetenschapstheoretische claims van het gangbare bijbelonderzoek. Aan de hand van de Collatio XIV van Cassianus wordt eerst de leef- en gedachtewereld van de woestijnvaders beschreven. Hun verstaan van de bijbel wordt vergeleken met de denkbeelden van Origenes en Augustinus. Aan de hand van enkele moderne auteurs die de bijbel eveneens biddend willen lezen, wordt vervolgens een brug geslagen naar onze tijd.

Zuiver lezen is een toegankelijk werk voor iedereen die geïnteresseerd is in de bijbel, spiritualiteit, hermeneutiek en de monastieke wereld.

Met een aanvullend artikel door Dr. Ilse N. Bulhof,
getiteld: Lectio divina: implicaties en consequenties

De innerlijke kloof die ons van God scheidt, werd in de moderne tijd veruiterlijkt tot de kloof tussen sprekend subject en stom object, met als varianten de kloof tussen heden en verleden, mens en natuur. Met Reedijk kunnen we opnieuw ontdekken dat de kloof in onszelf ligt, en dat God zich altijd en overal kan manifesteren ¿ overal en altijd waar een mensenhart open voor liefde is. Reedijk biedt een alternatief voor de op wetenschap gebaseerde omgang met de Heilige Schrift (¿) een wijds en bevrijdend alternatief.
Prof. Dr. I.N. Bulhof


Inhoud
Inleiding
Hoofdstuk 1: Bijbellezen in de woestijn
1.1 De bijbel tussen leven en lezen
1.2 De woestijnvaders als lezer
1.3 De woestijnvaders en Cassianus als gids
1.4 De collatio als opgetekend leergesprek

Hoofdstuk 2: Cassianus' Collatio XIV
vertaling en commentaar
2.1 Abt Nesteros over de kennis van de religieuzen
2.2 Hoe men kennis moet verwerven over zaken die het geestelijke aangaan
2.3 De aardse vervolmaking kent twee niveaus van handelen
2.4 Het aardse leven krijgt gestalte aan de hand van vele levensstaten en wensen
2.5 Volharden in de taak die men op zich genomen heeft
2.6 De onstandvastigheid van de zwakken
2.7 Een voorbeeld van kuisheid waarin we leren dat niet alles door iedereen moet worden nagevolgd
2.8 Geestelijke kennis
2.9 De aardse kennis draagt bij tot de geestelijke
2.10 De discipline die we ons eigen moet maken voor de ware kennis
2.11 De vele betekenissen van de Heilige Schrift
2.12 Vraag: Hoe slagen we erin de wereldse liederen te vergeten?
2.13 Antwoord: Op welke wijze we de roestplekken van ons geheugen kunnen verwijderen
2.14 Door een onzuivere geest kunnen we geestelijke kennis niet overleveren noch ontvangen
2.15 Tegenwerping: vele onzuiveren hebben die kennis wel en vele heiligen niet
2.16 Antwoord: slechte mensen kunnen de ware kennis niet hebben
2.17 Aan wie de betekenis van de volmaaktheid moet worden onthuld
2.18 Wat de oorzaken zijn die het leren van het geestelijke tevergeefs maken
2.19 Ook zondaren ontvangen dikwijls de gave van heilbrengend onderricht

Hoofdstuk 3: Cassianus' bijbelse hermeneutiek: een vergelijking met Origenes en Augustinus
3.0 Inleiding
3.1 Collatio XIV thematisch belicht
3.2 Origenes' De Principiis en Cassianus
3.3 Augustinus' De doctrina christiana en Cassianus
3.4 Conclusies

Hoofdstuk 4: De Moderne Lectio Divina
4.0 Inleiding
4.1 Célestin Charlier
4.2 Pierre-Yves Emery
4.3 Enzo Bianchi
4.4 Jean Leclerq
4.5 Mario Masini
4.6 Tussenbalans
4.7 Kees Waaijman
4.8 Balans: Twee breuklijnen

Hoofdstuk 5: Collatio XIV en de bijbelse hermeneutiek
5.0 Inleiding
5.1 Wetenschapskritiek en bijbelse hermeneutiek
5.2 De vier betekenissen en de ene lezer
5.3 De voorrang van de praxis
5.4 Zuiver zijn en valse ambitie
5.5 Leraar en leerling: valse ambitie en zwijgen
5.6 Trouw zijn en zwijgen
5.7 Eindbalans en Conclusies