Gedachten over zelfdoding

Ik las dit boek in het Engels, vorig jaar. Het is een bevrijdende studie over een van de zwaarste taboes van deze tijd (nog steeds). Critchley behandelt het onderwerp met een goede balans van speelsheid en ernst. En hoewel hij zich neutraal probeert op te stellen, voel je als lezer dat dit hem finaal niet lukt, en hij toch probeert, subtiel, om de lezer die zelfdoding zou overwegen, op andere gedachten te brengen. Blij dat er een Nederlandse vertaling uit is, want de mensen aan wie ik het aanraadde haakten af omwille van het Engels. Het is ook erg bevrijdend dat dit geen psychologische studie is. Zelfdoding is een filosofisch onderwerp par excellence. Enkel filosofen slagen erin zo onbevooroordeeld te zijn, en mislukken daar dan weer grandioos in, tezelfdertijd. Deze tekst deed me terugdenken aan een essay van Patricia De Martelaere over suïcide in haar bundel 'Een verlangen naar ontroostbaarheid'. En een nawoord van Hume, dat lijkt wel een filosofische grap. Maar laten we niet vergeten dat het door verlichtingsfilosofen is als Hume dat suïcide niet langer strafbaar is, zoals in Middeleeuws Europa gangbaar was. Een aanrader!

Een ingetogen en weldoordachte benadering van de mogelijkheid die we als mens hebben om na te denken over, en te handelen naar, onze eigen sterfelijkheid. Een paar van de stellingen waren - voor mij althans - een nieuwe benadering, en zetten me weken later nog steeds aan tot nadenken.

Het boek biedt een ongewoon perspectief op zelfdoding dat je toch aan het denken zet.

Eigenlijk hoopte ik dat het boekje me wat meer (psychologische) inzicht in de beweegredenen van zelfmoordenaars zou geven maar de bespiegelingen blijven een beetje in het luchtledige hangen. Ze beroepen zich op de wetenschap maar durven nergens echt heel concreet te worden (Onder het mom van de zo bejubelde filosofie wellicht?) Er wordt uitvoerig stilgestaan bij religie als boeman die zelfmoord verbiedt maar met geen woord gerept over de 'dood van het zelf' dat in iedere religie (eigenlijk) centraal staat. Ook in het nawoord van David Hume wordt angstig vastgehouden aan het denken als middel tot verlossing zonder dat deze belofte overigens concreet wordt nagekomen. In de 108 pagina's hoogdravend mijmeren over zelfmoord wordt niet 1 maal het denken zelf ter discussie gesteld. En dat terwijl dat wat de meeste mensen tot zelfmoord drijft toch hun denken over zichzelf en de wereld betreft. Het oplossen van een probleem door middel van denken is net zoiets als proberen een brand te blussen met benzine. Een filosoof wil daar misschien niet aan maar een zelfmoordenaar ervaart dat als geen ander.