Russische Bibliotheek - Verzamelde werken 1 Arme mensen en negen andere romans en novellen

Deze bundel bevat romans en verhalen uit de tijd (periode 1846-1848) vóór de deportatie van Dostojevski: Arme mensen, De dubbelganger, Roman in negen brieven, Mijnheer Prochartsjin, De hospita, Polzoenkov, Een zwakke ziel, De eerlijke dief, Een kerstfeest en een huwelijk en Iemand anders z’n vrouw en de man onder het bed. De werken zijn onlangs opnieuw vertaald door Arthur Langeveld en Madeleine Mes.  

Arme mensen

Verfilmd 

De dubbelganger werd in 2013 verfilmd als The Double. Het thema van de roman is gespleten persoonlijkheid en hallucinatie. In prachtige, vaak lange zinnen wordt de bevreemdende sfeer weergegeven: 
'Onze held bevond zich, als je dat zo mag vergelijken, nu in de positie van iemand bij wie een kwajongen een geintje uithaalt door stiekem een brandglas op hem te richten. Wat is dat, is dat een droom, dacht hij, het heden of een voortzetting van gisteren? Maar hoe dan? Met welk recht gebeurt dit alles? Wie heeft die ambtenaar toestemming gegeven, wie heeft hem het recht gegeven? Slaap ik, droom ik?' 
De plot van het boek is slechts een detail van het verhaal, veel interessanter is de aanloop en de gedetailleerde beschrijving van de personages. De trekken op het gezicht, de veranderde lichaamshouding, de gedachtegang van een te volgen strategie, het veelbetekenend zwijgen maken zo'n personage levensecht. Hier past een glimlach bij: 
'Je zou kunnen zeggen dat de gast van de heer Goljadkin zich gedroeg als een bedelaar van adellijke afkomst in een verstelde jas, maar met het paspoort van een edelman op zak, die nog weinig praktijkoefening had opgedaan in het op gepaste wijze zijn hand ophouden'
Vertalen van Russische literatuur schijnt erg complex te zijn. Volgens Arthur Langeveld is Dostojevski wat taal betreft het ingewikkeldst van alle schrijvers. Er is verschil tussen Algemeen Beschaafd Russisch, een kunstmatige taal, en de spreektaal. Dostojevski schreef in de spreektaal. Het onderscheid tussen de twee is de woordvolgorde; bij de kunstmatige taal is de woordvolgorde als in het Frans: onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp.

De spreektaal heeft een vrije woordvolgorde, dit is mogelijk doordat het gebruik van naamvallen duidelijk maakt of het gaat om een onderwerp of lijdend voorwerp in een zin. Het doorgeven van het kenmerkende taalgebruik van Dostojevski's personages vergt uiterste concentratie van de vertaler. In oude vertalingen gebeurde dat doorgeven niet.
(parafrase tvl, bron Roger Abrahmas, Taal & Geschiedenis)
Conclusie 

Dit boek is een mooie verzameling van de vroege weken van Dostojevski, verrassend goed leesbaar door de nieuwe vertaling van Arthur Langeveld en Madeleine Mes. Dankzij de achtergrondinformatie van A. Langeveld kreeg het lezen een extra dimensie.

Dit is wereldliteratuur . Tijdloos en indrukwekkend .

In globo "minder" werk van Dostojewski