Familiezaken in opvolging Hoe voorkom je dat de bom barst?

De bom barste meningmaal – hoe hadden we dit kunnen voorkomen
Recent kreeg ik het bijzondere boek “Familiezaken” van Liane en Carola de Ruijter in handen. Met een gedenkwaardige herinnering uit eigen verleden, een opvolging met kinderen in eigen gezin en een overname van de zaak van ouders naar kinderen recent bij vrienden sprak de titel van dit boek mij zeer aan.

“Hoe voorkom je dat de BOM barst?” is de subtitel van dit interessante boek. De grote vraag waar verschillende leeftijden, culturen en opvattingen met elkaar geconfronteerd worden bij een bedrijfsmatige opvolging. Vader en moeder hebben hun eigen bedrijf opgebouwd met zweet en tranen, zwaar met geld en inspanning geïnvesteerd in de loop der jaren en nu is het moment van doorgeven aangebroken. Maar de tijd van toen is niet meer de huidige. Innovaties en veranderende inzichten in bedrijfsvoering en inzet leiden snel tot hevige en heftige discussies. Zorgen en verdriet terwijl alle partijen toch zo gemotiveerd aan tafel verschenen. En dan laat ik het financiële aspect nog even buiten beschouwing. Vader heeft immers elk dubbeltje omgedraaid om te komen waar het bedrijf nu is. De nieuwe eigenaren willen alles omgooien en veranderen met zijn geld. Neen toch!

In 5 hoofdstukken laten de auteurs de belangrijkste zaken aan de orde komen. Niet uitsluitend de financiële kant van de zaak maar juist de sociale en psychologische aspecten bij een bedrijfsovername passeren de revue. Kinderen groeien mee in het bedrijf van hun ouders. Wij zijn immers familie! Ze springen in bij nood en weten dat het grootste deel van het gesprek aan tafel het bedrijf is. Dan komt het moment van wel of niet opvolging binnen de familie aan de orde. Een gevaarlijk moment waaruit blijvende vetes kunnen ontstaan.

Wat is een familiebedrijf en waarom maakt opvolging een complex dilemma los? Wil ik wel overdragen en hoe doe ik dit dan? Vragen vanuit de overdragers en vanuit de opvolgers komen goed onderbouwd in dit zeer leesbare boek van 130 bladzijden aan de orde. Elk hoofdstuk is voorzien van ervaringen uit de praktijk. De auteurs, beiden zeer deskundige en hoog opgeleid in psychotherapie en Human Resource, weten de lezer met interesse op het gebied van bedrijfsovernames direct te boeien. Uitspraken die stof tot nadenken geven staan vermeld op de oranje tussenpagina’s . Deze boeien en binden de behandelde onderdelen tot een geheel met zeer bruikbare tips en suggesties.

Zijn de kinderen wel geschikt om het familiebedrijf over te nemen of van de andere kant gesteld is vader wel in staat het bedrijf los te laten? De mooiste uitpraak vond ik persoonlijk de volgende
“Wanneer er voldoende aandacht is voor de zachte kant van opvolging, kun je daarna eenvoudiger en sneller aan de slag met de harde kant”.

Wij als kinderen hebben het wegrestaurant van vader niet overgenomen terwijl we zeer gemotiveerd waren. Financieel was het geen probleem geweest, qua inzet, interesse en motivatie van beide partijen had het gekund. De verschillen in opvatting, visie en vooral principes ( vader vond dat het wegrestaurant alcoholvrij moest blijven, wij waren een andere mening toegedaan) liepen zo zeer uiteen dat het prachtige bedrijf uiteindelijk is verkocht. Dit heeft veel emoties losgemaakt. De bom is veelvuldig gebarsten bij ons. Terugkijkend kan en durf ik te constateren dat als wij de deskundigheid van de twee auteurs tot onze beschikking hadden gehad was beschreven voorbeeld beter verlopen.

“Familiezaken - in opvolging” kan ik van harte aanbevelen. Het boek leest gemakkelijk, een heldere visie weten de auteurs neer te zetten en een prachtige vormgeving en papiergebruik, precies de goede lettertypes en kleurgebruik, maken het leesboek tot een blijvend naslagwerk. Een must voor families die een succesvolle bedrijfsoverdracht gaan meemaken of inmiddels in het proces zijn beland.

Leuk leesvoer
Slaat de spijker op de kop
Heel veel anekdotes die herkenbaar zijn in familiebedrijf
Hulde aan de schrijfsters

Ik kon reeds een versie van dit boek inzien. Als financieel deskundige zie ik dat bij bedrijfsovernames in de familiaire sfeer al snel naar de cijfers wordt gekeken. De softe kant van overnames van familiebedrijven is echter minstens zo belangrijk! Dit boek legt uit hoe hier mee om te gaan en doet dat op een praktische manier met veel voorbeelden. Ik heb nog geen ander boek gezien die dit onderwerp zo treffend behandelt. Een must-read voor elke familie-ondernemer!

Eindelijk een boek dat ingaat op het feit dat er meer bij opvolging komt kijken dan alleen een accountant en notaris. Helder beschrijft het de opvolging-issues en onderliggende emoties die binnen familiebedrijven spelen. Het leest als een trein. In duidelijke taal en zonder nodeloze omzwervingen in theorie, staat alles erin wat je helpt bij opvolging. Ik heb het met plezier gelezen AANRADER!

Boek geeft een hele realistische - herkenbare weergave van familie relaties, verhoudingen. Zowel van de toegevoegde waarde als van de minpunten en valkuilen. Echt een must om te lezen wanneer je betrokken bent bij een familiebedrijf. Ook als buitenstaander, om je goed te kunnen inleven. De schrijfsters van het boek zijn als coaches en adviseurs nauw betrokken bij bedrijfsopvolgingen. Beschikken over enorm veel praktijkervaring. Die wetenschap maakt het boek voor mij heel waardevol. Voor mij, maar ook voor anderen ongetwijfeld een eyeopener.

Zeer leerzaam als je met een familie bedrijf van doen hebt en herkenbaar om te hebben gelezen. Kan iedereen aanbevelen

Een praktisch en handzaam boek over sentimenten die spelen binnen familiebedrijven. De situaties zijn herkenbaar en worden door middel van meerdere voorbeelden uit de praktijk door de auteurs geïllustreerd. Een “eye-opener” maar meestal weten de deelnemers onderbewust wel wat er speelt.