Mantelkinderen

Recensie van:
Mantelkinderen
Auteur: Erna Schelstraete
Genre: historische roman
Wijze van lezen: e book via Ambi’s Lounge Leesclub o.l.v. Anya van der Gracht en met medewerking van auteur Erna Schelstraete
De cover:
Ik vind de kleurstelling erg mooi. En de foto doet je gelijk branden van nieuwsgierigheid. Wie zijn deze mensen en wat hebben zij meegemaakt. Ook het geopende medaillon met fotootjes spreekt zeer tot de verbeelding. Voor mij een uitnodiging het boek gelijk te gaan lezen.
De flaptekst:
De flaptekst spreekt mij aan. Voor welke dilemma's komen Emma en Margareta (Margriet) te staan? Is het echte liefde die zij voor hun mannen voelen? Dat zij hun man onvoorwaardelijk steunen en bijstaan? Ook al wordt de een de vijand als de oorlog uitbreekt? Volg je dezelfde droom als je man om te emigreren om een beter bestaan op te bouwen? Het maakt mij nieuwsgierig hoe deze vrouwen hun mannetje staan in een moeilijke tijd van oorlog en geen perspectief. Het genre historische roman spreekt mij zeer aan. Hoe mensen die niets anders hebben dan de liefde voor elkaar hun weg toch vinden door wilskracht, moed en hoop. En de tijd waarin het zich afspeelt interesseert mij zeer. Ik hoop op een indrukwekkend mooi verhaal. Na het lezen van de flaptekst zou ik het boek zeker lezen.
Mijn leesbeleving:
Ik vind de schrijfstijl zeer prettig. Dat beide dames Emma en Margareta om de beurt het verhaal vertellen maakt het verhaal levendig en maakt dat je blijft doorlezen. De schrijfstijl is beeldend waardoor je je verliest in het verhaal. Tevens wil je door blijven lezen.
Ik krijg een goed en duidelijk beeld van de hoofd personages. Maar ook de overige personages zijn goed beschreven en uitgewerkt. Compleet met hun karakter en eigenschappen. De foto's van die tijd vind ik een goede visuele aanwinst bij het verhaal.
Meerdere boodschappen in dit verhaal:
Mensen zoeken hun heil op een beter bestaan in het buitenland door emigratie. Want meer loon en beter toekomstperspectief.
Je trouwde als meisje met een jongen uit je eigen dorp. Je haalde het niet in je hoofd om in een andere stad met een jongen verkering te krijgen. En al helemaal niet als ze uit het buitenland kwamen.
Je trouwde niet boven je eigen stand. Eigen haard is goud waard. Niet emigreren maar in je eigen land blijven. De verdeling man vrouw. Mannen gaan werken, vrouwen blijven thuis helpen. Ze gaan later trouwen en krijgen kinderen om voor te zorgen. Een baan naast huisvrouw zijn is er niet bij.
Het verhaal wordt in de ik vorm vertelt en op een zeer beeldende manier. Daardoor lijkt het alsof je er zelf bij bent. Ik voelde dezelfde angsten (overleven we de oorlog wel, dezelfde schaamte omdat ze verkering hadden met jongens van de vijand ten tijde van de eerste wereldoorlog, het intense leed van missen van dierbaren die emigreerden). Ook de foto's doen je het verhaal nog intenser beleven. De auteur bezit het talent om in je hoofd te kruipen met dit verhaal.
De opbouw in het verhaal is goed. Chronologisch met regelmatig de data en jaartallen erbij. Doordat het afwisselend door diverse mensen verteld wordt leest het verhaal erg vlot en blijf je doorlezen. Je bent nieuwsgierig naar de plot.
Doordat ik beelddenker ben zie ik alle personages levendig voor mij. De mensen in het verhaal komen tot leven. Ze worden onderdeel van mijn wereld. De foto's bevestigen mijn beelden.
Knap dat de auteur dit verhaal zo mooi beeldend en duidelijk beschrijft. Rauw, eerlijk, hartverscheurend, vol vuur en passie en zo mooi.
Mijn mening:
Ik geef dit verhaal 5 sterren.
Ik dank Erna Schelstraete hartelijk dat dit verhaal in mijn wereld tot leven mocht komen. Mij mocht ontroeren, verbazen en een glimlach mocht geven.

‘Mantelkinderen’ van Erna Schelstraete.
Een fantastisch boek kreeg ik in handen: ‘Mantelkinderen.’
Twee dochters, Emma en Margareta, wonen in een Vlaams dorpje. Ondanks de armoede is het een goed gezin. Een breekpunt is dat er een vader is die veel drinkt. De markante en hoogvaardige Margareta werkt zomers in een chic hotel in Blankenberge en krijgt verkering met een rijke Duitse jongen: Eberhard Föster. Moeder Tille en vader Smetje vormen een wonderlijk stel in het hele gebeuren.
Emma krijgt verkering met de vriendelijke en zachtaardige dorpsgenoot Edgar. Dan breekt de Eerste Wereldoorlog uit. De wereld kantelt voor de beide meisjes. De relatie tussen Eberherd en Margareta komt op spanning te staan en de relatie van Edgar met Emma vindt een oplossing: Voorlopig vertrekt Edgar naar Amerika, op zoek naar een betere toekomst. Ze beloven elkaar trouw. Maar de brieven van Edgar worden door moeder Tille verbrand, voordat ze in handen komen van Emma. Ze is het wachten moe en diep teleurgesteld ontmoet ze uiteindelijk de Duitse solaat Erich. Beide vrouwen krijgen een kind bij de Duitse mannen. De afloop is prachtig! Deze mag niet verteld worden.
Op een knappe wijze worden keuzes beschreven die eigenlijk niet gemaakt kunnen worden. Vanaf het begin tot het eind staat het verhaal onder spanning. Het is opmerkelijk hoe de twee vrouwen, ondanks veel tegenslagen, kiezen voor hun eigen leven en toekomst. Na de oorlog staat hen een moeilijk leven te wachten. Hoe gaan ze hiermee om? Ze hebben geen recht van leven, omdat ze met Duitsers zijn getrouwd. Toch weten ze zich op een bijzonder integere wijze staande te houden. Midden in een veranderende maatschappij weten de twee vrouwen de moed op te brengen om te staan waar ze voor staan. Ze bouwen een nieuw perspectief op en de toekomst ligt voor ze open.
De kracht van het boek zit in het gegeven dat het verhaal vanuit twee verschillende perspectieven wordt geschreven. Enerzijds vanuit het perspectief van Emma en anderzijds Margareta. Soms ook vanuit moeder.
Het boek ademt een ingehouden en prettige sfeer uit. Het woordgebruik is prachtig. De zinsopbouw wel overwogen. Ik heb genoten van de Belgische taal die er doorheen is gevlochten. Iedereen die van een historische roman houdt, beveel ik dit boek van harte aan. Ik doe het nooit. Dit boek geef ik 5 sterren.

Mantelkinderen is het soort boek dat je in de boekwinkel meteen oppakt, omdraait en nog eens omdraait. De foto’s maken nieuwsgierig. Wie zijn deze mensen, wie is dat kleine meisje? En wie is het paar in het medaillon? Het zijn bestaande mensen met elk een eigen verhaal. De voorouders van Annemie, waarover later meer.

Hoofdpersonen zijn de zussen Emma en Margareta. Dochters van een Vlaamse smid en een kasteleinse, die aan het begin van de twintigste eeuw het hoofd boven water proberen te houden. Margareta is het leven in het kleine dorp beu en trekt ieder zomerseizoen naar de mondaine badplaats Blankenberge in de hoop er te kunnen werken in een van de sjieke hotels. Ze geniet er van de aanblik van al die rijke mensen die er vakantie komen vieren in hun luxe buitenhuizen. Daar leert ze Eberhard, een Duitse jongen van goede komaf kennen, die het serieus met haar meent.
Emma blijft in het dorp en helpt thuis in het café. Ze heeft plannen om te emigreren, samen met haar verloofde, naar het veelbelovende Amerika.
En dan komt de Eerste Wereldoorlog.
België verandert, stromen vluchtelingen komen op gang en in Blankenberge blijven de toeristen weg.
Wat de auteur erg goed gedaan heeft is inzage geven in de relaties die van de ene op de andere dag volledig lijken te veranderen. Hoe kun je immers een verbintenis continueren met wat nu ‘de vijand’ is? En hoe ga je om met ingekwartierde Duitse soldaten die slechts bange jonge jongens blijken te zijn?
Beide zussen worstelen elk op hun eigen manier met de veranderingen en hun toekomstverlangens.
We zien hoe de liefde grensoverschrijdend kan zijn, hoe mensen bereid zijn offers te brengen, maar ook hoe beslissingen van ouders van invloed zijn op het leven van hun kinderen.

Mantelkinderen is een gelaagd verhaal. De manier waarop de auteur erin geslaagd is de kracht van familiebanden weer te geven, verdient een compliment. Een klakkeloos oordeel is onmogelijk omdat ze begrip afdwingt voor elk personage en voor elke kant van het verhaal. De afwezigheid van flashbacks en flashforwards is een verademing. De banden blijven overzichtelijk omdat elk belangrijk personage, vanuit het eigen gezichtspunt en in chronologie, een deel van het verhaal vertelt.

Het verhaal begint bij Annemie, die zich in 2015 beklaagt over het enorme gat tussen haar behoefte aan informatie en de zwijgzaamheid van haar moeder en grootmoeder die beide overleden zijn. Ze wil zo graag meer weten en ze wil dat het verhaal bewaard blijft voor het nageslacht. De auteur, de doorgewinterde Vlaamse schrijfster Erna Schelstraete, ging die uitdaging aan, onder voorwaarde dat met fictie ingevuld mocht worden wat aan het verhaal ontbrak. De mix van historische bronnen, haar fantasie en haar inlevingsvermogen, maken dat het verhaal zowel geloofwaardig als heftig emotionerend is.

Emma en Margareta leven in een klein Vlaams dorpje, hun moeder runt een café en hun vader is een arbeider en een dronkenlap. Alle kinderen moeten helpen waar ze kunnen. Om aan de kleinbolligheid te ontsnappen gaat Margareta in de zomer werken in een chic hotel in Blankenberge.
Daar ontmoet ze de rijke Duitser Eberhard Förster. Ze krijgen een liefdesrelatie die enkel zomers duurt. Maar dan breekt de Eerste Wereldoorlog uit. De Duitsers veranderen van vrienden in vijanden. De relatie tussen Eberhard en Margareta duurt voort.
Tegelijkertijd blijft Emma thuis, haar geliefde Edgar vertrekt naar Amerika, op zoek naar een betere toekomst. Hij belooft Emma dat hij haar over laat komen, die belofte wil hij nakomen, maar Emma’s moeder saboteert dat. Als Emma na lange tijd denkt dat Edgar haar heeft laten zitten, ontmoet ze de Duitse soldaat Erich met wie ze een relatie krijgt.
Beide meisjes krijgen een kind van hun Duitse geliefden. Hoe moet dat verder na de oorlog? Een moeilijke situatie. Uiteindelijk kiezen de meisjes voor zichzelf en bouwen een toekomst op.

Op de cover staat een oude foto en een medaillon met twee foto’s erin. Wie het zijn en wat de foto’s betekenen ontdek je al lezend. Dan blijkt ook dat de cover perfect past bij het boek.
Het verhaal wordt afwisselend verteld vanuit Emma en Margareta en heel af en toe vanuit hun moeder. De verhaallijn loopt chronologisch en is zo makkelijk te volgen. Het taalgebruik is mooi, bloemrijk en met een prachtig Vlaams tintje. Echt passend bij de sfeer van het boek.
De karakters worden gedurende de loop van het verhaal steeds duidelijker. Waarbij vooral de verschillen tussen de twee zussen opvallen, maar ook hun sterkte band steeds weer naar voren komt. Margareta is een voor die tijd toch wel geëmancipeerde dame, terwijl ze soms toch ook heel naïef is. Emma is meer een vrouw van haar tijd. Het contrast maakt de karakters zo interessant.
Daarbij de relatie tussen de Belgen en de Duitsers, voor de oorlog waren ze van harte welkom, ze spendeerden veel geld in hun land dus waren ze goede vrienden. Dezelfde mensen stonden na het begin van de oorlog recht tegenover elkaar als vijanden. En na de oorlog veranderde dat niet veel en dames zoals Emma en Margareta werden eigenlijk verdoemd. In de levens van Emma en Margareta worden deze emoties heel erg duidelijk. Door het handelen van Eberhard blijkt ook wel dat een beeld van alle Duitsers zijn slecht niet een eerlijk beeld is.
In het boek wordt een mooi tijdsbeeld geschetst aan de hand van de levens van Emma en Margareta. Ook wordt er nog een stukje meegenomen van de levens van hun twee kinderen. Daarbij wordt de ene verhaallijn iets meer uitgewerkt dan de andere. Voor mij was dit het minste gedeelte uit het boekje, er worden te grote stappen in verhouding tot de rest van het boek.
Ik vond het een heerlijk boek om lezen. Een klein boekje met een best grote inhoud. Zeker aan te bevelen voor mensen die van een historische roman met diepgang houden.
Ik waardeer het dan ook met 4 ½ ster.

Het boek Mantelkinderen heeft een sepia-kleurige cover met foto's van een vrouw met kind, een geopende medaillon met foto's. Hierdoor zou je het boek oppakken en de flaptekst lezen.
Zowel de cover als de flaptekst wekt de nieuwsgierigheid: wie zijn deze mensen en wat hebben ze meegemaakt?
Hebben deze mensen echt bestaan, en hoe hebben zij geleefd en de oorlog beleefd?
Het wordt dus tijd om het boek te lezen.

Het boek vertelt het verhaal van de zussen Emma en Margaretha (Margriet) Castelein. Zij groeiden op in Uitkerke waar moeder Tille een café uitbaat.
Emma is een schuchter meisje dat haar mening niet durft te uiten, terwijl Margriet opkomt voor haar mening en haar dromen wil najagen.
Emma is verloofd met Edgar Cloedt, tot hij zijn dromen najaagt en vertrekt naar Amerika.
Margriet werkt iedere zomer als kamermeisje in een groot chique hotel in Blankenberge, waar zij graag vertoeft.
's Avonds na haar werk wandelt ze graag tot het hek aan de pier om de mooie pier en het smeedwerk van haar vader Smetje te bewonderen.
Tot de komst van de hertog Franz Ferdinand van Oostenrijk haar wereld op zijn kop zet. Hij kwam ieder jaar met zijn gezin naar Blankenberge op vakantie en deze keer had hij een Duits gezin uitgenodigd: de familie Förster.
Margareta liet haar oog vallen op Eberhard Förster en zij kregen een relatie vlak voor de oorlog uitbrak.
Kon hun relatie stand houden tijdens de oorlog?
Hoe ziet hun leven er uit nu alles onzeker is geworden en Margriet zwanger blijkt te zijn?

Het boek lees je in één ruk uit.
Je wordt letterlijk terug gekatapulteerd in de tijd van de Belle Epoque in het mooie Blankenberge.
Voor mij kreeg de oorlog een menselijk gedaante waarbij je beseft hoe mensen hebben moeten leven in tijden van ontbering, hoe zij keuzes hebben moeten maken om te kunnen overleven.
Maar ook hoe wreed de oorlog was op alle gebied.