Zanger, gitarist en superster die de eer toekomt zowel de <br>reggae als het rasta-geloof bij een groot publiek te hebben geïntroduceerd en gepopulariseerd. <br>Jimmy Cliff geldt als de ontdekker van de man die na zijn dood door Jamaicanen als een volksheld <br>wordt vereerd. Cliff stelt Marley, zoon van een Engelse vader en Jamaicaanse moeder en <br>grootgebracht in het getto van Trenchtown (West-Kingston), in het begin van de jaren zestig voor <br>aan de lokale promotor/producer Leslie Kong. Marley's eerste singles Judge Not en One More Cup <br>Of Coffee floppen. In '64 vormen Peter Tosh, Bunny Livingstone alias Bunny Wailer, Junior <br>Braithwaite, Beverley Kelso, Cherry Green, Constantine' Vision' Walker en Marley zelf de groep <br>The Wailers, die bij het opnemen van hun platen gebruikmaken van (ska)-sessiemuzikanten van <br>Studio One. Marley, de grote leider, schrijft het merendeel van het materiaal, dat onder supervisie <br>van producer Coxsone Dodd nu wél aanslaat. Vanaf '64 wordt de ene na de andere Jamaicaanse <br>hit opgenomen: Simmer Down, It Hurts To Be Alone, Bend Down Low. Het zijn songs waarin <br>onderwerpen als liefde en rebellie tegen het gezag centraal staan. Ze maken onderdeel uit van de <br>prachtige Studio One-compilatie Wailing Wailers At Studio One. In '67 zijn de Wailers gereduceerd <br>tot Marley, Tosh en Livingstone. Het trio neemt zelf de productie van de platen op zich. Destiny: <br>Rare Ska Sides From Studio One, Wailers &amp; Friends, In The Beginning en All The Hits <br>bevatten opnamen van dit trio. The Wailing Wailers/Simmer Down At Studio One bevat alle dub- <br>sides uit hun ska- en rocksteady-periode. In de zomer van '69 werkt Marley een tijdlang in de <br>Verenigde Staten. Hij raakt er bevriend met de Amerikaanse reggaezanger Johnny Nash, die twee <br>Peter Tosh-composities adapteert, terwijl The Wailers voor Nash' JAD-label een album opnemen. <br>Werk uit deze periode is verzameld op The Complete Wailers 1967-1972 Pt. 1, The Complete <br>Wailers 1967-1972 Pt. 2 en The Complete Wailers 1967-1972 Pt. 3, in '01 ook op cd. In maart '71 <br>helpt Marley Nash in Zweden bij het schrijven van de muziek voor de film Love Is Not A Game. <br>Hiervan is een akoestische set te horen op Songs Of Freedom. Nash scoort een hit met Marley's <br>Stir It Up. Eerder, in '69, nemen The Wailers onder productionele supervisie van Lee Perry Soul <br>Rebels en Soul Revolution op. Inmiddels zijn Upsetters-lid Aston 'Family Man' Barrett en diens <br>broer Carlton de gelederen komen versterken. Marley speelt dan inmiddels gitaar, Tosh toetsen <br>en Livingstone percussie. In '70 richt Marley Tuff Gong Records op, vestigt hij zijn eigen <br>platenzaakje en doet hij direct goede zaken met de hit Trenchtown Rock. Tussen '69 en '71 maakt <br>de groep ook opnamen met producer Lee Perry voor Trojan Records. Deze vinden hun weg via <br>Rasta Revolution en African Herbsman en de verzamelaar All The Hits. Songs Of Freedom bevat <br>een aantal singles uit '67 op het eigen Wailin' Soul'n-label, aangevuld met de bootleg die Lee <br>Perry onder de naam Upsetter Record Shop uitbrengt. Begin jaren zeventig begint Marley de op <br>de terug-naar-Afrika-gedachte van Marcus Garvey gebaseerde Rasta-theorie te prediken. Chris <br>Blackwell van Island Records stelt de financiële middelen beschikbaar om Catch A Fire op te <br>nemen, een in alle opzichten sublieme plaat, waarop in de teksten op intrigerende manier de <br>doffe ellende van Kingstons gettobevolking doorklinkt. Hoe goed die plaat eigenlijk is blijkt in '01 <br>als de integrale re-release van Catch A Fire in het kader van de 20-jarige herdenking van zijn dood, <br>de nooit eerder uitgebrachte originele Kingston-tapes bevat, zonder de door Chris Blackwell <br>geproduceerde overdubs op steelgitaar en synthesizer voor de Europese en de Amerikaanse <br>markt. Met de gebroeders Barrett als ritmesectie worden succesvolle tournees door Engeland en <br>de Verenigde Staten gemaakt. Marley's gestaag groeiende populariteit krijgt een enorme impuls <br>als Eric Clapton met het op Burnin' voorkomende nummer I Shot The Sheriff een wereldhit scoort. <br>Met ingang van de klassieker Natty Dread, die een groot aantal zeer memorabele composities <br>bevat, dienen The Wailers zich aan als Bob Marley &amp; The Wailers. Tosh en Livingstone <br>blijken de formatie om financiële redenen te hebben verlaten. Tegelijkertijd is de groep voor wat <br>achteraf haar klassieke bezetting zal blijken versterkt met leadgitarist Al Anderson en toetsenman <br>Bernard 'Touter' Harvey, die later zelf weer opgevolgd worden door respectievelijk Junior Marvin <br>en Tyrone Downie. Ook zijn op Natty Dread voor het eerst The I-Threes van de partij, een <br>dameskoortje bestaande uit Judy Mowatt, Marcia Griffiths en Bobs echtgenote Rita Marley. In '75 <br>geven Bob Marley &amp; The Wailers in het Londense Lyceum een aantal sensationele <br>concerten, waarvan een weerslag op de aanrader Live te vinden is. De op deze plaat voorkomende <br>live-versie van No Woman No Cry groeit uit tot een wereldhit en bewerkstelligt een Europese <br>doorbraak die voor wat Nederland betreft extra gestalte krijgt met een indrukwekkend optreden <br>op 13 juni '76 in de Amsterdamse Jaap Edenhal. Na het verschijnen van het nogal teleurstellende <br>Rastaman Vibration komt Marley op 3 december in het wereldnieuws vanwege een aanslag die <br>door politieke tegenstanders op hem, Rita en zijn manager wordt gepleegd. Daarbij raakt Marley <br>gewond, waarna hij naar Engeland vertrekt om in '77 terug te komen met het minder sociaal en <br>politiek getinte Exodus. Deze plaat, waarmee hij doorbreekt in de Verenigde Staten, plus opnieuw <br>een aantal sensationele optredens (onder meer in de Haagse Houtrusthallen) maken hem <br>definitief tot een publieksidool. In '78 keert hij terug naar Jamaica voor een concert ter verzoening <br>van elkaar bestrijdende politieke leiders. Marley ontvangt later van de Verenigde Naties een <br>vredesmedaille en vertrekt voor het eerst naar Afrika. Hij continueert zijn status als eerste <br>superster uit de Derde Wereld moeiteloos met Kaya en Babylon By Bus. Babylon By Bus is een <br>dubbele, in Europa opgenomen live-elpee. Het rootsy, politiek getinte Survival, zijn beste en <br>militantste album, staat in het teken van Afrika en vooral van het kort daarvoor onafhankelijk <br>geworden Zimbabwe, waar Marley tijdens de bijbehorende festiviteiten optreedt. Uprising wordt <br>afgesloten door het akoestische Redemption Song, waarin Marley in voor ieder begrijpelijke <br>bewoordingen de kern van de Rasta-filosofie uitlegt. Na een bezoek eerder dat jaar aan Ethiopië <br>en Zimbabwe wordt in september '80 bij Marley kanker vastgesteld. Op 11 mei '81, in een kliniek <br>te Florida, geeft zijn lichaam de strijd op - de leeuw is dood, waardoor de reggaemuziek afscheid <br>moet nemen van zijn meest spirituele leider ooit. In zijn geboorteplaats groeit het Marley- <br>mausoleum uit tot een waar bedevaartsoord. In de badplaats Montego Bay richt men het Bob <br>Marley (Performance) Center op, waar het jaarlijkse Reggae Sunsplash-festival wordt gehouden. <br>In de lente van '83 verschijnt Confrontation, een verzameling van overgebleven, opnieuw <br>bewerkte nummers en singlekantjes die alleen maar op Jamaica zijn uitgebracht. In '84 verschijnt <br>de voorbeeldig samengestelde compilatie Legend, een internationale bestseller. In de <br>daaropvolgende jaren wemelt het van compilaties met vaak zeer obscure opnamen uit zijn hele <br>carrière. De periode vanaf '62 wordt gecoverd door de schitterende vierdelige CD-box Songs Of <br>Freedom, waarop tal van nooit eerder uitgebrachte opnamen staan. Het van een afgestoft <br>'nieuw' nummer voorziene Natural Mystic/The Legend Lives On is een overbodige compilatie, die <br>ongetwijfeld is samengesteld met de idee in het achterhoofd dat er van voorganger Legend tien <br>miljoen exemplaren zijn verkocht. Wel de moeite waard is Talkin' Blues, met live-sessies die Bob <br>Marley &amp; The Wailers in de jaren zeventig maakten voor de Bbc. Ondertussen is er het <br>nodige te doen over de financiële erfenis van Bob Marley. Doordat hij geen testament heeft <br>achtergelaten ontstaan er nogal wat juridische problemen. Zo krijgen Marley's twaalf kinderen, <br>verwekt bij zeven verschillende vrouwen, geen aandeel uit de erfenis. Uiteindelijk zorgt met name <br>Bunny Wailer ervoor dat hierin halverwege de jaren negentig een oplossing komt. De moorden op <br>drummer Carlton Barrett, op 17 april '87, en Peter Tosh, op 11 september van dat jaar, werpen een <br>schaduw over The Wailers. Tosh, die op Catch A Fire, African Herbsman, Burnin' en Kaya meedoet, <br>maakt fraaie solo-singles en scoort hits, ook in Nederland. Legalize It en Equal Rights staan te boek <br>als klassiek. In '78 wordt zijn duet met Mick Jagger, een cover van het Temptations-nummer Don't <br>Look Back, een wereldhit. The Wailers toeren weer na het uitbrengen van Identity, een <br>toegankelijke maar vlakke, disco/reggae-plaat. De plaats van Carlton Barrett is dan ingenomen <br>door ex Lee Perry-sessiedrummer Mikey 'Boo' Richards. Anno '99 en '01 toert een line-up van <br>The Wailers onder leiding van Aston 'Family' Man Barrett met veel oudgedienden uit Marley's <br>funky periode ('76-'79). Zanger is Gary Pine (ex-Jah Apostle) die overtuigend in de voetsporen van <br>Bob treedt en de songs toch een eigen tintje geeft. Intussen treden steeds meer telgen uit de <br>Marley-familie muzikaal voor het voetlicht. Met Ziggy Marley voorop maken ze hun entree op het <br>Reggae Sunsplash-festival van '81. Play The Game Right en Hey World! zijn middelmatig, maar met <br>het door Talking Heads' Chris Frantz en Tina Weymouth geproduceerde Conscious Party, dat een <br>Grammy Award wint, breken Ziggy en The Melody Makers (zijn broer Stephen en zijn zusjes <br>Cedella en Sharon) definitief door, mede geholpen door overtuigende optredens in Europa en de <br>Verenigde Staten en de hit Tomorrow People. Vanaf Conscious Party stoeit de band met soul-, <br>funk-, en hiphop-ritmes. Met Kozmik van Ziggy Marley &amp; The Melody Makers heeft de <br>groep in Nederland haar tweede Top 10-hit. Op dat album experimenteert Ziggy met jazz- <br>invloeden, zoals hij ook op Jahmekya probeert zijn sound te vernieuwen, maar het resultaat stelt <br>teleur. Joy And Blues, Free Like We Want 2 B en Fallen Is Babylon zijn wat dat betreft beter <br>geslaagde pogingen. In '98 is hij de matige afsluiter van het Two Sevens Splash festival in de <br>Amsterdamse Rai. Julian en Damian Marley(21-07-'78) komen in '97 tamelijk sterk voor de dag <br>tijdens goed ontvangen concerten. Rohan Marley duikt op als steun en toeverlaat van Lauryn Hill. <br>Ky-mani Marley debuteert met The Journey, een zorgeloos zonnige reggaeplaat op het Ghetto <br>Youths label, dat hij samen met Stephen, Damian en Julian bestiert. In juni '99 treedt hij met <br>succes op tijdens Parkpop. In '01 verrast hij met een opmerkelijk volwassen album. In muzikaal <br>opzicht staan alle Marley-kids echter slechts in de schaduw van vader Bob, die in '94 wordt bijgezet <br>in de Rock &amp; Roll Hall Of Fame. In de jaren negentig blijkt zijn gedachtengoed op vele <br>manieren nog altijd tot de verbeelding te spreken. In landen als Nigeria en Zuid-Afrika spelen zijn <br>teksten een rol in de emancipatie-beweging, het dreadlocks-kapsel verwerft zich een plek in het <br>westerse modebeeld terwijl in de vakantielanden Marley's muziek tot de meeste gedraaide <br>behoort. In de Verenigde Staten staat Legend intussen ruim 16 jaar in de lijst van bestverkopende <br>CD's aller tijden en bezet ze in de zomer van '99 weer ferm de eerste plaats.Een merkwaardig <br>'tribute', Chant Down Babylon, door allerlei rap- en R&amp;B-coryfeeën als Erykah Badu, <br>Guru en The Roots, die duetten doen op oude Bob Marley-melodieën, maar dan op nieuwe, door <br>zijn zonen Stephen en Damian geprogrammeerde beats, en de hit Turn Your Lights Down van <br>Lauryn Hill brengt Marley weer onder de aandacht van een hele nieuwe generatie, voor wie <br>ongetwijfeld de volledige re-release van de Island-catalogus (inclusief bonustracks) bedoeld is. Een <br>aantal soul- en jazzartiesten maakt A Twist Of Marley met soms redelijk geslaagde <br>coverinterpretaties, geproduceerd door zelfverklaard Bob Marley-fan Lee Ritenour. In '01, twintig <br>jaar na Bob Marley's dood, gonst het weer van activiteiten in de Marley-familie.Veel van Bob's <br>klassieke Island-albums komen in Deluxe Editie met veel extra en nooit eerder gereleasede tracks <br>uit. Damian Marley wint een Grammy en Bob's zoon Ziggy komt met een uitstekende nieuwe cd <br>waarmee hij iets meer afstand van het reggae-stramien neemt, samen met o.a leden van de Red <br>Hot Chili Peppers. De I-Threes zingen mee op Gilberto Gil's Braziliaanse tribuut aan Bob, en van <br>Bunny, de enige nog levende Wailer komen prima nieuwe compilaties uit. Rond 6 februari '05, <br>zestig jaar nadat Bob Marley werd geboren ontstaat er weer een hoop Marley-tumult als het <br>hardnekkige gerucht de ronde doet dat Rita Bob in Ethiopië wil herbegraven. Er vindt daar een <br>grootherdenkingsconcert plaats, maar het beste Marley-nieuws is dat Damian 'Jr.Gong' Marley <br>methet ironische WelcomeTo Jamrock een enorme crossover-reggaehit scoort, die ook de <br>Amerikaanse Billboard haalt. Zijn broer Julian toert in Nederland net als de Wailers, die met een <br>geloofwaardige zanger een aardige indruk achterlaten. Daarnaast verschijnt de Dvd Live At The <br>Rainbow. Bob Marley's totale JAD-periode is nu ook op cd beschikbaar. Homage To Bob Marley is <br>een sympathiek 'tribute', Marley's liedjes, gezongen door Jamaicaanse <br>rootsartiesten. <br> <br>Bron: OOR Popencyclopedie