De tuin der folteringen

In 1899, een jaar vóór Het dagboek van een kamermeisje, publiceerde Octave Mirbeau het boek dat de meeste sensatie veroorzaakte van al zijn zo omstreden geschriften: De tuin der folteringen. Oscar Wilde schreef kort na verschijnen aan Frank Harris: ‘Als je een verschrikkelijk boek wilt lezen, bestel dan Octave Mirbeau'’s Le jardin des supplices. Dat is iets heel ergs. Niettemin vind ik het een wonderbaarlijk boeiend boek.’

Mirbeau laat in dit boek een gestrande intellectueel een reis ondernemen naar de tropen. Hij ontmoet Miss Clara en belandt met haar in een Äziatische foltertuin waarvan ons de verschrikkingen in heel concieze, tegelijk zeer beeldende stijl worden beschreven. Clara is een duivelin van onweerstaanbare gratie, een ‘belledame-sans-merci’ uit het tijdperk van latc, zwarte romantiek. Mario Praz, gezaghebbend geschiedschrijver van de zwarte romantiek, heeft Mirbeau's Clara-portret een creatie genoemd die op één lijn gesteld kan worden met het fascinerendste dat in dit literaire genre onder meer door Sade en Baudelaire is voortgebracht.

“ Een psychologisch en literair curiosum waaruit we de meest verderfelijke hartstochten kunnen leren kennen. Door deze gruwelijke maar heilzame katharsis kunnen we ons te meer wapenen tegen onze egoïstische en sadistische wellust. — Tolstoi in een brief aan Octave Mirbeau.

De zelf in Octave Mirbeau's Dagboek van een Kamermeisje nogal belachelijk gemaakte Oscar Wilde schreef aan zijn vriend Frank Harris: als je eens een verschrikkelijk boek wilt lezen bestel dan Octave Mirbeau's De tuin der folteringen. Dat is iets heel ergs. Het siddert van de sadistische vreugde aan het folteren. Het stuit me zeer tegen de borst. Niettemin vind ik het wonderbaarlijk. Zijn ziel schijnt uitgezworven naar sinistere oorden. Jij, die nergens voor terugdeinst, zult dit boek wel verkwikkende lectuur vinden. Maar voor mij is het een grauw soort addergebroed. Deze roman van Octave Mirbeau werd door Mario Praz het meesterwerk van het post-sadisme genoemd en had een beslissende invloed op Franz Kafka's verhaal In der Strafkolonie. In de laatste fase van zijn anarchistische periode heeft de in 1917 gestorven Octave Mirbeau nog eenmaal de vrouw getekend in de door brute wetten van geweld, wellust en hebzucht geordende maatschappij. Vernietig het gezag en zijn wetten en ook de vrouw