Gewassen vlees

Dit is een duizelingwekkend en bizar boek. Het verhaal host als een achtbaan door de geschiedenis en de persoonlijke wederwaardigheden van Willem Augustijn en zijn omgeving. De wijdlopigheid en gezwollenheid van de tekst grenst af en toe aan het irritante, maar het verhaal is dusdanig sterk dat men toch doorgaat. En terecht, want het einde is buitengemeen spannend en onthutsend. Het kan geen kwaad om dit boek later nog eens te lezen om de losse eindjes op te pakken.

Verklaring van de titel: Op twee plaatsen in het verhaal wordt er gerefereerd aan gewassen vlees, zijnde het uitgekookte vlees waarmee roofvogels worden getraind (blz. 506). Doordat aan vlees al zijn voedingswaarde is onttrokken, voedt het de vogel amper en blijft de honger (en daarmee de dresseerbaarheid) intact.
Voorts refereert WA zelf aan gewassen vlees, waarbij hij zelf de rol van de vogel speelt: “Zie daar een roofvogel, zeeg en tam door zijn honger; voor het voedsel van de valkenier ruilt hij zijn natuurlijke trots. Zo’n vogel was ik, hunkerend naar uw aas, maar altijd was het krachteloos, leeg, gewassen vlees: de honger bleef! De treining hield nooit op … Hoe ongelukkig was ik dat een gesprek met u over de quotisatie het hoogste geluk voor mij was …” (blz. 591), naderhand uitweidend over de achtergronden van zijn dubieuze handelen (tegenover Catharina en Abe, bijvoorbeeld), en de oorzaak van zijn falen te leggen bij het onmogelijke van zijn missie om zijn vader te behagen.

Structuur van het boek: Het boek begint en eindigt met een droombeeld dat uitbeeldt dat de hoofdpersoon (WA, zo blijkt aan het eind) zich in een ijslandschap bevindt dat geen bereikbare uitweg meer biedt.
Daartussenin zitten 3 lijvige delen van resp. ca. 170, 245 en 220 bladzijden. Elk deel bevat een hoofdstuk “Repertorium” waarin een stuk historische context wordt beschreven, zonder dat de personages uit de roman daarin voorkomen.
Het boek is niet chronologisch, en bestrijkt ca. 2 jaren, afgezien van de flashback naar de jeugd van WA, waarin WA de Tweede wordt opgevoerd.

Stijl van het boek: Het boek is geschreven vanuit het Auctoriaal perspectief.
Het taalgebruik is wijdlopig, barok, en vaak bombastisch. De zinnen meestal lang en doorwrocht, niet altijd even gemakkelijk te volgen.
De karakters zijn in de regel complex, tegenstrijdig en daardoor moeilijk om aan te hechten.

Het boek draagt geen duidelijke boodschap uit. Het is een complex opgezette roman met alle ingrediënten die daarbij horen: liefde, dood, vriendschap, intrige, bedrog en oorlog. Wat achterblijft is de indruk van de ontreddering en onttakeling van een persoon die door de samenloop van omstandigheden nooit aan zijn verwachtingen en behoeften kan voldoen en daardoor een tragische dood wordt ingejaagd.

De schrijfstijl spreekt mij niet aan. Het verhaal evenmin. Het is somtijds erg grof, wat m.i. onnodig is. Al met al geen fijn boek.

Na 120 bladzijden kon ik mijn aandacht hier echt niet meer bij houden. Het boek lijkt niet meer dan één grote exercitie in het zo lang mogelijk uitrekken van alledaagse observaties. Zeker knap maar voor mij ook irritant en dan dus ineffectief voor het verhaal. Rosenboom wordt waarschijnlijk afgerekend per woord, en dat zullen de lezers weten ook. Het verhaal gaat nog vele malen trager dan de trekschuit waarin de hoofdpersoon zich voortbeweegt. De bijkans autistische omschrijving van de gedachten van de verteller maken dat de lezer geen enkele sympathie of zelfs maar verbondenheid met die hoofdpersoon voelt, en dat maakt geboeid lezen wel heel erg lastig.