Roza

Olivier Willemsen (1980) is Nederlander en debuteerde in 2014 met Morgen komt Liesbeth. In 2015 ontving hij van het Nederlands Letterenfonds de talentbeurs voor zijn tweede roman. Die verscheen begin 2018, kreeg de titel Roza en is gebaseerd op het waargebeurde, nooit opgeloste incident op de Djatlovpas in het Oeralgebergte. In 1959 verdwenen daar negen studenten van de universiteit van Sverdlovsk (tegenwoordig de Staats-Technische Universiteit in Jekaterinenburg). Ze waren allen ervaren bergbeklimmers en op weg naar de berg Otorten, tien kilometer van de plaats waar later hun lijken gevonden zouden worden. De studenten bleken onder mysterieuze omstandigheden gestorven te zijn, een afdoende verklaring werd nooit gevonden. De bergpas zou later vernoemd worden naar Djatlov, de leider van de groep.

Hoofdpersonage van het boek is Roza. Ze brengt haar laatste levensjaren door in een tehuis en blikt terug op haar ontmoeting, meer dan vijftig jaar geleden, met de Djatlovgroep.

Roza woont in het Russische mijnstadje Serov, waar de rivier Kakva een grote rol speelt in het leven van de bewoners. Het meisje brengt veel tijd door met haar moeder en broertje Oleg, haar vader is omwille van zijn werk zelden thuis. Ze droomt ervan om olympisch kunstschaatster te worden en de oceaan een keer te zien. Op een zekere dag bezoeken de ‘Djatlovstudenten’ de klas van Roza en vertellen ze over hun plannen om de Otorten te gaan beklimmen. Roza denkt terug aan een gesprek dat ze vanuit haar geheime speelruimte thuis heeft afgeluisterd. Een onheilspellend gesprek tussen haar vader en een onbekende man over de bergtocht die de studenten zouden ondernemen. Een tocht de Cholattsjachl op, letterlijk vertaald ‘de berg der lijken’…

Wanneer de studenten met de trein richting het noorden vertrokken zijn, maakt Roza haar vriendje Boris deelgenoot van wat ze gehoord heeft. Het duurt niet lang of er staan mannen in uniform bij hen voor de deur. Iedereen die op de hoogte is van het geheime gesprek wordt zonder genade afgemaakt, maar de twee vriendjes slagen erin te vluchten.

Dit deel van het verhaal neemt de meeste plaats in het boek in. Roza zelf is aan het woord en doet haar verhaal in de ik-vorm. In de drie kortere hoofdstukken die volgen, maken we kennis met een aantal nieuwe personages, die van groot belang voor het verhaal zullen blijken te zijn. Zij nemen elk op hun beurt de leiding bij het verder vertellen van het verhaal. Het einde is verrassend, om niet te zeggen verbluffend en choquerend.

Hoewel Roza vanzelfsprekend geen antwoorden kan geven en het aan de lezer is om uit te maken in welke richting hij de oplossing van het mysterie zoekt, is het boek spannend. Het is bijna een misdaadroman, ware het niet dat er geen pasklare verklaringen voor de sterfgevallen gegeven worden. Het boek is bijzonder aangenaam om te lezen, Willemsen hanteert een goed verteerbare schrijfstijl, nergens treedt verveling op.

In Roza vertelt Willemsen niet alleen over Roza’s leven. Het boek laat er de lezer bij stilstaan dat er ontelbare onopgeloste mysteries bestaan. Hoeveel theorieën er ook besproken en onderzocht zijn, hoeveel theorieën er misschien nog geopperd zullen worden, onopgeloste raadsels zijn per definitie onbevredigend en smeken om opheldering. In hoeverre geven de Russen opening van zaken? Hoe betrouwbaar zijn de verhalen die vanuit Rusland de westerse wereld bereiken? Het zijn maar enkele van de vragen die men zich stellen kan.

Roza is een originele, goed geschreven roman die een breed publiek zal aanspreken.

* Deze recensie verscheen eerder op hebban.nl

Roza Andreja Onilova blikt terug op haar ontmoeting met een groep studenten, ruim vijftig jaar geleden. Ze slijt haar laatste dagen in een tehuis en denkt terug aan de negen studenten die ze enkele dagen voor hun dood ontmoet heeft. Roza maakt als twaalfjarige kennis met de leden deze Djatlovgroep wanneer deze bij haar in de klas komen vertellen over hun plan om de Otorten in het Oeralgeberte te beklimmen.
Deze Otorten worden door de plaatselijke Mansen (Mansi), De Cholattsjachl genoemd; de berg der lijken.

Het eerste deel wordt verteld uit het perspectief van de bejaarde vrouw. Je luistert mee als Roza haar zoon Albert vertelt over haar herinneringen over de onopgeloste dood van de negen jonge studenten in 1959. Dit deel beslaat de meeste bladzijden in het boek en het leest heerlijk!
In de andere drie delen lees je uit het perspectief van mensen die ook te maken hadden met deze Djatlovgroep, Albert of Roza zelf.

Roza en haar familie woonden indertijd in een eenvoudig boerenhuis (izba) waar ze droomde van een Olympische schaatscarrière. Het was een rustig leven en het bezoek van de studenten was een hoogtepunt, vooral omdat Roza stiekem een gesprek afluisterde vanuit haar geheime bergplaats onder de izba.
Roza vertelt de zoon van de plaatselijke slager, haar vriendje Boris, over hetgeen ze hoorde en al snel daarna verandert hun leven in een thriller.
Om hen heen worden mensen vermoord en zelf kunnen ze ternauwernood vluchten uit de voormalig Sovjet-Unie.

Roza spoelt aan op een klein eilandje voor de kust van de Verenigde Staten en wordt daar verzorgd door vuurtorenwachter Langlois. Om de een of andere reden brengt hij niet meteen de autoriteiten op de hoogte. Dit stukje uit het leven van Roza wordt heel mooi en sierlijk beschreven.

Albert vertelt dat zijn moeder soms niet eens meer weet wat ze 's middags heeft gegeten, maar over vroeger nog uitgebreid kan vertellen.
Ik vroeg me dan ook af in hoeverre hetgeen Roza haar zoon vertelde waarheid was. Maar Roza kent daarentegen details die niet verzonnen kunnen zijn.
Er blijven meer dan genoeg onopgeloste vragen over om verder te willen lezen.

De auteur heeft met Roza een heel groot vraagteken achtergelaten dat verpakt is in een roman met thrillereffecten. De omgeving en de personages worden duidelijk beschreven waardoor het verhaal lekker leest en geschikt is voor een breed publiek.

We zullen wellicht nooit weten wat er werkelijk gebeurde op de Djatlovpas in die winternacht in 1959. Veel vragen blijven onbeantwoord.
We kunnen alleen de hoop uitspreken dat Vadertje Tijd ooit antwoord zal kunnen geven op de vraag wat daar uit naam van Moedertje Rusland is gebeurd.

Hier kun je spreken van een auteur die qua stijl en vertelling van het begin tot het eind boeit, niet in de laatste plaats door zijn stijl van schrijven. Ik laat het hierbij, een volledige beschrijving van het verhaal moet juist niet, omdat het om een recensie gaat en het verhaal door de lezer moet worden "gelezen". Ik kijk uit naar zijn volgende boek.

Lees niet de uitgebreide beschrijvingen van reviews maar lees het zelf. Nog nooit zo'n boek gelezen - spannend, origineel, verrassend. Onbegrijpelijk dat het niet in alle kranten is gerecenseerd.

Een heel bijzonder boek; geschreven vanuit meerdere gezichtspunten. Als je het boek uit hebt blijf je nog lang nadenken over het plot! Spannend!

Geschreven bij Roza

Bijzonder boek dat me totaal verraste. Spannend, origineel, duister, heel mooi.