Sleepwalkers How Europe Went to War in 1914

Clark beschrijft in dit boek de aanloop naar / oorzaken van de eerste wereldoorlog. Hij legt daarbij de nadruk op de Balkan. De Servische politiek, en de rol van Rusland daarin, wordt uitvoerig in dit boek beschreven, en ook de Balkanoorlogen komen ruim aan de orde. Dat is interessant, want in andere boeken over de aanloop naar de oorlog wordt de Balkan vaak soms als een randtoneel beschouwd en wordt de nadruk gelegd op de betrekkingen tussen Duitsland aan de ene kant en Engeland, Rusland en Frankrijk aan de andere.

In dit boek lees je met name over Duitsland en Engeland verrassend weinig, en dat maakt dit boek een mooie tegenhanger tegen alle gebruikelijke literatuur over het ontstaan van de oorlog (die vaak juist op Duitsland en Engeland focussen).

Clark benadrukt meermalen dat bij alle betrokkenen het gevoel heerste dat hun eigen gedrag afgedwongen was door anderen, en dat de verantwoordelijkheid voor het bewaren van vrede bij anderen rustte. Geen van de grootmachten had echt offensieve bedoelingen, maar niemand wilde een stapje terug of opzij doen, en niemand zag de grote risico's van provocerend gedrag en elkaar geen ruimte gunnen.

Interessant vond ik nog wat Clark wat mythes omverhaalt, zoals de mythe dat Oostenrijk-Hongarije met een snelle aanval op Servië zou zijn weggekomen, dat het ultimatum van Oostenrijk-Hongarije aan Servië apert onredelijk was, en dat Servië het ultimatum toch bijna volledig inwilligde.

Ik vond dit boek wel nogal fragmentarisch overkomen af en toe, ik had het idee dat er delen van het verhaal misten. Dat komt wellicht door het vrijwel ontbreken van informatie over de rol van Duitsland en door de niet-chronologische opzet van het grootste deel van het boek. Dit is eigenlijk een boek dat je 2 keer achter elkaar moet lezen, ik denk dat ik dat ook maar ga doen.

Het boek leest redelijk vlot weg maar het is bepaald geen roman, en wat voorkennis is wel gewenst.

Per saldo vond ik dit een erg interessant boek, maar het ultieme boek over de ontstaansgeschiedenis van de oorlog zou ik dit niet willen noemen.

Christopher Clark heeft met the sleepwalkers een geweldige prestatie geleverd. Hij heeft het voor elkaar gekregen om een gigantisch complex onderwerp begrijpelijk uit te leggen. Clark neemt de lezer stap voor stap mee in het proces wat zal resulteren in de Grote Oorlog. Doordat het verhaal makkelijk weg leest en genoeg context geeft om alles te begrijpen is dit voor leken een geweldig boek om meer begrip te ontwikkelen voor de aanleiding tot de Grote Oorlog. Dit boek is, ondanks haar 566p dikte, zeer aan te raden voor iedereen die meer wilt weten over het onderwerp. Enkel de dikte kan een belemmering vormen.

In bijna 600 pagina's beschrijft Christopher Clark de aanloop tot de 1e wereldoorlog. Hij maakt door een uitvoerige en gedetailleerde beschrijving van de voorgeschiedenis van WO1 duidelijk, dat de aanslag in Sarajevo inderdaad slechts de aanleiding was en dat de oorzaken van dit enorme conflict liggen in de spanningen die in de daarvoor liggende decennia in de Balkan waren ontstaan.
De politieke situatie in elk van de strijdende partijen die heeft bijgedragen aan de steeds verder opgevoerde spanning komt uitgebreid aan de orde. Ook beschrijft hij hoe de verschillende tegenstellingen tussen die partijen en de ontwikkeling in de richting van twee tegenover elkaar staande blokken ertoe leidden dat een mondiale oorlog uiteindelijk haast niet meer te vermijden was.
Verder vond ik het aandeel van Servië in het totale proces verhelderend.
Een aanrader voor iedereen die - nu het volgend jaar 100 jaar geleden is, dat de oorlog is begonnen - wil weten hoe en waarom het in 1914 zover heeft kunnen komen.

Het boek is toegankelijk wat de schrijfstijl aangaat,
en geeft veel informatie zodat men een duidelijk
inzicht in de situatie van vóór het uitbreken van
de oorlog krijgt.
Enige duidelijke minpunt, vind ik het lettertype,
dat had wel wat groter mogen zijn.
het is een dikke pil, en dan is een groter lettertype
wél zo prettig voor het oog van de ietwat oudere lezer.

'The Sleepwalkers' van Christopher Clark leest (vooral in de eerste paar hoofdstukken) als een thriller en analyseert de aanloop naar de Eerste Wereldoorlog op vrijwel alle denkbare niveaus: van het zeer plaatselijke individu tot aan de structuur van het internationale systeem in de gehele wereld. Ogenschijnlijk moeiteloos verwisselt Clark steeds van bril om zo'n compleet mogelijk beeld weer te geven. Op sommige punten (vooral binnen de organen van de betrokken staten) misschien iets té gedetailleerd (in elk geval voor mijn interesses) maar over het geheel zéér aan te raden.

Uitstekende historische lectuur. Misschien iets te gedetailleerd. Maakt brandhout van de stelling dat Duitsland de enige aanstichter was van WO I (zoals geacteerd in het verdrag van Versailles). Zeker Frankrijk, maar ook Rusland, het Verenigd Koninkrijk, Habsburg en Servië hebben boter op het hoofd.

Goed boek en duidelijk uitgelegd

Absolute aanrader. Zeer gedetailleerd. Zwaardere lectuur.

Interessant over het WO1

Een goed boek voor iedereen die geschiedenis interessant vindt, alleen wel jammer dat het boek een klein beetje beschadigt was toen ik het boek kreeg