De Melkweg Winnaar Boekenleeuw 2012

De Melkweg is een doodse straat, zoals ieder dorp of stad er wel meerdere telt. De zomer is quasi uitgeteld en de atmosfeer is bloedheet. De enige levende zielen in de wijde omgeving zijn Oskar, zijn broer Bossie en hun vriendin Geesje.

De drie kinderen zitten dagelijks op de muur rond Oud IJzer CV, waar een buitenlands koppel plichtsgetrouw het oude ijzer sorteert en opstapelt. Vanop de muur hebben ze aan wederzijden zicht op de binnenplaats van Oud IJzer CV en natuurlijk op de Melkweg.

Iedere dag om klokslag zes uur verschijnt een oude vrouw met haar al even oude hond binnen het gezichtsveld van het drietal. Langzaam schuifelen ze de Melkweg over, richting kerk, de hond telkens een aantal meters voor de vrouw uit. De kinderen hebben het naar het raden wie het eerst zal sterven, de vrouw of haar hond.

Geteisterd door verveling stelt Bossie uiteindelijk een weddenschap voor: wie van de twee zal het langste leven? Geesje voelt de nood om zich te bewijzen en gaat op zijn voorstel in. De iets schuchtere Oskar neemt de rol van getuige op zich.

Op dit punt neemt het verhaal haar eerste – veelbelovende maar des te meer teleurstellende – wending. Op de eerste dag van de weddenschap ontbreken zowel de vrouw als haar hond op het appel. De kinderen gaan op onderzoek uit. Dit leidt hen feilloos tot een rendez-vous met zowel innerlijke als uiterlijke angsten. De irrationele angst die Oskar in het donker voelt staat tegenover de lugubere spanning die zich in een kerkhof of een ziekenhuisgang nestelt.

Helaas moet ik toegeven dat De Melkweg een bijzonder saai boek is. Avontuur ontbreekt nagenoeg en spanning volledig. Dit boek lijkt mij een klassiek voorbeeld van een “literair” werk, waar het verhaal ten diensten van de taal staat en niet andersom. Het verhaal boeit weinig, waardoor de mooie woorden verdwijnen in de alomtegenwoordige sloomheid van dit boek.

De psychologische ontwikkeling is prachtig. Je voelt volledig mee met Oskar, die lijdt onder het groot worden van zijn broer, de afwezigheid van zijn moeder en de ruzie met Geesje. Meer zelfs dan dat, op het einde bén je Oskar.

Maar wederom gaat ook de psychologische kant van het boek – zeker voor jonge lezers – verloren bij gebrek aan ondersteuning. De grens tussen een ontroerende klaagzang en een lange liturgie is flinterdun en ligt voor ieder anders, voor mij wordt ze hier net overschreden.

Ik ga met geen enkele recensie volledig akkoord. Toch lijkt de recensie van Sebastian De Witte het dichtst aan te sluiten bij mijn eigen mening. Ik vind zijn vergelijking met de echte Melkweg treffend en ook het deel over muren spreekt me aan.

Over de kwestie van de doelgroep ben ik het oneens met Charlotte Vansteenkiste. Zij concludeert dat dit boek geschikt is voor kinderen tot en met 15 jaar. Ik zou dit boek eerder aanraden aan dertigers tot veertigers, met name volwassenen met jonge kinderen.

Mijn voornaamste argument formuleert Charlotte tevens, namelijk dat “mensen die graag mooie verwoordingen lezen en spanning niet belangrijk vinden dit verhaal graag zullen lezen.” Dit lijkt mij geenszins een doorsnee beschrijven van de leesvoorkeuren van een kind. Mooie verwoordingen dienen in een kinderverhaal ter ondersteuning en afwisseling van de spanning. Hun doel valt volledig weg bij het onderbreken van deze spanning. Hierom raad ik dit boek liever aan aan jonge ouders. Bij het lezen van (hun eigen) – vergeten – kinderlijke angsten zullen ze zich mogelijks een groter begrip van hun kinderen toe-eigenen.

De Melkweg is ongetwijfeld een boek waar meningen sterk over variëren. Zeker geschikt voor taalliefhebbers, die woorden boven daden stellen (in een verhaal althans).

Oona Henry

goed geschreven jeugdboek, een topper, zelfs voor volwassenen..