Ontsnapt uit Treblinka

Het onderwerp houdt me al jaren bezig maar sinds mijn bezoek aan Auschwitz vorig jaar ben ik me meer gaan verdiepen in de vernietigingskampen. Veel over gelezen en gezien, de meeste ooggetuigenverslag zijn vrij zakelijk opgeschreven door een historicus of vol woede door een overlevende zelf.

Richard Glazar zette zijn verhaal in de jaren 90 van de vorige eeuw op papier. Naast een verslag van de feitelijke gebeurtenissen beschrijft hij ook wat hij ziet bij de betrokkenen: SS'ers, Travniki (bewakers) en natuurlijk zijn medegevangenen. Soms wat cynisch, dan weer met een vleugje verwondering en humor. Op een of andere manier kwam deze manier van vertellen bij mij het hardst, op mijn gevoel binnen. Ik wist al van de onvoorstelbare gruwelijkheden en continue doodsangst waar de kampbewoners onder te leiden hadden maar Glazar slaagt er dus in om er een dimensie aan toe te voegen. Zoals bijvoorbeeld in het hoofdstuk waarin bijna achteloos beschrijft hoe een jonge Joodse gevangene op bevel van een SS'er wordt doodgeschoten omdat hij een fout had gemaakt bij het sorteren van kleding. Ik zag deze jongen bij wijze van spreken voor me staan op de sorteerplaats. Onzeker, aarzelend gehoorzamend aan het bevel om zich uit te kleden. De Travniki die opgewonden toestemming vroeg of hij misschien mocht schieten en de SS'er die goedmoedig toestemming hiervoor gaf.

De wijze waarop Glazar en zijn kameraad Karl na hun ontsnapping uit het kamp door een vijandig Polen zich met pure wilskracht, vindingrijkheid en een flinke portie geluk levend het einde van de oorlog wisten te bereiken is ook zeer lezenswaardig. Al met al een must voor iedereen die interesse heeft voor deze onvoorstelbare gebeurtenis.

Ongelooflijk zuivere manier van schrijven. Je leest het onmogelijke wat hij en zijn medegevangenen hebben moeten meemaken. De vertaler Edgar de Bruin: Hij schreef eerder een gecondenseerde versie van het originele manuscript. Er was minder ruimte voor innerlijke bespiegeling en de laconieke, cynische toon werd enigszins verzwakt. Dit is de werkelijke versie. Het boek blijft me nog jaren bij, denk ik.

Ik ben positief over dit artikel: toegankelijk, mooi vormgegeven, compleet.

Goed geschreven boek. Meer achtergronden dan bloeddorstige verhalen want die kennen we wel. Duidelijk gemaakt dat de mens twee “ikken” heeft.

Het boek is interessant,maar het leest niet zo vlot,het is niet zo goed geschreven.Soms moeilijk volgbaar.Maar voor de echte liefhebbers wel aan te raden natuurlijk.Je moet aan de schrijfwijze gewoon worden tijdens het lezen.