Brieven 1921-1950

Gedreven en controversieel, zo is Gerard Walschap. Zijn omvangrijk oeuvre vormt een tegengif voor wat hij zelf smalend het 'geliteratureluur' noemt. Tot nog toe werd Walschap voornamelijk geroemd als de schrijver van een indrukwekkende reeks klassiekers: Celibaat, Houtekiet, Een mens van gjoede wil... Maar de vader van de moderne Vlaamse roman is ook een uitermate begaafd briefschrijver. Met deze unieke leeseditie van zijn brieven krijgt Gerard Walschap het monument dat hij verdient.

Wie Vlaanderen wil leren kennen moet de brieven van Walschap lezen. Ze bieden een panoramische kijk op bijna zeventig jaar geschiedenis. Op zeer persoonlijke wijze legt Walschap de breuklijnen van zijn tijd bloot en houdt hij het gespleten en bescheten Vlaanderen een spiegel voor. Zoals de tornadostijl van zijn beste werk de lezer haast hypnotiseert, zo klinkt in dit brievenboek een bijzonder dwingende stem.

En wat was Walschap nu eigenlijk? Literaire duizendpoot of volksschrijver, 'pornograaf' of erudiet intellectueel, ex-katholiek of ketter, huisvader of revolutionair? Dit brievenboek bevat talrijke nieuwe gegevens die belangrijke nuances aanbrengen in het beeld van de mens en de schrijver Walschap. Hij treedt naar voren als een rusteloos zoeker met een niet te stillen drang naar vrijheid en eerlijkheid. Met zijn brieven heeft hij de roman van zijn leven geschreven, die niet onderdoet voor zijn beste werk.

Deel 1 loopt van1921 tot en met 1950. De jonge Walschap zwoegt als een bezetene en staat vooraan bij cruciale historische gebeurtenissen. Zo reist hij in 1934 naar het Italië van Mussolini, hij komt in aanvaring met onkuise paters, richt tijdschriften op alsof het niets is en schrijft in ijltempo een reeks overdonderende romans. De oorlog is een van de hoofdrolspelers in dit eerste deel. De Tweede Wereldoorlog maakt diepe wonden in Vlaanderen. De briefschrijver Walschap geeft een aangrijpend verslag van de bezetting en de repressie.

Gerard Walschap heeft een onuitwisbaar stempel gedrukt op zijn tijd. Heel terecht heeft zijn collega Louis Paul Boon opgemerkt dat Walschap 'een reus' was 'die onder een hete periode een streep trok'. De Brieven van Walschap bevatten ruim 3000 bladzijden onuitgegeven materiaal van een schrijver die de hedendaagse lezer nog veel te vertellen heeft.

'Hij is een van de weinige Vlaamse romanciers, die van Europese betekenis zijn. [...] Auteurs als Walschap zijn niet geschapen om te profeteren, maar om te constateren; hun blik analyseert de mens, maar schrijft hem geen weg voor, ook al zouden zij ze graag anders willen.' MENNO TER BRAAK in 1938

'Ons wil het enkel voorkomen als het werk van een homo finito: ziekelijk en aanstekelijk voor zieken.' LODEWIJK ARTS s.j. in 1939

'Ge weet dat ik wereldberoemd ben maar ge moet mij plechtig beloven mijn brieven alleen voor u te houden. ze zijn niet geheim, maar ook niet voor musea en dergelijke onnozelheden. Alleen mijn boeken zijn voor het publiek.' GERARD WALSCHAP in 1965

'De kleinheid van Vlaanderen is er de oorzaak van dat Gerard Walschap niet tot de grootste schrijvers ter wereld hoort. [...] Walschap doet wat ik zelf zo graag zou willen: met zeer typisch Vlaamse elementen iets universeels maken.' TOM LANOYE