Dat gevederde ding het raadselachtige leven van vogels

RECENSIE over “Dat gevederde ding” van Noah Strycker door RudeV 27-05-2015

Noah Strycker is een Amerikaans publicist, vogelkenner en avonturier. Hij wil in dit jaar 5000 vogelsoorten zien op bijzondere plaatsen op de wereld. Dat zijn 13,7 soorten per dag! Maar van die gekte heb je bij het lezen van “Dat gevederde ding” geen last. Integendeel. Het lijkt een boek over vogels, maar het gaat net zo goed over de mens. Wel neemt hij bijzondere vogels als uitgangspunt, maar komt vaak bij de mensenwereld uit. En hij toont aan dat vogelgedrag veel overkomsten heeft met gedrag dat bij mensen voorkomt. De ondertitel van het boek “Het raadselachtige leven van vogels” zou naar mijn idee moeten zijn “Vogels lijken raadselachtig op mensen”. Het boek leest als een roman, hij vertelt zeer boeiend. En hij heeft leuke humor. Toen hij voor het eerst naar een prieelvogel keek die bezig was met zijn nest, schrijft hij “alsof ik naar een natuurserie op tv keek”.

Het boek bestaat uit dertien verhalen die alle een vogelsoort als uitgangspunt hebben, met uitstapjes naar de mens en andere dieren.
Het hoofdstuk over duiven en vogeltrek bevat veel boeiend vertelde informatie over hoe vogels zich oriënteren op de sterrenhemel, op de zon en op visuele bakens. Maar ze kunnen ook magneetvelden van de aarde waarnemen en laagfrequent geluid van oceaan en luchtstromen. Hij doorspekt die informatie met anekdotes die echt sterk zijn. Bijvoorbeeld een pijlstormvogel die vanuit Wales (Groot Brittannië) per vliegtuig naar Boston (VS) werd vervoerd en daar losgelaten. Deze vogel vloog 5000 km over de oceaan in 12,5 dagen en was eerder in Wales dan de brief waarin stond dat de vogel in Boston was losgelaten. Ik ben als bioloog wel wat gewend als het gaat om de wonderen der natuur, maar ik viel in dit boek vaak van de ene in de andere verbazing. Hij vertelt over de functie van postduiven bij Napoleon en in de eerste en tweede wereldoorlog. En dat de goede oude duivensport nu ook geïnfiltreerd is door het grote geld. Sommige duiven zijn zo veel waard dat ze als filmsterren worden behandeld.

Ook pinguïns zijn populair. Bij mij in de brugklas horen ze tot de top-drie van meest gekozen dieren voor een Artiswerkstuk. Pinguïns zijn bang voor water, vooral ‘s nachts omdat ze dan roofdieren niet kunnen zien aankomen. Angst uit zich en in een snelle reflex (vlucht, vecht) en daarna in reactie via de hersenen. Bij vrouwtjesdieren is deze reactie vak “tend-en befriend”: eerst de jongen in veiligheid en dan steun zoeken bij soortgenoten. Ook dat zie je bij mensen. En omdat de reactie bij vrouwen minder agressie oplevert, zou dat een reden kunnen zijn dat vrouwen langer leven.

Bij de prieelvogel bouwt het mannetje een spectaculair nest met hofje, tuintje en met allerlei voorwerpen uit de omgeving (blaadjes, doppen, glasscherven) om het vrouwtje te verleiden. Hij legt de voorwerpen zo neer dat het vrouwtje vanuit het nest het mannetje groter ziet (omgekeerd perspectief). Hoe creatiever en hoe meer spullen in zijn nest des te groter is de kans dat het vrouwtje voor hem valt. Een echte casanova. Ook hier een parallel met de mens. De basis van dit gedrag is aangeboren, maar de uitwerking, de kunst, is individueel verschillend. Prieelvogels zijn daarin heel slim. Ook geluiden nabootsen wordt altijd gezien als teken van intelligentie. Strycker noemt het nabootsen van een waterval. In een film van David Attenborough kun je zien en horen dat een prieelvogel het geluid van een filmcamera nadoet. “Alsof je naar een natuurfilm op tv zit te kijken”.

Voor iedere vogel liefhebber, vogelaar, ornitholoog een must. Nieuwe feiten en weetjes, anekdotes en gestaafde wetenschappelijke ondervindingen, maken dit boek interessant en zeer lezenswaardig. Heel soms een beetje te wiskundig maar het doel heiligt de middelen nietwaar? Lezen dus!

Geschreven bij Dat gevederde ding

Wat ik goed vind aan dit artikel: heldere uitleg.

Prachtig boek voor iedereen die van vogels houdt en voor iedereen die dat nog niet doet.