De lijfarts van de Koning Het avontuurlijke leven van Franz Joseph Harbaur, 1776-1824

De even innemende als ambitieuze Joseph Harbaur werkt zich op tot lijfarts van Willem Frederik, de latere koning Willem I. Als student is Joseph al bevriend met Schiller en Goethe . Op het hoogtepunt van van zijn carrière bekleedt Harbaur de functie van inspecteur-generaal van de Geneeskundige Dienst des Rijks. Maar tijdens zijn verblijf in St. Petersburg rond 1810 ontwikkelt Harbaur heel andere activiteiten: hij spioneert er voor de vijand.
Catharina Bakker heeft op basis van diepgaand onderzoek een zeer leesbaar verhaal geschreven over het leven van een bijzonder toegewijde arts. Tegelijkertijd schetst ze op een toegankelijke en boeiende manier de ontwikkeling van de geneeskunde en de medische zorg in Europa eind 18e-begin 19e eeuw.
Het boek is fraai vormgegeven en bevat een schat aan relevante illustraties.

Bijzonder geslaagd hoe de schrijfster deze Harbaur - die praktisch van de radar was verdwenen - weer tot leven wekt. Als in een roadmovie word je meegevoerd in Harbaurs belevenissen door rumoerige tijden en landen. Grote namen als Napoleon, Schiller, Goethe en dus ook onze eerste koning Willem I passeren de revue. Daarnaast wordt er een prachtige inkijk gegeven in het ontstaan van de gezondheidszorg in ons koninkrijk zoals we die nu kennen. En niet onbelangrijk: prachtig geïllustreerd.
Leuk interview is te zien op YouTube: Boekpresentatie 'De lijfarts van de koning'

‘De lijfarts van de Koning’ verhaalt over Franz Joseph Harbaur (1776-1824). Een man van eenvoudige komaf die zich echter, zijn ambities volgend en met behulp van zijn innemende persoonlijkheid, op weet te werken tot lijfarts van Willem Frederik, die later koning Willem I zou worden.

“Maar zelfs als dat het geval is, dan nog dringt de gedachte zich op dat het bij de vergelijking van de Duitse en Franse geneeskunde uiteindelijk gaat om niet veel meer dan accentverschillen, die omwille van het wetenschappelijke debat zijn uitvergroot. Van grootspraak moet Joseph in ieder geval niets hebben; de laksheid verpakt in mooie praatjes die hij bij enkele ouderwetse geneesheren heeft gezien, kan hem gestolen worden.

Een uiterst boeiende levensgeschiedenis van een man wier leven er een is vol spanning, heftige gebeurtenissen, oorlog en verdriet. Zijn verregaande ambities brachten hem in de buurt van vele belangrijke mannen zoals Napoleon en Goethe en hij werkte zich op tot inspecteur-generaal van de Geneeskundige Dienst des Rijks. Rond 1810 neemt Harbaurs’ carrière een scherpe wending; hij zal gaan spioneren voor de vijand. Dat gebeurt tijdens zijn verblijf in Sint-Petersburg, waar hij naartoe is gestuurd als lijfarts van een Russische graaf. Dat is echter in werkelijkheid een dekmantel; hij is er als informant.

Niet alleen het leven en de activiteiten van deze Harbaur zijn bijzonder boeiend en interessant, maar Bakker heeft van haar boek bovendien een uiterst fraai tijdsbeeld gemaakt en zij weet het geheel te larderen met de persoonlijke achtergronden van haar interessante hoofdpersonage. Zo beleefde Harbour een ongelukkige liefde. Bovendien ziet Bakker kans Harbour prachtig te karakteriseren en wordt in ‘De lijfarts van de Koning’ duidelijk hoe een eenvoudige jongen zich op wist te werken tot de machtige man die hij werd en zich aan de standenmaatschappij wist te ontworstelen. Wat had deze jongen/man om zover te komen?

“Maar de vraag is: hoe doe je dat, je milieu ontstijgen? Het antwoord op de vraag leidt al snel naar de begrippen ‘netwerk’, patronage’ en ‘loyaliteit’ of ‘trouw’. Harbour was een aimabele en trouwe man en ontzettend bedreven in het onderhouden van zijn netwerk, wat hem talloze nuttige patronageverhoudingen heeft opgeleverd.”

Tijdens het lezen van dit fraaie werk groeit de waardering voor de uitgebreide research die Bakker voor haar boek heeft moeten doen en de toegankelijke én boeiende wijze waarop ze het verhaal van Franz Joseph Harbaur presenteert.

Kortom, ‘De lijfarts van de Koning’ is een interessante biografie, biedt een fraai tijdsbeeld en veel informatie over onder meer de Franse Revolutie, de standenmaatschappij van weleer en de wijze waarop destijds geneeskunde werd bedreven. De diverse, bijzonder mooie illustraties maken dit indrukwekkende werk compleet.

Over de auteur
Catharina Th. Bakker (Texel, 1964) studeerde geschiedenis in Amsterdam en werkt sindsdien als vrijgevestigd historica en publiciste. Zij heeft diverse titels op haar naam over de geschiedenis van de gezondheidszorg. De lijfarts van de Koning is haar debuut als biografe.

Uitvoering
Uitgeverij
ISBN: 9789462493186
Hardcover, 400 pagina’s

Saai geschreven, teveel feiten.