De nieuwe medezeggenschap in het onderwijs leren verlangen naar de eindeloze zee

Het boek is helder geschreven. Het omturnen van de reactieve MR naar een pro actieve MR wordt omschreven volgens de theorie van verandermanagement. Deze theoretische onderbouwing wordt stap voor stap beschreven, zodat het voor een ieder toepasbaar is.

Smit is goed bekend met de medezeggenschap in het (funderend) onderwijs. Toch heb ik bij zijn nieuwste boek een wat dubbel gevoel.
Positief is dat Smit een heleboel handvatten geeft om de kwaliteit van de medezeggenschap op een hoger peil te brengen. Hij doet dat praktisch, met veel lijstjes. Deze aanpak zal zeker voor veel (leden van) MR’en werken, en tijdschriftenartikelen, ook die van Smit, kunnen dat prima hebben. Wanneer je echter het boek leest zoals je meestal een boek leest, dan wordt zo’n methode wel erg vermoeiend.
Daarbij zijn er nog wel wat inhoudelijke opmerkingen te maken.
In de eerste plaats geeft de titel aan dat het om nieuwe medezeggenschap gaat. Hoe lang is iets nieuw? Ook het verwerkte materiaal is lang niet altijd actueel. Daarbij, kennis en gegevens uit managementliteratuur, over professionaliteit, of vanuit de financiële wereld worden zomaar op leden van MR'en toegepast.
De opbouw van het tweede deel van het boek is ontleend aan de 7 eigenschappen van Covey . Het gaat hier echter niet over eigenschappen maar over acties, niet over leiderschap , maar over medezeggenschap. De rol van de medezeggenschap in een school is echt een andere dan die van de bestuurder. Wie die rollen verwart haalt enorme problemen binnen.
Dat gevaar van rolverwarring wordt wel erg groot als ruime aandacht wordt besteed aan Il Principe van Nicolò Macchiavelli (1469-1527), een boek voor machthebbers. Het motto van het hoofdstuk is ontleend aan dit boek, en heeft in de loop van de geschiedenis zelfs criminele gedragingen van bewindspersonen gerechtvaardigd: het doel heiligt de middelen. Wanneer een bestuurder dat argument in de strijd zou gooien wordt hij – volkomen terecht – weggehoond. Dan moet een MR het ook maar niet gebruiken. Ook krijgt de MR krijgt wel een erg grote broek aan als Smit adviseert gesprekken met de gemeente aan te gaan. Helaas, de MR is geen gesprekspartner voor de gemeente, want de rol van de MR is intern gericht. Ook een advies als ‘Wees onvoorspelbaar’ lijkt me zeer misplaatst. Wanneer de bestuurder onvoorspelbaar is, zou dat niet door de MR gepikt worden. Dan moet je dat zelf ook niet willen zijn.
Tenslotte is de bronvermelding zowel qua inhoud als qua formulering curieus. Smit haalt in de 187 noten niet minder dan 67 keer zichzelf aan, waarbij het 40 keer 21 artikelen uit MR-magazine betreft. En elke noot noemt telkens weer de complete titel van het boek of artikel. Dat had anders gekund.
Al met al heeft Smit een boekje afgeleverd dat MR’en zeker kan helpen, maar dat vóór publicatie een grondiger reflectie en redactie had verdiend.