Djinn 01. de favoriete

Alles komt voort uit het lichaam, alles is terug te voeren tot het lichaam. Het uitgestalde lichaam in een harem, het verscheurde lichaam op het slagveld. Het begeerde lichaam, het prijsgegeven lichaam. In 1912 kiest Turkije voor het verkeerde kamp. Het land schaart zich aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog aan de zijde van Duitsland. Het oude Ottomaanse Rijk wankelt, de Turkse economie staat officieel onder buitenlands toezicht. Rond 1895, onder het verzwakte bewind van de laatste sultans, ontstaat de nationalistische beweging van de Jong-Turken. Enver Pasja is de voorman van deze beweging. Hij wordt in 1914 minister van Oorlog. De Sultan verklaart de geallieerden de "Heilige Oorlog" en het hele raderwerk komt in beweging. Wanneer Turkije zich terugtrekt uit de oorlog (de wapenstilstand van Moudros in 1918), zoeken de Jong-Turken noodgedwongen hun toevlucht in Duitsland. Vele jaren van malaise volgen. Pas in 1923 geeft Moestafa Kemal, een militair afkomstig uit Oost-Anatolië, Turkije zijn verloren waardigheid terug. Deze historische gegevens spelen een rol in ons verhaal. We hebben het over het eind van een tijdperk. Over het eind van de heerschappij van de sultans. En daarmee over het eind van de mythische sfeer rond deze figuren en hun harems, plaatsen van verfijnde en wrede verleiding, waar de macht zich bij gebrek aan wilskracht verlustigt aan zachte, gladde huid. De clichés die over harems de ronde doen, zijn talrijk. Het zou niet goed zijn ze allemaal uit de weg te gaan. Juist in die clichés schuilt ons geweten, goed of slecht. Het lichaam van een vrouw is de allerhoogste macht, waarvoor de man steevast buigt. Dat heeft de geschiedenis voldoende bewezen. Het cliché heeft zonder meer bestaansrecht. Toch blijft het een subtiel spel. Want wie bezit de macht? De meester of de slaaf? De Djinn zegt dat hij de macht bezit omdat hij slechts zuivere geest is. Ook al verbergt die geest zich in een begerenswaardig lichaam. Begerenswaardig en... begeerd. In ons verhaal wagen een vrouw en een man een toenaderingspoging tot dit lichaam, deze geest. Deze driehoeksverhouding is gebaseerd op een ware geschiedenis die indertijd door Tanizaki literair, en door Liliana Cavani cinematografisch is verwerkt. Laten we nu wegdromen. Bronzen deuren zwaaien open, het gezang van een vrouw roept... Allemaal illusie. JEAN DUFAUX, januari 2001.