Gelareh Vazirizadeh & Sayeh Sodefi - Sadeghpour: Mosaik. Sonic Perspectiv On Iran (CD)

In de jaren na de Islamitische Revolutie is de situatie voor kunst en cultuur in mijn vaderland Iran fundamenteel veranderd. Musici, vooral vrouwelijke musici, worden geconfronteerd met grote beperkingen en restricties. Lange tijd had ik het idee om de vrijheid die ik hier in Duitsland heb te gebruiken om een bijdrage te leveren en te schrijven wat in Iran verboden is: hedendaags materiaal voor sopraanstem.

De Perzische gedichten komen uit twee verschillende tijden. Zeer oude teksten van Omar Khayyam (1048- 1131) worden afgewisseld met nieuwe teksten van Mahmood Motaghedi (*1946), Nima Yushij (1897-1960) en Ahmadreza Ahmadi (*1940). Ze zijn met elkaar verbonden door hun thema's huis, natuur en liefde.

De composities bij de gedichten combineren aspecten van traditionele en klassieke Perzische muziek met de technieken van hedendaagse Europese muziek. De verschillende tradities moeten een nieuwe verbinding aangaan. Ik wilde de mogelijkheden van kruisbestuiving onderzoeken en een taal creëren die door beide polen is beïnvloed. De gebruikte kwarttonen en de meer cyclische omgang met de tijd zijn gegroeid uit de Perzische traditie. De kleurrijkheid die voortkomt uit de nieuwe instrumentale technieken breidt de ruimte uit en stelt nieuwe uitdagingen aan de waarneming.

Liefde, dood en wijn zijn de topoi in Omar Khayyams gedichtengenre, de Rubaiyat, waaraan het gedicht Avaz (Lied) is ontleend. Ik schreef het stuk Avaz I voor sopraan, harp, hoorn - en een fles wijn. Avaz II is een tweede versie met een extra klarinet en spreekstem.

De legende van Rira en het gelijknamige gedicht van Nima Yushij vormden de inspiratie voor het werk Rira voor sopraan en basklarinet. Rira, een jonge vrouw, raakt de weg kwijt in het bos. Ze blijft daar achter en haar geest zorgt voor het bos. Van tijd tot tijd kan men haar 's nachts in het bos horen zingen. In het stuk kan de combinatie van tonen tussen de basklarinet en de sopraan Rira's aanwezigheid voelbaar maken.

De oude principes van ritme in Iran zijn afgeleid van de oude filosofie en astrologie. De compositie Dourefalak (Sky cycle) is geïnspireerd op de planetaire circulatie. In het begin der tijden stonden de planeten in een perfecte lijn. Toen ze begonnen te circuleren, verschilden hun planeetbanen van elkaar. Hetzelfde principe werd toegepast op de ritmische structuur, waardoor een textuur van gestage verandering ontstond. Dourefalak symboliseert drie planetaire banen met een gezamenlijke start.

Farsh (Tapijt) is gebaseerd op de liederen van de tapijtwevers. Tijdens het werk zingt een handwerkster de patronen die de kleuren en het aantal knopen aankondigen. De andere wevers reageren met dezelfde oproep, terwijl zij de juiste knopen leggen. Elke vrouw knoopt echter in een iets ander tempo. De antwoorden klinken met verschillende tijdsintervallen. Een eindeloze stroom van steeds wisselende imitaties doordringt de werkplaats. In mijn stuk zet ik een vierkante centimeter van een tapijtpatroon op muziek. De geluiden van het gereedschap en de sfeer in de werkplaats zijn ook in de compositie verwerkt.

Zendaniye Vazheha (Gevangene van je woorden) is gebaseerd op tien gedichten uit twee bundels van Mahmood Motaghedi (Abrha khamoushand / Az parehaye dust dashtanat) waarin hij vertelt over het verlies van liefde en vaderland. De muziek is beïnvloed door de volksmuziek van de regio's Mazandaran en Azerbeidzjan in Iran. Het stuk is geschreven voor sopraan, trombone, cello, piano en percussie.

Een van de zeven hoofdmodi in de Iraanse muziek is Tchahargah. In mijn stuk Tchahargah heb ik delen van een traditioneel stuk gecombineerd met de klanken en de kenmerken van de geprepareerde piano en de cello. Ik wilde de oude vorm respecteren maar vanuit een nieuw gezichtspunt waarnemen.

Derakhte Sib (Appletree) komt uit de gedichtenbundel van Ahmadreza Ahmadi. Geheime liefde, het verstrijken van de tijd en de eb en vloed van de natuur zijn aspecten van het gedicht die mij inspireerden tot mijn compositie. Verschillende emoties komen tot uiting in de instrumentatie: harp, cello, zijtrom,
crotales en sopraan.