Gnossiennes

Erik Alfred Leslie Satie was een Frans componist en pianist. Hij leidde het leven van een bohémien. Zijn werk, dat vooral hoofdzakelijk uit piano- en toneelwerken bestaat, raakte na zijn dood in de vergetelheid. Niettemin oefende hij tijdens zijn leven al invloed uit op andere componisten zoals Claude Debussy, Maurice Ravel, Darius Milhaud en Francis Poulenc, en later ook op John Cage. De Amerikaan Cage was het ook die in de jaren 40 op de moderniteit van Satie wees en daarmee de aanzet gaf voor een nieuwe receptie van Saties werken.

Satie schreef muziek voor theater en ballet, en componeerde daarnaast veel pianomuziek. Zijn composities worden getypeerd als origineel, humoristisch, vaak bizar, en minimalistisch. Zijn muziek ademt de a(nti)-romantiek en kan hij anti-impressionistisch genoemd worden.

Beïnvloed door de middeleeuwse muziek en bouwkunst componeerde Satie voornamelijk volgens het principe van de bouwdoos. Daarmee vond hij een oplossing voor het probleem van zijn magere muziektheoretische kennis. Hij gebruikte enkele geprefabriceerde elementen, die hij onafhankelijk van conventionele parameters als melodiek, ritme en harmoniek, hanteerde. Zonder vaste reeks, vrij inwisselbaar en herhaalbaar, volledig of gedeeltelijk, kon ieder van deze elementen op verschillende toonhoogten aaneengeschakeld worden, zodat een neutrale leidtoon en daarmee een statische klankband ontstaat.

Satie gaf zijn pianostukken titels als Op een boot, Over een lantaarn, of Over een helm. Hij verfraaide delen van deze composities met allerlei geschreven opmerkingen, waarmee hij de uitvoerder aanmoedigde een verhaal te vertellen met zijn muziek.

Het is een goed gedocumenteerd feit dat Satie elke werkdag zijn appartement in het achtste arrondissement van Parijs verliet om de hele stad door te wandelen op weg naar zijn studio (een afstand van ca. vijftien km), waar hij de dag al componerend doorbracht. 's Avonds liep hij de hele afstand weer terug.