Handboek voor de houtscheepmaker

Het 'Handboek voor de Houtscheepmaker', uitgegeven naar een manuscript van omstreeks 1960, is geen theoretisch scheepsbouwboek zonder meer. Het is een van de zeldzame voorbeelden van een stap-voor-stap beschrijving van de bouw van een houten schip en van alle verschillende onderdelen: romp, dekken, dekhuizen en andere constructies, en van het maken van een houten helling.
Hoewel geen leerboek, worden er toch een aantal basisvaardigheden beschreven, zoals het afschrijven, het buigen van hout en het breeuwen. Daarbij worden de gereedschappen opgesomd en hun gebruik behandeld. Er zijn ruim 100 duidelijke instructieve tekeningen en schetsen, plus nog ruim 100 diagrammen en détail-afbeeldingen. Alleen al hierom verdient dit boek een eerste plaats in de - overigens schaarse - literatuur over het houtscheepmaken. Vele tekeningen zijn esthetisch zo geslaagd dat zij het handboek tot een aantrekkelijk geheel maken. Het merendeel is ruimtelijk en in perspectief opgezet. Daardoor krijgt men gemakkelijk inzicht in de soms gecompliceerde scheepsconstructies. Het Handboek is geschreven door twee ‘houtscheepmakers’ die tot in de jaren 1950-60 aan de Rijkswerf te Den Helder hebben gewerkt. Daar zij de houten scheepsbouw tot op het laatst hebben meegemaakt en vastbesloten waren om wat verloren dreigde te gaan voor het nageslacht te bewaren, ontstond een doordachte verhandeling en handleiding met een hoge mate van authenticiteit. Alhoewel de beschrijving uitgaat van de situatie op de Rijkswerf en de bouw derhalve op kleine zeeschepen, sloepen, patrouillevaartuigen e.d. wordt bedreven, is daarvan in het Handboek nauwelijks iets te merken. Dat komt door het fundamentele karakter en de universele opzet van de inhoud. Van kiel tot dekhuis wordt alles systematisch in een voor iedereen duidelijke taal uiteengezet.
Zowel de kenner als de liefhebber, zowel de amateur scheepsbouwer als de restaurateur, de modelbouwer, de scheepshistoricus en elke geïnteresseerde leek zal in dit boek aan zijn trekken kunnen komen.
Velen zullen het onder voortdurend handbereik houden om het steeds weer te kunnen raadplegen.
Onder de bezielende drijfkracht van J.P. Puype, de bibliothecaris van het Rijksmuseum Nederlandsch Scheepvaart Museum’, Amsterdam, die tijd noch moeite spaarde om het manuscript te bewerken en voor
druk gereed te maken, verschijnt het boek nu met medewerking van de Vereeniging Nederlandsch Historisch Scheepvaart Museum en de Stichting Restauratiewerf 't Kromhout te Amsterdam, bij uitgeverij APA-Fontes Pers te Amsterdam & Maarssen.