Het Leugenlabyrint Ebook Tooltip Ebooks kunnen worden gelezen op uw computer en op daarvoor geschikte e-readers.

Geschreven bij Het leugenlabyrint

Ik vermoed dat Paul Binnerts (1938) er talloze keren naar heeft gekeken: de groene map met documenten van – en over – zijn ouders uit de oorlogsjaren; gekregen van zijn broer. De map lijkt mogelijkheden te bieden om meer over zijn familie en zichzelf te leren, nodigt uit om te gaan onderzoeken en vooral: te gaan vertellen. Maar de informatie is verwarrend, onvolledig en confronterend. En als het hem al lukt er een goed verhaal uit op te bouwen, wordt dat niet alleen een familiegeschiedenis; direct in het kielzog daarvan zullen veel grotere, zwaarbeladen thema’s als de Tweede Wereldoorlog en de jodenvervolging meegesleept worden in het werk – terreinen die je niet zomaar betreedt en die vragen om een uitgekiende, integere benadering. In de ruim 20 pagina’s tellende verantwoording van Binnerts’ roman ‘Het Leugenlabyrint’ vertelt hij over deze uitdagingen en welke wegen hij vond om toch succesvol te werk te kunnen gaan. Het eindresultaat is een roman met grote zeggingskracht, die diepe indruk maakt en door de slim bedachte gelaagdheid ook nog inspireert.

Het Leugenlabyrint is in de kern een vlot geschreven, meeslepend en toch afgemeten verhaal over de Joodse broer en zus Bert en Emmeke en hun niet-Joodse partners Lien en Joost; personages die losjes gebaseerd zijn op Pauls ouders en oom en tante. De verbanden met zijn eigen familieleden – en dus de groene map – worden tussen de verhaallijn door in intermezzi gelegd. Je volgt deze hoofdpersonen vanaf het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog en maakt van dichtbij mee hoe hun vrijheid stapsgewijs wordt ingeperkt en – uiteindelijk – ontnomen. Als lezer weet je natuurlijk wat hun boven het hoofd hangt. En juist omdat hun gedachten, handelingen, beslissingen, frustraties en woede zo voelbaar en inleefbaar zijn krijg je al snel de behoefte in te grijpen, in het verhaal te stappen, ze toe te spreken; om onherroepelijk erger te voorkomen. En precies dát is wat Paul doet. Hij hoort – binnen het verhaal – zijn zelfbedachte hoofdpersonen aan, probeert ze te begrijpen, gaat in hun schoenen staan, doorvoelt de duivelse dilemma’s waar ze mee worstelen. En staat uiteindelijk pijnlijk machteloos. Die opvallende maar nog altijd bescheiden inmenging tilt het verhaal naar een hoger niveau; versterkt de boodschap. Ook de gehanteerde schrijfstijl is een schot in de roos: korte, rake, vaak wat zakelijke zinnen, veel retorische vragen; ze geven het verhaal de sfeer van een documentaire en benadrukken het gevoel van observatie en objectiviteit. Weinig ‘mooischrijverij’, geen verzachtende metaforen, geen relativering. En op de momenten dat emoties bij karakters de overhand krijgen maakt de stijl daar ook ruimte voor, waardoor ze extra diepte en zeggingskracht krijgen.

De climax is onafwendbaar en afschrikwekkend. Als de leegte die achterblijft langzaam weer gevuld wordt, voel je dat de fictieve hoofdpersonen veel meer voor Paul zijn geworden dan louter romanpersonages: ze hebben hem geholpen zijn eigen geschiedenis te onderzoeken, te vertellen en te begrijpen. Hij is van ze gaan houden, prijst hun moed en is ze dankbaar; en jij als lezer begrijpt dat. Die ontroerende, invoelbare conclusie zou nooit getrokken kunnen worden als Binnerts met minder precisie, toewijding en integriteit te werk was gegaan en maakt van Het Leugenlabyrint een verpletterend boek dat een groot publiek verdient.

Geschreven bij Het leugenlabyrint

Positieve punten van dit artikel zijn: spannend en fantasierijk.