Hoe universeel is de westerse idee van moderniteit? Civis mundi jaarboek 2018

Moderniteit is liberalisme. Dat is voor de meeste van ons de uitkomst van de Koude oorlog. Sindsdien lijkt het liberalisme aan een zegetocht te zijn begonnen. Maar is dit eigenlijk ook wel zo? In het Jaarboek Civis Mundi van Prof. S.W.Couwenberg wordt deze vraag tegen het licht gehouden.

'Sinds de liberale triomf in de Koude Oorlog en de ondergang van het reëel bestaande socialisme als alternatief concept van de moderniteit is de westerse wereld praktisch identiek geworden met het liberale concept ervan. De universele verbreiding ervan dient zich nu aan als een nieuwe zingeving in de geschiedenis van de moderniteit. In premoderne culturen wordt die zin gezocht in cyclische en religieuze interpretaties van het verloop van de geschiedenis. Met de transitie naar de moderniteit als nieuw beschavingstype is die zinvraag geseculariseerd en in eerste aanleg in utopische termen gepresenteerd. Hier kwamen de grote ‘ismen’ om de hoek kijken, het fascisme en het communisme. Beiden werden in de loop van de 20ste eeuw overwonnen. Wat bleef was het liberalisme.'

In het jaarboek wordt uitgebreid stilgestaan bij de rol van de denk-groep Civis Mundi en de moderniteit. Het was zaak tegenwicht te bieden aan al te dominante stromingen, door de jaren heen. Is dat nu voorbij? Dat valt te bezien. Het liberalisme roept - als elk ‘isme’ - eigen tegenkrachten op. Ook is er binnen de liberale wereld veel discussie. Het ongelijke levenslot van mensen zal immers altijd reacties oproepen die politiek en ideologisch weer hun weg vinden. Zolang er schaarste is zal er debat zijn, en verscheidenheid.

Het modernisme is dus geen eindpunt, zoveel wordt wel duidelijk bij het lezen van dit boek. Het jaarboek 2018 is wel een soort tussenstop, in de lange reeks jaargangen van dit werk. Een verdienstelijk boek, over een interessante materie, dat veel oog heeft voor de lange termijn invloeden op ons denken en de maatschappij.

Over Civis Mundi

Civis Mundi is een Tijdschrift voor Politieke Filosofie en Cultuur. Het stelt zich de bevordering van een wetenschappelijk verantwoorde bezinning op de grondslagen, grondproblemen, inrichting en functionering van onze samenleving in nationaal en internationaal verband ten doel.
Het stelt zich hierbij op de grondslag van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948) en de verdere juridische uitwerking hiervan.

De Stichting Civis Mundi publiceert een tijdschrift dat zes maal per jaar verschijnt en dat als karakteristieken heeft:
- De combinatie van een wetenschappelijk niveau met een grote toegankelijkheid.
- Een speciale belangstelling voor internationale verhoudingen, Europa, politieke filosofie en religie.
- Het bieden van een platform voor iedereen met interessante overwegingen. Zie bijvoorbeeld een overzicht van auteurs in enkele recente jaargangen.
Verder publiceert de Stichting Civis Mundi jaarboeken en organiseert zij lezingen en symposia.
(Bron: https://www.civismundi.nl/)

Auteur

Professor S. W. Couwenberg (1926) is jurist, publicist en emeritus hoogleraar staats- en bestuursrecht, en tevens oprichter van de Stichting Civis Mundi (burger van de wereld). In 2015 ontving hij de onderscheiding 'Desiderius' van de Erasmus Universiteit Rotterdam dankzij zijn bijdrage aan het publieke debat en de opinievorming in de afgelopen eeuw in Nederland.