Holland Baroque, Jeremias Schwarzer - Sounds & Clouds (Works By Hosokawa & Vivaldi) (Super Audio CD)

De lege plekken op het papier hebben hun eigen spanning, in het Japans bekend als ma. Die spanning is voelbaar in de muziek, tussen twee klanken. Hier ziet Hosokawa een groot verschil tussen Europese en oosterse muziek: 'Het enige wat van belang is [in westerse muziek] is misschien de sonore impact, de klank als van een kathedraal waar men de eeuwigheid vindt. Wij vinden schoonheid in een kersenboom, juist omdat ze zo kort bloeien - eeuwigheid bestaat niet, wij kennen geen God. De bloem verwelkt, maar volgend jaar bloeit de kersenboom opnieuw. Geluid is als zo'n bloesem, het komt en gaat. De stiltes, de afwezigheid, zijn niet leeg, maar vol van geluid, als we in staat waren om te horen. Elk geluid wordt dus geboren uit stilte, als een meditatie, en hier is het ritme van de ademhaling cruciaal voor Hosokawa. Klanken groeien en vervagen, de pauzes tussen de ademhalingen bepalen de vorm. Samen kunnen noten clusters vormen, zelfs scherpe dissonanten - want de natuur is zelden in volledige harmonie - maar ze keren altijd terug naar individuele noten en stilte. Zo'n cyclische structuur zoekt geen ontwikkeling, voltooiing of herhaling, maar drijft op voortdurende beweging en variatie, wat eveneens een belangrijk contrast is met westerse muziek. in het oosterse denken', schrijft Hosokawa, 'wordt de stem (d.w.z. de klank) geboren wanneer de geest zelf zich manifesteert in adem. De expressie van dit dynamische proces, het weerspiegelen van de klank van de geest in adem en stem, dat is voor mij als componist de ultieme uitdaging'
Het contrast met de muziek van Antonio Vivaldi kan nauwelijks groter zijn. De kloof in tijd, benadering en esthetiek is zo diep dat het misschien zinloos is naar diepere verbanden te zoeken. Waar Hosokawa een expressie van een buitenmuzikale adem nastreeft, verrast Vivaldi ons keer op keer door te spelen met de vorm van het barokconcert - en dan in meer dan vijfhonderd composities! Die variatie is vaak geïnspireerd door een muzikaal effect, een persoon of een verhaal, zoals in La notte, opbloeiend uit Hosokawa's nachtelijke beeldspraak als melodische en ritmische spiegel, of in La tempesta di mare, ingegeven door het tweede intermezzo, Das Meer vor dem Sturm. Soms is het 'programma' minder duidelijk, zoals in Il gardellino (met uitgeschreven vogelgezang) of in het vierde concerto, dat Schwarzer La festa heeft genoemd.