Iets over het heelal Een eerste verkenning van de wijde wereld boven on

Een woord vooraf - voor ouderen Kinderen hebben belangstelling voor sterren en sterrekunde, maar helaas kan niet iedere volwassene er goed over vertellen. Omdat er in het nederlandse taalgebied ook geen geschikt boekje voorhanden was, heeft de Onderwijscommissie van de Nederlandse Astronomenclub de astronoom en docent Albert Jansen gevraagd iets voor kinderen te schrijven. Het resultaat is dit kostelijke boekje. De schrijver heeft gebruik kunnen maken van zijn ervaring in gesprekken over sterrekunde met kinderen. Albert Jansen slaagt er zo in om aan te sluiten bij de belangstelling, de gedachtenwereld en het voorstellingsvermogen van kinderen in de leeftijdsgroep van negen tot twaalf jaar. Zijn taal is eenvoudig, direkt en boeiend op kinderen gericht en dus niet kinderachtig. De stripplaatjes van Govert Schilling verduidelijken en omspelen de tekst heel trefzeker. Tekst en illustraties vormen één geheel. Misschien geven de grapjes in het samenspel van tekst en illustraties U bij het doorblade- ren een weinig serieuze eerste indruk. De sterrekundige inhoud is evenwel geheel verant- woord, en de didaktische vormgeving zorgvuldig doordacht en origineel. Natuurlijk kan dit kleine boekje niet méér zijn dan een eerste verkenning, en de titel is dan ook heel bescheiden. De onderwerpen zijn zó gekozen dat de jonge lezer niet door een veelheid van feiten, moeilijke begrippen en grote getallen overstelpt wordt. Schrijver en tekenaar hebben alles in het werk gesteld om inzicht over te dragen, door de nadruk te leggen op de verhoudingen van afmetingen en afstanden, en op de betrekkelijkheid van aantallen en bewegingen. Zij stimuleren tot zelf waarnemen, en tot zelf nadenken over eigen waarnemingen en proefnemingen. Zo wekken zij het kind op om zich te verwonderen en na te denken over de wijde wereld boven ons. De vormende waarde van dit boekje reikt daardoor verder dan het overdragen van sterrekundige feiten: het maakt de sterrekunde tot een culturele activiteit die het kind kan meebeleven. Het boekje kan op verschillende manieren gebruikt worden: door kinderen tussen negen en twaalf jaar om zelf te lezen, of voor wat jongere kinderen om uit te vertellen. Het lijkt mij ook heel geschikt voor gebruik in de hoogste klassen van het basisonderwijs. Met dit boekje wil ik alle betrokkenen gelukwensen: de schrijver, de tekenaar en het meisje of de jongen voor wie u dit heeft aangeschaft. Een bijzonder compliment verdient de stichting De Koepel, die in 1982 bereid gevonden werd om dit boekje uit te geven toen bleek dat commerciële uitgeverijen het risico niet aandurfden. Maar inmiddels zijn er 18.000 exemplaren van dit boekje in handen van jonge mensen terecht- gekomen! Daarom is de verschijning van deze derde druk een feestelijke gebeurtenis voor de stichting De Koepel en voor allen die de verbreiding van sterrekundig inzicht belangrijk vinden. Prof. dr. C. Zwaan Sterrekundig Instituut van de Universiteit Utrecht 1