Japanse filosofie De denkweg van verfijning en verbinding

Drie tradities

In Japanse filosofie staan drie grote premoderne denktradities en hun interactie centraal : shinto- , boeddhisme en confucianisme. Shinto- leert je om je met het leven te verbinden en je geborgen te voelen in het hier-en-nu. Het boeddhisme wijst juist de weg van onthechting en acceptatie van de vergankelijkheid. Het confucianisme toont hoe je de staat harmonieus kunt ordenen en bovendien deugdzaam kunt besturen.

Kokoro

Voor klassieke Japanse denkers zijn deze intellectuele tradities geen gescheiden werelden, maar vullen ze elkaar aan. De drie stromingen vormen één denkweg waarmee de mens zijn leven kan verfijnen en zijn verbinding met de wereld kan verdiepen. Moderne Japanse filosofen lezen westerse filosofen, maar gaan net zo graag vanuit hun eigen denken met ons in gesprek. Zo bieden ze de mogelijkheid om onze levensweg te laten inspireren door hun Weg, die ontspringt in het menselijke hart: kokoro. Het dagelijks leven is het basale probleem en de ultieme sleutel tot alle kwesties. Dat is het zenstandpunt en, m

‘Het dagelijks leven is het basale probleem en de ultieme sleutel tot alle kwesties. Dat is het zenstandpunt en, meer in het algemeen, de kern van het boeddhistische standpunt. Mijn fundamentele bezigheid houdt in: dit standpunt filosofisch doordenken. Ik wil filosofie bedrijven zoals het dagelijks werk op het veld, waarbij je het onkruid verwijdert op de wijze van ‘de spade ter hand nemen terwijl je met lege handen blijft staan’. Nishitani Keiji ( 1900–1990 )

Zelfs als ‘vandaag’ verandert in ‘vroeger’ staar ik naar jou, o pruimenbloesem naast de dakranden. Jij zult mij nooit vergeten. Shinto- -priesteres Shikishi ( 1149–1201 )

Michel Dijkstra (1982) is docent en publicist op het gebied van oosterse filosofie en westerse mystiek. In 2019 verscheen In alle dingen heb ik rust gezocht, in 2021 gevolgd door Intimiteit en onthechting. Eerder publiceerde hij onder andere Zenboeddhisme (2010), Inleiding taoïstische filosofie (redactie, 2015) en Basisboek oosterse filosofie (2016). naast d

«In Intimiteit en onthechting voert filosoof Michel Dijkstra vier kunstenaars op bij wie kunst voortdurend uitdrukking geeft aan hun persoonlijke obsessies […] Fascinerend.» nrc ● ● ● ●

«Dijkstra vat de gemeenschappelijke levenskunst van Eckhart en Do - gen prachtig samen onder de noemer ‘bevrijdende intimiteit’. » Taede Smedes over In alle dingen heb ik rust gezocht in Nederlands Dagblad

«Een autonoom oeuvre.» Marjan Slob, Denker des Vaderlands 2023–2025