Laatste nacht

Prima

Geschreven bij Laatste nacht

Steven Goudswaard, de hoofdpersoon van Els Florijns roman 'Laatste nacht', heeft zijn vrouw voor haar sterven beloofd niet te zullen hertrouwen. Maar Steven heeft het daar erg moeilijk mee. Hij schrijft een brief aan zijn zoon. Die brief is als een rode draad door het boek heen opgenomen.

Het boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over het overlijden van Stevens vrouw Martha. Het tweede deel speelt jaren later. Steven is dan met zijn zoon Alex op vakantie. Hij hoopt op een beter contact met Alex, maar dat gaat niet zo eenvoudig.

Het boek is duidelijk geschreven door iemand met een christelijke levensovertuiging, maar dat ligt er ook weer niet duimendik bovenop. De hoofdpersoon die het duidelijkst christelijk in het leven staat, is niet Steven, maar een jonge buurvrouw die op een heel sympathieke manier met Steven en zijn twee kinderen omgaat. Het boek gaat over best ernstige levensvragen en -problemen, maar er worden geen simpele oplossingen gegeven. In die zin zet het boek echt tot nadenken aan. Toch leest het lekker weg: je hoeft niet door heel lange, ingewikkelde zinnen heen. Het is dus een heel toegankelijk, maar toch diepgaand boek.

Steven blijft berooid en met twee jonge kinderen achter na het overlijden van zijn vrouw Martha. In hun huwelijk speelde Martha een dominante rol, waar je je als lezer ongemakkelijk bij voelt en je vragen bij hebt. Na haar overlijden gaat haar erfenis niet naar haar man en kinderen, maar naar haar halfbroer. Steven kan niet anders dan verhuizen en vertrekt met zijn kinderen naar een dorpje op het platteland. Daar ontmoet hij Judith, die in alles de tegenpool is van Martha. Zij vertelt de kinderen van Steven uit de Bijbel en confronteert zo Steven met zijn eigen wortels. De kinderen van Steven zijn verknocht aan haar en ook Steven raakt onder haar invloed. Hij heeft echter een onverbreekbare belofte gedaan aan zijn eerste vrouw op haar sterfbed.
De rest van zijn leven heeft hij te maken met de gevolgen van deze belofte voor hemzelf en zijn kinderen. Steven raakt vervreemd van zichzelf, zijn omgeving en vooral van zijn oudste zoon Alex.
Wat overblijft is de ultieme poging van een vader om het hart van zijn zoon te bereiken met wie hij zich ondanks alles verbonden voelt. Het is de pijn in de relaties tussen mensen onderling in deze roman, die treffend is beschreven door de auteur. Je voelt de verscheurdheid in het gezin en in het hart van de vader, die niet bij machte is om zijn gevoelens uit te spreken naar zijn oudste zoon.
Wat overblijft is een diepe eenzaamheid voor vader en zoon, die uitloopt op een climax wanneer ze samen een trektocht maken door Engeland. "Niet alleen dood is desillusie, dacht hij. Leven ook." Het is een treffende opmerking van Steven wanneer hij jaren later een doos met papieren vindt van Martha waarin zij schrijft genoeg te hebben aan een huis, geld en kinderen.
In een brief aan zijn zoon schrijft hij tenslotte hoe hij tot zijn keuzes kwam. Aangrijpend om te lezen: "Er is niets dan leegte. … Wie niet gekend wordt, wordt ook niet vergeten. Ken je mij?" Wanneer hij de brief op de post heeft gegooid, beseft hij dat hij het adres is vergeten op de envelop.
Els Florijn heeft dit boek al in 2003 geschreven en het was haar debuutroman. Het motto voorin is van Blaise Pascal: "wij verlangen de waarheid, en vinden in onszelf slecht s onzekerheid." Je vindt dit thema door het hele boek terug. Steven wil graag weten hoe zijn zoon over hem denkt. Alex wil weten hoe zijn moeder was. Beiden zijn echter onzeker of zij wel de waarheid willen weten immers de waarheid kennen, maakt niet per definitie gelukkiger. Wel is er hoop op begrip en verbetering van de relatie tussen vader en zoon nadat beiden de waarheid kennen over het verleden.