Loopgravenhel(d)

Recensie Loopgravenhel(d)
Sandra J. Paul en Marc Geyens

In de maand November, een maand die in het teken staat van het herdenken van de Eerste Wereldoorlog, las ik Loopgravenhel(d). De herinnering aan deze zo belangrijke periode levend houden onder jongeren is niet eenvoudig. Dit boek helpt daarbij.

De slagvelden rond Ieper. Het is 1914. De Eerste Wereldoorlog begint. De broer van Victor moet vechten in de loopgraven. En dan wordt hijzelf ook naar het slagveld geroepen samen met zijn beste vriend. Hij is nog geen achttien jaar oud. Zijn leven verandert voorgoed. En dat van de generaties na hem ook.

Jaren later praat Lukas, een jongen van deze tijd, met zijn grootouders over de Eerste Wereldoorlog. Door de dagboeken van zijn overgrootvader Victor te lezen, maakt Lukas kennis met de verschrikkingen van deze periode. Via de ervaringen van Victor komt de lezer met Lukas op de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog terecht. Elk hoofdstuk begint met een gedicht, wat het geheel tot een bijzonder document maakt.

Door te kiezen voor de ik-vorm trekt Sandra J. Paul je het verhaal in, om je niet meer los te laten. Het verhaal begint iets voor de oorlog, waardoor je het uitbreken ervan ervaart alsof je erbij was en de impact op het gezin voelbaar is. De ervaringen van Victor aan het front komen op dezelfde indringende manier tot leven.

Dan komen we via de grootvader van Lukas in de Tweede Wereldoorlog terecht. De thematiek in dit deel over schuld en onschuld geeft het boek een extra dimensie. Niet alleen de oorlog zelf maar vooral ook de gevolgen die generaties lang voelbaar blijven, zijn prachtig in beeld gebracht.

“De wereld is voorgoed veranderd.”

Het boek wordt afgesloten met Ieperse impressies, een aantal gedichten van Marc Geyens. Ook hier worden de verschrikkingen van de oorlog voelbaar gemaakt.

“Er dwalen geesten
Over Vlaamse velden
Onrustig, de meesten
Van gesneuvelde helden”

Loopgravenhel(d) is een boek over de oorlog zoals je er niet veel vindt. Een verhaal dat beklijft, ook voor een nieuwe generatie voor wie de wereldoorlogen weer een stukje verder weg zijn. De gedichten geven er een extra dimensie aan. Een aanrader, voor iedereen, maar speciaal voor jongeren. Om niet te vergeten.

Het is vandaag exact 100 jaar geleden dat er een einde kwam aan de Groote Oorlog, ofwel de Eerste Wereldoorlog. Een oorlog waar wij in Nederland eigenlijk maar weinig van weten en weinig van horen. Ik ben wel geïnteresseerd in deze oorlog en vond het dus ook een eer dat ik dit boek mocht lezen.

De geschiedenis leert ons dat we niets leren uit de geschiedenis.

Deze quote, die ik hoorde tijdens een herdenking, vat de inhoud van het boek goed samen. Naast dat WO1 een rol speelt, komt ook WO2 prominent voorbij. Al ligt de grootste focus bij de zo belangrijke oorlog voor België.

De verhalen van Sandra worden afgewisseld met gedichten van Marc Geysens. Gedichten die goed bij het volgende hoofdstuk passen.

Hoofdpersoon in het boek is Victor een jonge Vlaamse jongen wiens leven verandert als zijn oudere broer naar het front gestuurd wordt. En helemaal als hij een aantal jaar later ook naar het front moet.

De verhalen zijn indrukwekkend en goed beschreven. Ik voelde de wanhoop, rook de vreselijke stank, zag de uitzichtloosheid.

Maar ook de invloed van de oorlog in de jaren daarna worden beschreven. De nachtmerries die onderdeel van het leven blijven. Maar ook het vechten voor rechtvaardigheid.

Ik vind het een indrukwekkend boek. En als je geïnteresseerd bent in oorlogsverhalen, en een keer iets anders wil lezen, dan zou ik dit boek zeker aanraden!

Mijn oordeel: Goed

Een heel bijzonder boek van Sandra J Paul. Loopgravenhel(d) is een samenwerking tussen Marc Geysens. Sandra verteld het verhaal van Victor een tiener die in de eerste wereldoorlog moet overleven in de loopgraven van België. Het verhaal wordt afgewisseld met de gedichten van Geysens. Ook is er een omlijstende verhaallijn waarin de achter, achterkleinkinderen en hoe zij het verhaal van Victor leren.

Met dit verhaal laat Sandra zien dat zij een geweldig verhaal op papier heeft gezet. Het verhaal weet je mee te nemen in de gruwelen van twee oorlogen door de ogen van 3 generaties. Kort op de hielen van haar meest persoonlijke verhaal Hart Slag komt een ander verhaal dat weet te roeren. Sandra J Paul is naar mijn mening de meest veelzijdige auteur van deze tijd. Loopgravenhel(d) is een absolute aanrader.

In dit boek kom je erachter hoe erg de eerste wereld oorlog was. Door het persoonlijke verhaal van Victor, kom je midden in deze oorlog terecht. Lucas is zeer geïnteresseerd in het verleden van zijn opa August. Zijn opa praat er niet vaak over. Maar op een dag wil zijn opa iemand van vroeger terug vinden. Hierbij geeft hij zijn kleinzoon een dagboek van zijn eigen vader (Victor). Zijn vader heeft gevochten in de eerste wereldoorlog. Zo volg je meerdere generaties uit deze familie op een bijzondere manier. August heeft ook een verleden (tweede wereldoorlog) en pas tegen het einde begint dat duidelijk te worden. Dit houdt de spanning er steeds in.

De Duitsers nemen steeds meer jongens mee in de eerste wereldoorlog ,waaronder ook Victor, die dan nog maar 17 jaar oud is, jongens die eigenlijk te jong zijn om in het leger te dienen. Maar ze hebben meer manschappen nodig. De meeste jongens sterven snel. Deze oorlog wordt vooral uitgevochten in de loopgraven. Victor maakt gruwelijke dingen mee, hij verliest vrienden en raakt zelfs gewond. Hij denkt dat hij de oorlog niet zal overleven. In deze hel ontmoet hij een bijzondere vrouw. Zij is het lichtpuntje in deze hel op aarde. Hij begint de moed steeds meer te verliezen. Hij is kanonnenvoer en deze oorlog lijkt eeuwig te duren.
Het is zeer persoonlijk papier gezet, dus het leest als een biografie. Het is spannend en raakt je in je hart. Je krijgt een band met Victor en je duimt voor een goede afloop.

Er staan ook aan het begin van elk hoofdstuk steeds gedichten. Deze zijn echt mooi en passen helemaal bij de sfeer die er op dat moment heerst, in het verhaal. Achterin staan nog meer gedichten. En ik vind ze echt mooi.
Het is ook nog eens heel leerzaam. Vlaanderen heeft zwaar geleden in de eerste wereldoorlog. Het leest vlot en is aangrijpend en spannend.

Bijzonder dichtbij kwam het omdat mijn opa de liefde van zijn leven ook in de oorlog heeft ontmoet. Maar zoals mijn opa altijd zei: de oorlog bracht ook mooie dingen voort. Zonder de oorlog waren wij misschien nooit geboren. En zo klopt het ook met loopgravenhel(d). Als je de oorlogsgeschiedenis van je familie kent, snap je nog meer hoe bijzonder het is, om in vrijheid te mogen leven.
Ik geef het 5*****

November is een maand waarin we de doden herdenken. Deze maand stond ook in het teken van de Eerste Wereldoorlog, het is exact 100 jaar geleden. Vooral in de Westhoek vonden vele herdenkingen plaats. Ook voor deze gedachtenis hebben beide auteurs hun creatieve brein gebundeld en hieruit is dit mooie boek ontstaan.
Dit is een verhaal van vier generaties van de familie Vermeersch. Het verhaal begint in het heden en de auteur neemt ons mee naar 1913 waar het leven van Victor wordt verteld. Vanuit Victor‘s perspectief wordt het verhaal van WOI verteld. Het blijft niet alleen bij WOI maar het relaas strekt zich ook uit tot WOII. Sandra J. Paul heeft dit bewust doorgetrokken omdat in WOII er andere dingen aan bod kwamen dan in De Grote Oorlog. Alhoewel dit verhaal fictief is, heeft zij veel informatie gevonden over waargebeurde feiten tijdens deze twee donkere periodes uit onze geschiedenis.
Dit verhaal is echt pakkend en de auteur schuwt niet om er harde feiten in te verwerken. Goed dat ze dit gedaan heeft zodat elke lezer zich bewust kan worden dat er in die periode geen menslievendheid bestond in de loopgraven. Het blijft maar duren, het is meedogenloos en wat voor nut heeft het eigenlijk? Het was een ware hel op aarde en dat heeft ze heel goed beschreven! Ik blijf het herhalen: boeken zoals deze zouden verplichte schoolkost moeten zijn. Jongeren moeten weten hoe gruwelijk de oorlog was en hoe hun voorouders gestreden hebben om ons een toekomst te bieden! Zulke dingen mogen nooit meer vergeten worden!
Dit boek bestaat uit twaalf hoofdstukken en bij elk hoofdstuk is er een gedicht vooraf geschreven door Marc Geyens. Elk gedicht weerspiegelt het tijdsbeeld waarin het hoofdstuk zich afspeelt. In totaal staan er 39 gedichten in, die een voor een pakkend en prachtig zijn. Na zijn laatste bezoek aan Ieper heeft de auteur al zijn gedachten op papier gezet wat resulteert in deze aangrijpende gedichten. Ik heb twee gedichten in mijn recensie verwerkt die sprekend zijn voor dit boek.
Wat tof om te lezen was, was ook de regio waar de familie Vermeersch woonde. Ik ben namelijk een streekgenoot van Sandra en voor mij was het dan ook boeiend om te lezen wat er zich allemaal heeft afgespeeld. Boeken zoals deze blijven heftig maar ook dit verhaal heb ik in een ruk uitgelezen. Het is ook voor alle leeftijden geschikt en een mustread omdat het zo’n sterk verhaal is. Samengevat is het een ijzingwekkend verhaal dat gepaard gaat met ontroerende gedichten. 5 sterren!

5 sterren omdat het een aanrader is voor alle leeftijden, omdat ik het belangrijk vind om stil te staan bij de verhalen achter de wereldoorlogen en de impact die nog doorklinkt in de generaties. Met dit boek hebben de schrijvers een mooi eigentijds verhaal geschreven, waarin de twee wereldoorlogen verweven worden. In het begin dacht ik dat het een boek voor tieners was, omdat het begint in de tegenwoordige tijd vanuit de tiener Lukas die in gesprek met zijn 89-jarige opa raakt omdat hij iemand online wil opzoeken. Van daaruit komt Lukas het verhaal van zijn overgrootvader Victor te weten. Victor beschrijft in meer volwassen taal zijn leven als zoon van een herenboer, het verloop van de oorlog in het dorp en uiteindelijk zijn leven in de loopgraven in de omgeving van Ieper tijdens WO I. Dit is indringend om te lezen omdat ook de impact in het latere leven van Victor en zijn gezin duidelijk wordt. Wat een hel en wat een held. Tijdens WO II wordt het verhaal van opa August duidelijk. Opa is op zoek naar een jeugdvriend die hij sinds de oorlog niet meer heeft gezien. Het verzet en verraad komen aan bod. Prachtig om te lezen! Een aanrader voor iedereen die de oorlogen niet wil vergeten. Duidelijk is dat beide schrijvers zich goed verdiept hebben in het verloop van de Grote Oorlog in het gebied waar zij zelf wonen. De verhalen worden afgewisseld met gedichten en een inleiding waaruit blijkt hoe belangrijk zij het vinden dat de zin en onzin van oorlog ook nu in gedachten blijft. De Ieperse impressie, de gedichten over de onbekende soldaat en de Menenpoort waren voor mij, als bezoeker van Ieper heel herkenbaar. Prachtig en indringend! Dit boek blijft hangen.

Met dank aan #SandraJ.Paul en #UitgeverijHetPunt voor het mogen lezen van dit boek!