MACHT VAN HET LIJDEN

Een jarenlang eenzaam opgesloten gevangene in het Leeuwarder tuchtghuis had twee duiven, die door een kapot raampje in- en uitvlogen. In Groningen raakte een gevangene zo gehecht aan een paar vliegen in zijn cel dat hij verstijfde van schrik toen een bezoeker ze argeloos van zich afsloeg. Het zijn passages als deze die De macht van het lijden - Twee eeuwen gevangenisstraf in Nederland levendig maken als een roman en de lezer weten te betrekken bij het gevangenisleven en de publieke discussie over misdaad en straf. In de loop van dit boek groeien gevangenen langzaam uit van machteloze gekerkerden tot mondige gedetineerden met rechten. De lezer raakt even nieuwsgierig naar de psychische effecten van jarenlange eenzame opsluiting of de afschaffing van lijfstraffen als de deskundigen en politici die er decennia lang felle discussies over voerden. En aan het slot zit de lezer net zo klem tussen begrip voor gevangenen en medelijden met slachtoffers van criminaliteit als de gevangenishervormersRecensie(s) :Boeiend schetst auteur de veranderingen van de gevangenisstraf en het gevangenisleven vanaf het eind van de 18de eeuw. Officieel werd de openbare lijfstraf in 1854 afgeschaft. Opsluiting kwam er voor in de plaats. Schrijver tekent een aangrijpend beeld van de ellende die er in de gevangenissen heerste. Op grond van ontwikkelingen rond menswetenschappen en de ideeën dat een misdadiger tot zedelijke verbetering diende te komen, meende men rond 1900 dat eenzame opsluiting een heilzame werking zou hebben en ging men dan ook over de tot bouw van cellulaire gevangenissen. Dat eenzame opsluiting de gevangenen ten onder liet gaan aan angsten, depressies of krankzinnigheid werd toen niet gezien. Met gebruikmaking van authentieke geschriften laat Franke ons door de ogen van de toenmalige gevangenisinspecteurs zien welke ellende deze eenzame opsluiting veroorzaakte. Hij volstaat niet met het beschrijven van veranderingen binnen de gevangenissen, maar illustreert het geheel door ook het politiek krakeel hieromtrent weer te geven. De politiek en de steeds veranderende opvattingen over bedoeling en zin van vrijheidsstraf hebben het gevangeniswezen gebracht tot wat het nu is. Een prachtig boek, bijna een roman.