OK Computer OKNOTOK 1997 2017

Deze gitaargroep uit Oxford, die zonder
noemenswaardige hype of image (Yorke is mede door een verlamd ooglid de enige met een
zekere uitstraling) de wereld verovert, begint haar zegetocht in '84 als de schoolband December
Friday. Thom en Ed nemen het initiatief, Colin, Phil en Jon komen er iets later bij. De groep speelt
in die tijd gladde pop en heeft zelfs nog enige tijd een blazerssectie. Als de bandleden in '87 aan
verschillende universiteiten gaan studeren, valt de groep uit elkaar. Als iedereen in '91 met een
bul op zak weer in Oxford terugkeert, besluit men weer samen te gaan spelen. Radiohead (de
naam komt van het gelijknamige Talking Heads-nummer op True Stories; zie Talking Heads) kent
een droomstart. Twee maanden na het eerste optreden, in juli '91, biedt Parlophone de band al
een platencontract aan. Op Pablo Honey vindt de groep een goede balans tussen bleekneuzige
indie-pop en exorcistische alternatieve rock, met de misantropische teksten en melancholieke
stem van Yorke als handelsmerk. De kritieken zijn weliswaar positief maar de groep maakt, wegens
'te weinig modieus' nauwelijks indruk op de Britse muziekpers. De singles Anyone Can Play Guitar
en Pop Is Dead zorgen in het thuisland voor bescheiden hitnoteringen. Als men echter in de
Verenigde Staten op tournee gaat, wordt Creep er zowaar een grote hit. De rest van de wereld
volgt in de zomer van '93 in hoog tempo: van Engeland en Nederland tot Japan en Libanon komt
Creep in de hitparades terecht. Het vele toeren en de druk die het succes met zich meebrengt,
hebben echter een flinke weerslag op de groep. De opnamen voor de opvolger verlopen zo
moeizaam dat men ze staakt. Een kwestie van faalangst en te lang in elkaars gezelschap te zijn
geweest, zo concludeert men later. Om niet meteen in de vergetelheid te geraken, brengt de
groep als tussendoortje de mini-CD My Iron Lung uit, een verzameling b-kantjes en live-opnamen.
Deze actie zorgt voor de benodigde lucht. Na een geslaagde tournee door Europa, Japan en
Australië heeft een tweede poging onder leiding van Stone Roses-producer John Leckie meer
succes. The Bends toont aan dat Radiohead geen 'one hit wonder' is: het licht nerveuze
stemgeluid van Yorke roept prettige herinnering op aan Bono en de muzikanten zijn geëvolueerd
tot een volwassen rockgroep, die even makkelijk met snoeiharde noise aan komt zetten als met
een subtiele ballads. De singles High And Dry, Planet Telex, Fake Plastic Trees, Just en Street Spirit
worden allemaal hits, de laatste ook in Nederland, en het album haalt in het Verenigd Koninkrijk
platina. Tournees met R.E.M., Alanis Morissette en Soul Asylum bezorgen de groep de reputatie
van 'het ideale voorprogramma'. September '95 draagt de groep het nummer Lucky aan voor het
charitatieve Help-album, dat ook verschijnt als openingsnummer van de gelijknamige Ep. In het
voorjaar van '96 huurt Radiohead (in navolging van The Cure en Johnny Cash) de villa van actrice
Jane Seymour bij Bath en installeert er een zojuist aangeschafte mobiele studio. De rustieke
omgeving inspireert de groep tot Ok Computer, een bijna sacraal album dat de hooggespannen
verwachtingen meer dan waarmaakt. De band weet de ambitie van de progressive rock, de
desolaatheid van de new wave, de experimenteerzucht van de krautrock en de songkwaliteiten
van The Beatles in een jaren-negentiggeluid te verenigen. In zijn teksten lijkt Yorke immer op zoek
naar puurheid en vrijheid, al wordt dat vaak in nogal merkwaardige surrealistische termen vervat.
Ok Computer brengt bij pers en publiek een golf van enthousiasme teweeg. Ook in Nederland is
het binnen korte tijd goed voor goud. Typische albumtracks als Paranoid Android en Karma Police
halen (de onderste regionen van) de hitparade, wat vooral is te verklaren door het feit dat ze
vergezeld gaan van extra tracks die niet op het album staan. Op het plaatsucces volgt een
hectische wereldtournee, waarvan de begin '99 verschijnende video Meeting People Is Easy een
aardige indruk geeft. De film van Grant Gee geeft een ontluisterend kijkje in de wereld waarin
Radiohead leeft: onophoudelijk wordt de band achtervolgd door platenbonzen, fans, fotografen
en vooral journalisten. In '99 trekt Radiohead zich dan ook grotendeels terug in Frankrijk waar de
band voorzichtig aan de opvolger van Ok Computer werkt. Slechts sporadisch wordt er iets van de
groep vernomen, bijvoorbeeld als de band optreedt tijdens benefietconcerten ten bate van War
Child of Amnesty International, of als bekend wordt dat men werkt aan de muziek voor een
nieuwe BBC-tv-serie, Eureka Street. In het kader van het Tibetan Freedom Concert doen Yorke en
gitarist Jonny Greenwood in juni '99 een akoestisch optreden in de Amsterdamse Rai. Het is één
van de spaarzame hoogtepunten van een half geslaagd evenement. Langzaam maar zeker wordt
duidelijk dat Radiohead drastische veranderingen heeft doorgevoerd. Uitputtende tournees en
promotieactiviteiten zijn verleden tijd en ook wat muziek betreft, willen Yorke en co een andere
koers varen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Het opnameproces van Kid A verloopt uiterst
moeizaam en brengt de groep in '99 aan de rand van de afgrond. Yorke twijfelt openlijk aan het
voortbestaan van Radiohead, terwijl de release van het nieuwe album keer op keer wordt
uitgesteld. Als Kid A in het najaar van '00 uiteindelijk het licht ziet, zijn de reacties verdeeld. Het
experimentele, vrijwel gitaarloze en grotendeels met knip- en plakwerk (ProTools) tot stand
gekomen album levert de band zowel lof (gedurfd, briljant meesterwerk) als kritiek (moeilijke,
experimentele draak) op. Controversieel of niet, het grote publiek sluit ook de nieuwe, door
Aphex Twin, Autechre en Can beïnvloede Radiohead liefdevol in de armen. In de Verenigde Staten
is Kid A een onverwacht groot succes en de bijbehorende tent-tournee, die de band onder meer
naar Nijmegen brengt, toont een zeer gedreven, herboren groep die, of ze het nu wil of niet, nog
altijd een megastatus heeft. Niet lang daarna wordt de komst van Amnesiac aangekondigd. Van de
opnamesessies van Kid A blijken genoeg goede songs over te zijn gebleven om een tweede
release binnen negen maanden te rechtvaardigen. Amnesiac verschijnt in juni '01, de dag dat
Radiohead Pinkpop afsluit, en ligt - enkele nuanceverschillen daargelaten - in het verlengde van
zijn voorganger. In de zomer van '01 toert Radiohead met de Beta Band door de Verenigde Staten
en wordt Amnesiac genomineerd voor de prestigieuze Mercury Award. Na de laatste
toerverplichtingen neemt de band een half jaartje vrijaf. Yorke trekt zich met familie - vriendin
Rachel en zoontje Noah - terug op het platteland waar hij vooral naar de radio luistert en teksten
schrijft. Die vinden we terug op Hail To The Thief dat in juni '03 uitkomt. Grote consternatie
ontstaat al een half jaar eerder als blijkt dat nog niet uitgewerkte opnames zijn gestolen en op
Internet worden gezet. Hoe ironisch met het oog op de albumtitel. Maar Hail To The Thief slaat niet
op het jatten van opnames of de 'gestolen' verkiezingzege van Bush, maar verwijst naar de
typisch Amerikaanse mentaliteit die ontstaan is vanuit domheid en egocentrisme. De post-11
september-wereld die Yorke tijdens zijn retraite via de radio leert kennen, heeft hem verontrust.
Hij voorziet duistere tijden, een toekomstbeeld dat tekstueel regelmatig terugkeert. Muzikaal
gezien wordt enigszins afstand genomen van Kid A en Amnesiac. Het in zeven weken in Los
Angeles opgenomen Hail To The Thief vormt volgens Yorke qua muziek een mooie hybride tussen
de oude en nieuwe Radiohead: organisch, poppy, maar ook elektronisch. Het is wat hem betreft
ook meteen de laatste keer dat de band in het verleden duikt. Het enige toekomstperspectief
waar hij vrede mee heeft, is er één waarin Radiohead weer volstrekt onherkenbaar zal zijn. De
periode na de release en bijbehorende toerverplichtingen van Hail To The Thief - die de band
onder meer naar het Gelredome brengt - wordt vooral gekenmerkt door relatieve rust in het
Radiohead-kamp. Wel verschijnt in '04 nog de b-kantjesverzamelaar Com Lag - 2Plus2Isfive die
alleen in Japan en via Internet te koop is. Met de release van die plaat loopt meteen het contract
met platenlabel Parlophone af en is de band vrij om te doen wat ze wil. Radiohead treedt in '04
vooral aan de andere kant van de wereld op (Japan, Australië, Coachella Festival) en werkt in de
tussentijd zonder druk in de studio aan een nieuwe plaat. Greenwood wordt benaderd door de
Bbc Concert Orchestra om klassieke werken te componeren, terwijl de band een Ivor Novello
Award krijgt in de categorie International Achievement. De politieke betrokkenheid van Yorke
komt in najaar '04 weer eens aan de oppervlakte als hij een protestbijeenkomst leidt tegen het
Star Wars-programma van Bush. Dezelfde tijd wordt via de Radiohead-website The Most Gigantic
Lying Mouth Of All Time aangeboden, een 110 minuten durende Dvd met muziek van Hail To The
Thief en onuitgebracht materiaal. Het grootste gedeelte van de Dvd wordt evenwel gevuld met 24
korte films die eerder via Radiohead Tv werden uitgezonden. Twee nieuwe Radiohead-songs zijn
begin '05 te horen als Greenwood en Yorke samen met de London Sinfonietta optreden tijdens
het klassieke London Ether Festival. Ook later, tijdens een demonstratie bij Westminster tegen
oneerlijke handelswetten met betrekking tot derde wereldlanden is Yorke van de partij en speelt
hij nieuw materiaal. Of het niet genoeg is, wordt de Radiohead-zanger ook een van de
ambassadeurs die campagne voert tegen wereldwijde klimaatveranderingen en opwarming van
de aarde. In de zomer van '05 treedt Yorke voor het eerst in de openbaarheid over het nieuwe
Radiohead-album. Het opnameproces is volgens hem vergelijkbaar met dat van Kid A. De plaat
staat voor '06 gepland.

Bron: OOR Popencyclopedie