Pastoraat met raad en daad

INLEIDING

Het is moeilijk te zeggen over welk onderdeel van de theologie het meest gepubliceerd wordt: elk vakgebied kent zijn eigen auteurs en trekt steeds nieuwe schrijvers aan. In voorgaande rectorale oraties heb ik verslag gedaan van discussies en publikaties op terreinen die tot mijn leeropdracht behoren. Tot heden heb ik nog niet gesproken over de zielzorg, ofwel de poimeniek. Bij wijze van aanloop tot het onderwerp van deze rede noem ik enkele publikaties op dit terrein. Ik zal tegelijk trachten de strekking ervan te schetsen. Daar is de bundel Jezus ter sprake. Op zoek naar de plaats van Jezus Christus in pastorale praktijk en pastorale psychologie. Het boek doet onder andere verslag van een onderzoek onder pastores. Hun is gevraagd te vertellen hoe zij Jezus ter sprake brengen in hun pastorale gesprekken. Niet minder dan 22 pastores, waaronder ook een christelijke gereformeerde ziekenhuispastor, hebben aan dit onderzoek meegedaan. Als resultaat van de enquête treffen we de volgende conclusies aan. 1. In iets meer dan 75 % van het ons ter beschikking staande materiaal wordt niet over Jezus gesproken. 2. Er bestaat nogal wat aarzeling ten aanzien van de goddelijkheid van Jezus, de maagdelijke geboorte en de opstanding. 3. Het is opmerkelijk dat de woorden van Jezus zoveel aandacht krijgen en Zijn daden minder (158). Er is ook gevraagd naar 'de betekenis van Jezus Christus voor de pastor zelf, voor zijn/haar motivatie'. Er is aandacht gevraagd voor 'de relatie van Jezus Christus en de intentie, doelen en werkwijzen van het pastorale gesprek'. Het boek besluit met 10 richtlijnen voor het pastoraat. Twee daarvan wil ik citeren: 'Het verdient aanbeveling goed te luisteren naar de wijze waarop over Jezus gesproken wordt. Hoe groot is de dwangmatigheid? Is het zo dat Jezus onvermijdelijk steeds weer opnieuw ter sprake gebracht móet worden? Hoe groot is de onechtheid? Wordt er gesproken in een overdreven taal?' 'Pastores houden zich aan een goede pastorale regel als ze hun gesprekspartner in hun geloof en geloofsuitingen, ook ten aanzien van Jezus Christus, tot het uiterste proberen te verstaan en te respecteren. Soms echter kan het zinnig zijn dat pastores een poging doen om mensen te bevrijden van geloofsvoorstellingen die drukkend, "ongezond- of illusoir zijn' (201v.).