Ornament Of The World How Muslims, Jews, and Christians Created a Culture of Tolerance in Medieval Spain

Maria Rosa Menocal onttrekt in het boek ‘The Ornament of the World. How Muslims, Jews, and Christians Created a Culture of Tolerance in Medieval Spain’ een vaak vergeten periode in zuidelijke Spanje, Andalusië, aan de vergetelheid. De periode waarin christenen, joden en moslims met elkaar samenleefden. In ‘de parel van de wereld’ een beschaving tot stand brengend die eeuwen voor lag op de ‘achterlijke’ rest van West-Europa.

Maria Rosa Menocal werd in 1953 op Cuba geboren. Zij studeerde middeleeuwse cultuur en historie en ze doceerde aan de universiteit van Pennsylvania. Daarna werd ze hoogleraar aan de Yale Universiteit. Ze overleed op 15 oktober 2012 op veel te jeugdige leeftijd aan kanker.

Maria Rosa Menocal beschrijft op een prachtige manier de bloeiperiode vanaf de komst in Cordoba van Abd al-Rahman in 755. Abd al-Rahman -wiens moeder van Berber afkomst was- was de enige overlevende van het hof van de Ummayaden bij de slachting die gepaard ging met de machtsovername door de Abbasiden. Hij vestigde zich in een gebied waar zich vanaf 711 al veel Berbers hadden gevestigd en hij verwierf daar direct veel steun.

In Cordoba kwam, in navolging van wat er in de hoofdstad Bagdad onder de Abbasiden gebeurde, de vertaalbeweging tot stand. Griekse filosofische werken werden in het Arabisch vertaald. Aan het begin van de tiende eeuw was Cordoba een verbazingwekkende stad. Negen honderd baden en duizenden winkels, honderden moskeeën, stromend water vanaf aquaducten en geplaveide wegen waren er te vinden. De intellectuele weelde maakte Cordoba tot de ‘parel van de wereld’. De bibliotheek van de kalief bevatte zo’n 400.000 boekwerken. Vergelijk hiermee het aantal in de grootste bibliotheek van christelijk Europa in die tijd -zo’n 400 manuscripten- en het verschil is duidelijk.

Maria Rosa Menocal beschrijft een en ander op een boeiende, overtuigende manier. Zij is trouwens niet degene die de uitdrukking ‘de parel van de wereld’ bedacht heeft. Die term is afkomstig van Hroswitha. Die leefde ongeveer 1000 na Chr. in een klooster in Duitsland en was op de hoogte van de situatie in Andalusië door de bezoeken van de aartsbisschop uit dat gebied.

In een interview zegt Maria Rosa Menocal dat ze het boek geschreven heeft omdat ze gefascineerd is door de veelsoortige, innovatieve cultuur van Andalusië. En door de verkeerde voorstelling van de middeleeuwse periode. De middeleeuwse cultuur omvat óók de studie van de Griekse filosofie, verricht namelijk door moslims, christenen en joden in Andalusië duizend jaar geleden. De niet duistere, maar juist verlichte periode van de middeleeuwen in Andalusië wordt door Maria Rosa Menocal op een voortreffelijke manier beschreven.