Trein naar Pakistan

Geschreven bij Trein naar Pakistan

Toen de Britten Brits-India in de nacht van 14 op 15 augustus 1947 de onafhankelijk teruggeven heeft de blijdschap niet lang geduurd. Vrijwel direct volgde daarop, vanwege religieuze redenen, de Partition; de verdeling van Brits-India in het hindoeïstische India - waar ook de sikhs naartoe moesten - en het islamitische Pakistan. Deze zeer onrustige periode van etnische oorlogvoering tussen moslims en hindoes ging gepaard met gruwelijke lynchpartijen. Religies die tot die tijd in vrede met en naast elkaar hebben geleefd, stonden elkaar ineens naar het leven.
Ongeveer 14 miljoen mensen gingen gedwongen op de vlucht en passeerden de grens India-Pakistan, op weg naar het land dat bij hun religie paste, in de hoop daar veiligheid te vinden tussen mensen die dezelfde religie hadden. Wie ervoor koos om te blijven liep onherroepelijk de kans om vermoord te worden. Naar schatting hebben ongeveer 1 miljoen mensen het leven gelaten.

Khushwant Singh schreef dit boek in 1956 en het werd pas in 2016 vertaald naar het Nederlands. Dat Schwob dit boek heeft opgenomen in hun Schwoblijst is niet verwonderlijk. In het voorwoord schrijft Naema Tahir al dat het hier gaat om grote literatuur, wereldliteratuur. Singh heeft zijn eigen ervaringen in zijn boek verwerkt. De gruweldaden die uit religieus oogpunt gepleegd zijn, hebben zijn afkeer er mede door veroorzaakt. Een van zijn gevleugelde uitspraken: 'In mijn persoonlijke religie is er geen God!'
Centraal in dit boek staat Mano Majra, een fictief, rustig en vredelievend boerendorp op de grens Pakistan-India. Het treinstation is een belangrijke plaats om samen te komen en het maakt het mogelijk om anderen te spreken. Rondom het station zijn veel winkels en zodoende zijn er dus altijd mensen op de been.
De dienstregeling van de komende en vertrekkende trein geeft de dorpsbewoners aan dat het tijd is voor hun diverse bezigheden, zoals eten, siësta, nachtrust en opstaan. Van oudsher leven de bewoners er vredelievend met elkaar.
Totdat er een moord wordt gepleegd door een groep rovers en Juggut (Jugga) Singh dit op zijn bordje krijgt. Hij is een sikh, al eerder een aantal maal voor kleine vergrijpen opgepakt en hij kan niet vertellen waar hij was, omdat hij een heimelijk afspraakje had met Nooran, een moslima. Jugga wordt gearresteerd en gevangen gezet samen met Iqbal, een sociaal werker en communist, die net met de trein in Mano Majra was aangekomen toen de moord werd gepleegd.
In september gaat de dienstregeling op de schop en de dorpsbewoners raken danig de kluts kwijt. Wanneer is het tijd op te gaan slapen, om op te staan en wanneer moeten ze honger krijgen?
De volgende trein ligt vol vermoorde hindoes en de lijken worden gecremeerd. Het dorp valt stil en men is zich pijnlijk bewust van de dreiging. De angst voor anderen is groot, ook voor diegenen die ze eerst tot hun vrienden rekenden. Dit heeft tot gevolg dat de moslims uit Mano Majra door de hindoes worden verbannen en in kampen worden ondergebracht, met als ultieme wraak enkele reis Pakistan.
Wanneer de moessontijd aanbreekt, blijft de rivier maar stijgen en vormt een groot gevaar voor het dorp. Er drijven lijken in de stroom, niet verdronken, maar gruwelijk verminkt.
Dan bereikt hen het bericht dat er weer een trein aankomt, nu met moslimvluchtelingen en worden de dorpsbewoners opgehitst om wraak te nemen. Hun geloof in de goedheid van de mens houdt hen eerst nog tegen, maar al snel is er een groep die zich aansluit.
Het grijpt je bij de strot, weer eens te beseffen dat mensen in staat zijn tot dergelijke gruweldaden en dan zelfs hun vrienden niet ontzien, alleen maar omdat ze een andere religie hebben. Het is Khushwant Singh gelukt om deze schokkende, aangrijpende geschiedenis op een zeer soepele wijze te beschrijven. Het resultaat van deze periode was bloedig, maar desondanks is het een prachtig boek. De auteur weet de mores en tradities in het leven van de bevolking heel precies te beschrijven. Een must-read!!!

Te vaak ligt de focus bij literaire geschiedenis op Oost Europa of het Midden Oosten, we kennen wel de hoofdlijnen van de geschiedenis van de dekolonisatie op het Brits-Indische schiereiland. Maar wat zich voltrok tussen de etnisch-religieuze groepen en wat het betekende voor gemeenschappen en individuen komt indringend tot leven in deze literaire verbeelding met echte complexe personages en een ironisch inzicht in de Indiase subculturen. Een klein nadeel is dat de vele Indiase frasen en uitdrukkingen door de vertaler niet in een woordenlijst of notenapparaat zijn opgenomen en dus niet kunnen worden opgezocht, hoewel de betekenis op den duur wel duidelijk wordt.
Lezen!

Geweldig stuk geschiedenis,en erg actueel op dit moment

Geschreven bij Trein naar Pakistan

Het boek schetst een indringend beeld van de partition in India in 1947.

Geschreven bij Trein naar Pakistan

Twee pluspunten: goede kwaliteit en voordelige koop.

Geschreven bij Trein naar Pakistan

Hoe goede vrienden door oorlog elkaar kwijt kunnen raken. Beschrijft het drama van India/Pakistan na de tweede Wereldoorlog vanuit een dorp.