Unk Zet De Waarheid Op Zyn Kop lachen met Zen

Donald Gilbert, bekend zenmeester In de Verenigde Staten, wil ons door de integratie van humor, commentaar en kunst verder laten kijken dan we gewoonlijk geneigd zijn te doen.

Onder de oppervlakte van dit lichtvoetige en humorvolle boek kun je een diepere waarheid vinden. Het boek wil je met een lach en een grap tot kennis en gevoelens voeren die zich, als de tijd ervoor ‚ gekomen is, voor je openen als bloemen in je tuin.

De hoofdpersoon Unk is voortdurend op zoek naar hetgeen hij al heeft. Hij maakt veel fouten, maar geeft het niet op. Woef wijst hem de weg, de vos bedriegt hem en Pepito ondersteunt hem met zijn vriendschap door dik en dun.

In het laatste hoofdstuk ontwaakt Unk. Eindelijk wil hij de berg beklimmen, d.w.z. de taken van het gewone leven aanvaarden.

Wat is Zen? Zen is de realisatie van de absolute werkelijkheid. Het is leven, de bron. Jij bent Zen, maar niet de persoonlijke ij’ als bedacht door het gewone denken.

De geschiedenis vertelt ons dat het Zen-boeddhisme van India naar China werd gebracht door een monnik die Bodhidharma heette. Dat gebeurde rond 570 v.C. Het kwam voort uit het Mahayana-boeddhisme en werd bekend in China onder de naam Ch'an. Later verspreidde Ch'an zich tot in Korea waar het Sön genoemd werd. Tenslotte bereikte het Japan waar men het Zen noemde.

Hoewel Zen, Ch'an of Sön geen leerstellingen kent die exclusief zijn of verschillend zijn van die van de traditionele boeddhistische scholen van voor Bodhidharma, is er toch een eigen wijze van beoefening. De methodes van Zen waren en zijn op z'n minst ongebruikelijk. Ze zitten vol onbegrijpelijke beweringen, verbazingwekkende benaderingen, en sommige methodes zijn ronduit verwarrend.

Na de negende eeuw namen verschillende scholen langzamerhand de methodes van Zen over in de kunstuitingen en in het dagelijkse leven. De leringen en methodes van Zen drongen door in schilderkunst, literatuur, calligrafie, bloem| schikken, de thee-ceremonie, de gevechtskunsten en boogschieten, om slechts enkele gebieden te noemen.

Er zijn tegenwoordig vele boeken beschikbaar met vertalingen van eeuwenoude mondo'’s (gesprekken) tussen mon

niken en zenmeesters. De verhalen daarover schilderen monniken die vragen over Zen stellen die eenvoudig en begrijpelijk lijken. Maar de antwoorden die zij ontvingen van de zenmeesters waren vaak niet ter zake doende, onlogisch en verwarrend. Men dient te bedenken dat de meesters probeerden de vraagstellers zover te krijgen dat ze hun ‘gewoontedenken’, de logische manier om problemen op te lossen, zouden laten schieten. Daardoor zouden de monniken kunnen ontwaken tot een gebied voorbij de beperkingen van het normale intellect.

Om de keten van logische redeneringen te doorbreken gaven de zenmeesters hun leerlingen vaak een koan op, een vraag die niet op een logische wijze beantwoord kan worden en toch om een ‘antwoord’ vroeg. Een van de oudste en meest geëerbiedigde koans was de vraag: “Wat is de betekenis vande komst van Bodhidharma naar het Westen? Het antwoord van meester Tung Shan daarop was: ‘Dat zal ik je vertellen wanneer de rivier bergopwaarts stroomt’. Deze reactie confronteert de vraagsteller meteen met zichzelf.

Waarom lijkt Zen zo ongrijpbaar? Misschien omdat het geen filosofie te onderwijzen heeft en omdat het vol tegenstellingen schijnt. Zen biedt geen methodes om de wereld te ontvluchten of te ontkennen; het is geen techniek om weerstand te bieden tegen de stroom van het leven. Het is eerder een manier om het leven te leren kennen en er in mee te bewegen — om te handelen volgens de omstandigheden en lessen die het leven zelf verschaft.

Zen is een weg van moed en vertrouwen: de moed om onder ogen te zien en te zijn wat men in de volste betekenis is, en het vertrouwen dat er een meeromvattend weten aanwezig is wanneer men poogt om de beweging van de wereld te stoppen.

De wereld is vol verandering en die verandering is haar perfectie. We kunnen de verandering niet beetpakken en er ons aan vastklemmen (zoals Unk in dit boek probeert). Want geen enkel ‘ding’ is absoluut perfect. Als dat zo was, dan was het dood, zonder verandering. De dood is een vorm van verandering waardoor een ding uiteenvalt. Dit uiteenvallen kan worden gezien als een manier om de grondstoffen te herordenen voor het creëren van nieuwe vormen.

Als men besluit om ‘aan Zen te gaan doen’ dient men wel te bedenken dat dat niet te vergelijken valt met het beklimmen van een klein heuveltje, maar van een formidabele berg. Het kan nuttig zijn om boeken te lezen, maar de praktische beoefening van Zen is van primair belang. Je hebt alleen kookboeken nodig als je van plan bent vaak in de keuken te verblijven. Ofschoon Zen iemand een vlot en een roeispaan kan bieden, moet men de stroomversnellingen nemen op eigen kracht.

Aangezien mensen verschillen in hun aanleg, vaardigheid en mate van kennis, moet de zenmeester aanwijzingen geven die passen bij de leerling. We kunnen daarom begrijpen dat, terwijl de leer van het ene land naar het andere ging, de beoefening van Zen zich aanpaste aan de culturele structuur van het gastland. Die culturele aanpassingen waren nodig om een aanvaardbare uitnodiging tot deelname te kunnen bieden.

Zo moet, hedentendage, Zen (d.w.z. de leer en de methodes van Zen) verfijnd worden ter aanpassing aan de eisen van de twintigste eeuw, als Zen in het Westen levend wil blijven. Daarom is voor de presentatie van Zen in het Westen begrip nodig van het wereldbeeld dat in het Westen bestaat. Een “Westerse Zen kan niet ontstaan uit een poging aan het Westen maatstaven uit een andere cultuur op te leggen, maar

wel uit een wijze van communiceren die vertrouwd is. Toch dient men te beseffen dat Zen voorbij de grenzen van

De wereld is vol verandering en die verandering is haar perfectie. We kunnen de verandering niet beetpakken en er ons aan vastklemmen (zoals Unk in dit boek probeert). Want geen enkel ‘ding’ is absoluut perfect. Als dat zo was, dan was het dood, zonder verandering. De dood is een vorm van verandering waardoor een ding uiteenvalt. Dit uiteenvallen kan worden gezien als een manier om de grondstoffen te herordenen voor het creëren van nieuwe vormen.

Als men besluit om ‘aan Zen te gaan doen’ dient men wel te bedenken dat dat niet te vergelijken valt met het beklimmen van een klein heuveltje, maar van een formidabele berg. Het kan nuttig zijn om boeken te lezen, maar de praktische beoefening van Zen is van primair belang. Je hebt alleen kookboeken nodig als je van plan bent vaak in de keuken te verblijven. Ofschoon Zen iemand een vlot en een roeispaan kan bieden, moet men de stroomversnellingen nemen op eigen kracht.

Aangezien mensen verschillen in hun aanleg, vaardigheid en mate van kennis, moet de zenmeester aanwijzingen geven die passen bij de leerling. We kunnen daarom begrijpen dat, terwijl de leer van het ene land naar het andere ging, de beoefening van Zen zich aanpaste aan de culturele structuur van het gastland. Die culturele aanpassingen waren nodig om een aanvaardbare uitnodiging tot deelname te kunnen bieden.

Zo moet, hedentendage, Zen (d.w.z. de leer en de methodes van Zen) verfijnd worden ter aanpassing aan de eisen van de twintigste eeuw, als Zen in het Westen levend wil blijven. Daarom is voor de presentatie van Zen in het Westen begrip nodig van het wereldbeeld dat in het Westen bestaat. Een “Westerse Zen kan niet ontstaan uit een poging aan het Westen maatstaven uit een andere cultuur op te leggen, maar

wel uit een wijze van communiceren die vertrouwd is. Toch dient men te beseffen dat Zen voorbij de grenzen van